Asiya şiri: Redaktələr arasındakı fərq

Asiya şiri
Asiