Ensizyarpaq lavanda: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktə
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
k Sortilegus Ensizyarpaq lavanda və ya əsl lavanda (sünbüllü lavanda). səhifəsinin adını Ensizyarpaq lavanda olaraq dəyişdi.
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8
 
(3 istifadəçi tərəfindən edilmiş 7 dəyişiklik göstərilmir)
Sətir 1: Sətir 1:
[[Şəkil:Merdekandendrariflorasi (3-cild) 37.png|250px|left]]
{{Takson
{{Takson
| adı = {{latb|Lavandula spica}}
| adı = Ensizyarpaq lavanda
| aləmi = Bitkilər
| aləmi = Bitkilər
| şəkil = Lavandula-angustifolia-flowering.JPG
| şəkil = Lavandula-angustifolia-flowering.JPG
Sətir 34: Sətir 33:
}}
}}


'''{{latb|Lavandula spica}}''' ({{lang-la|Lavandula spica}})<ref>[[Nurəddin Əliyev]]. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.</ref> - {{lataz|Lamiaceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Lavandula}} cinsinə aid [[bitki]] növü.<ref>[[Elşad Qurbanov]]. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009. </ref>
'''Ensizyarpaq lavanda''' ({{dil-la|Lavandula spica}})<ref>[[Nurəddin Əliyev]]. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.</ref> - {{lataz|Lamiaceae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Lavandula}} cinsinə aid [[bitki]] növü.<ref>[[Elşad Qurbanov]]. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.</ref>


Sünbüllü lavandanın vətəni [[Aralıq dənizi]]nin [[Fransa]] və [[İspaniya]] sahilləri hesab edilir. [[Avropa]], [[Şimali Afrika]], [[Şimali Amerika]]nın hər yerinə uyğunlaşdırılıb.
Ensizyarpaq lavandanın vətəni [[Aralıq dənizi]]nin [[Fransa]] və [[İspaniya]] sahilləri hesab edilir. [[Avropa]], [[Şimali Afrika]], [[Şimali Amerika]]nın hər yerinə uyğunlaşdırılıb.


== Təbii yayılması: ==
== Təbii yayılması: ==
Sətir 44: Sətir 43:
Hündürlüyü 30-60 (100) sm, kəskin qoxulu, həmişəyaşıl, bozumtul tükcüklü yarımkoldur. Aşağı oduncaqlaşmış budaqları çox şaxələnmiş, yuxarı qalxan, çoxsaylı cavan zoğludur; çiçəkli zoğları dörd hissəli, uzun, yuxarı buğumaralıdır. Yarpaqları üzbəüz, oturaq, uzunsov-xətvari, burulmuş kənarlı, uzunluğu 2-6 sm, yaşıl və ya boz-yaşıl tükcüklüdür. Çiçəkləri sünbülvari çiçək qrupları əmələ gətirən yalançı çiçək köbələrinə yığılmışdır. Çiçək tacı ikidodaqlı, uzunluğu təxminən 1 sm, əsasən mavi-bənövşəyi, tükcük¬lü¬dür. Meyvəsi qalın kasacığa daxil olan dörd qoza¬dan ibarətdir.
Hündürlüyü 30-60 (100) sm, kəskin qoxulu, həmişəyaşıl, bozumtul tükcüklü yarımkoldur. Aşağı oduncaqlaşmış budaqları çox şaxələnmiş, yuxarı qalxan, çoxsaylı cavan zoğludur; çiçəkli zoğları dörd hissəli, uzun, yuxarı buğumaralıdır. Yarpaqları üzbəüz, oturaq, uzunsov-xətvari, burulmuş kənarlı, uzunluğu 2-6 sm, yaşıl və ya boz-yaşıl tükcüklüdür. Çiçəkləri sünbülvari çiçək qrupları əmələ gətirən yalançı çiçək köbələrinə yığılmışdır. Çiçək tacı ikidodaqlı, uzunluğu təxminən 1 sm, əsasən mavi-bənövşəyi, tükcük¬lü¬dür. Meyvəsi qalın kasacığa daxil olan dörd qoza¬dan ibarətdir.


== Еkоlоgiyаsı: ==
== Ekologiyası: ==
Ensizyarpaq lavanda quru daşlı yerlərdə bitir
Ensizyarpaq lavanda quru daşlı yerlərdə bitir


== Аzərbаycаndа yаyılmаsı: ==
== Azərbaycanda yayılması: ==
Qafqazda təbii halda yayılmışdır.
Qafqazda təbii halda yayılmışdır.


== İstifаdəsi: ==
== İstifadəsi: ==
Yaşıllaşdırmada bordyurların salınması üçün istifadə edilir. Bitkinin bütün hissələrində efir yağı, çiçəklərində aşılayıcı maddələr, qatranlar, ursol turşusu, kumarin, qerniarin vardır.
Yaşıllaşdırmada bordyurların salınması üçün istifadə edilir. Bitkinin bütün hissələrində efir yağı, çiçəklərində aşılayıcı maddələr, qatranlar, ursol turşusu, kumarin, qerniarin vardır.
Torpaq eroziyasının qarşısının alınmasında böyük əhə¬mi¬y¬¬yə¬ti vardır. Çiçəkləri beyində qan dövranını yaxşılaşdıran, sidikqovucu, qıc olmağa qarşı və sakitləşdirici təsirə malikdir. Efir yağı parfümeriya-kosmetika əşya¬la¬rı¬nın istehsalında, kulinariyada ədviy¬yat kimi istifadə edilir. Xalq təbabətin¬də yağının spirt məhlulları baş ağrısı, əsəb xəstəliyi, revmatizm, ürək-damar, oynaq, dəri xəstəlikləri, zədələnmə və iflicdə istifadə edilir.
Torpaq eroziyasının qarşısının alınmasında böyük əhə¬mi¬y¬¬yə¬ti vardır. Çiçəkləri beyində qan dövranını yaxşılaşdıran, sidikqovucu, qıc olmağa qarşı və sakitləşdirici təsirə malikdir. Efir yağı parfümeriya-kosmetika əşya¬la¬rı¬nın istehsalında, kulinariyada ədviy¬yat kimi istifadə edilir. Xalq təbabətin¬də yağının spirt məhlulları baş ağrısı, əsəb xəstəliyi, revmatizm, ürək-damar, oynaq, dəri xəstəlikləri, zədələnmə və iflicdə istifadə edilir.


== İstinadlar ==

== Mənbə ==
{{İstinad siyahısı}}
{{İstinad siyahısı}}
[http://dendrologiya.az/?page_id=3207 Azərbaycan Dendroflorası III cild-Bakı:"Elm",2016,400 səh.] [[Tofiq Məmmədov (botanik)|T.S.Məmmədov]]
[http://dendrologiya.az/?page_id=3207 Azərbaycan Dendroflorası III cild-Bakı:"Elm",2016,400 səh.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20191117193617/http://dendrologiya.az/?page_id=3207 |date=2019-11-17 }} [[Tofiq Məmmədov (botanik)|T.S.Məmmədov]]


== Məlumat mənbələri ==
== Məlumat mənbələri ==
* [[Tofiq Məmmədov (botanik)|Tofiq Məmmədov]], Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov. "Azərbaycanın Nadir Ağac və kol bitkiləri", Bakı: "Elm", 2014, 380 səh.
* [[Tofiq Məmmədov (botanik)|Tofiq Məmmədov]], Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov. "Azərbaycanın Nadir Ağac və kol bitkiləri", Bakı: "Elm", 2014, 380 səh.
== İstinad ==
== İstinad ==
* Флора Азербайджана. т.5. 1954; Флора Kaвkaзa. т.5. 1954;
* Флoрa Aзeрбaйджaнa. т.5. 1954; Флoрa Kaвkaзa. т.5. 1954;
* Azərbaycanın ağac və kolları. I cild. 1961;
* Azərbaycanın ağac və kolları. I cild. 1961;
* Azərbaycan flora-sının konspekti. I-III cildlər. 2005; 2006; 2008;
* Azərbaycan flora-sının konspekti. I-III cildlər. 2005; 2006; 2008;
* [[Tofiq Məmmədov (botanik)|Tofiq Məmmədov]], Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov. Azərbaycanın nadir ağac və kol bitkiləri", Bakı: "Elm", 2014, 380 səh
* [[Tofiq Məmmədov (botanik)|Tofiq Məmmədov]], Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov. Azərbaycanın nadir ağac və kol bitkiləri", Bakı: "Elm", 2014, 380 səh


{{Taksonbar}}

⚫
[[Kateqoriya:Lavanda]]


[[Kateqoriya:Qırmızı kitab siyahısında az qayğı tələb edən növlər]]
⚫
[[Kateqoriya:Podokarp]]
[[Kateqoriya:Dekorativ ağaclar]]
[[Kateqoriya:Avstraliya ağacları]]
[[Kateqoriya: Azərbaycan florası]]
[[Kateqoriya: Dendrologiya]]

Səhifəsinin 23:13, 25 iyun 2021 tarixinə olan son versiyası

Ensizyarpaq lavanda
Elmi təsnifat
Domen:
Eukariotlar
Klad:
Diaphoretickes
Ranqsız:
Arxeplastidlər
Aləm:
Bitkilər
Klad:
Streptofitlər
Klad:
Embryophytes
Klad:
Polysporangiophytes
Klad:
Tracheophytes
Klad:
Toxumlu bitkilər
Klad:
Çiçəkli bitkilər
Klad:
Eudicots
Klad:
Core eudicots
Klad:
Superasterids
Klad:
Asterids
Klad:
Lamiids
Dəstə:
Dalamazçiçəklilər
Fəsilə:
Dalamazkimilər
Yarımfəsilə:
Nepetoideae
Triba:
Ocimeae
Cins:
Lavanda
???:
Ensizyarpaq lavanda
Beynəlxalq elmi adı
  • Lavandula angustifolia Mill.

Ensizyarpaq lavanda (lat. Lavandula spica)[1] - dalamazkimilər fəsiləsinin lavanda cinsinə aid bitki növü.[2]

Ensizyarpaq lavandanın vətəni Aralıq dənizinin Fransa və İspaniya sahilləri hesab edilir. Avropa, Şimali Afrika, Şimali Amerikanın hər yerinə uyğunlaşdırılıb.

Təbii yayılması:[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vətəni Aralıq dənizinin Fransa və İspan sahilləridir. Şimali Afrikada və Şimali Amerikada, Rusiyada, Qafqazın Qara dəniz sahilində bitir.

Botaniki təsviri:[redaktə | mənbəni redaktə et]

Hündürlüyü 30-60 (100) sm, kəskin qoxulu, həmişəyaşıl, bozumtul tükcüklü yarımkoldur. Aşağı oduncaqlaşmış budaqları çox şaxələnmiş, yuxarı qalxan, çoxsaylı cavan zoğludur; çiçəkli zoğları dörd hissəli, uzun, yuxarı buğumaralıdır. Yarpaqları üzbəüz, oturaq, uzunsov-xətvari, burulmuş kənarlı, uzunluğu 2-6 sm, yaşıl və ya boz-yaşıl tükcüklüdür. Çiçəkləri sünbülvari çiçək qrupları əmələ gətirən yalançı çiçək köbələrinə yığılmışdır. Çiçək tacı ikidodaqlı, uzunluğu təxminən 1 sm, əsasən mavi-bənövşəyi, tükcük¬lü¬dür. Meyvəsi qalın kasacığa daxil olan dörd qoza¬dan ibarətdir.

Ekologiyası:[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ensizyarpaq lavanda quru daşlı yerlərdə bitir

Azərbaycanda yayılması:[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qafqazda təbii halda yayılmışdır.

İstifadəsi:[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yaşıllaşdırmada bordyurların salınması üçün istifadə edilir. Bitkinin bütün hissələrində efir yağı, çiçəklərində aşılayıcı maddələr, qatranlar, ursol turşusu, kumarin, qerniarin vardır. Torpaq eroziyasının qarşısının alınmasında böyük əhə¬mi¬y¬¬yə¬ti vardır. Çiçəkləri beyində qan dövranını yaxşılaşdıran, sidikqovucu, qıc olmağa qarşı və sakitləşdirici təsirə malikdir. Efir yağı parfümeriya-kosmetika əşya¬la¬rı¬nın istehsalında, kulinariyada ədviy¬yat kimi istifadə edilir. Xalq təbabətin¬də yağının spirt məhlulları baş ağrısı, əsəb xəstəliyi, revmatizm, ürək-damar, oynaq, dəri xəstəlikləri, zədələnmə və iflicdə istifadə edilir.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
  2. ↑ Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.

Azərbaycan Dendroflorası III cild-Bakı:"Elm",2016,400 səh. Arxivləşdirilib 2019-11-17 at the Wayback Machine T.S.Məmmədov

Məlumat mənbələri[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • Tofiq Məmmədov, Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov. "Azərbaycanın Nadir Ağac və kol bitkiləri", Bakı: "Elm", 2014, 380 səh.

İstinad[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • Флoрa Aзeрбaйджaнa. т.5. 1954; Флoрa Kaвkaзa. т.5. 1954;
  • Azərbaycanın ağac və kolları. I cild. 1961;
  • Azərbaycan flora-sının konspekti. I-III cildlər. 2005; 2006; 2008;
  • Tofiq Məmmədov, Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov. Azərbaycanın nadir ağac və kol bitkiləri", Bakı: "Elm", 2014, 380 səh
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Ensizyarpaq_lavanda&oldid=6021002"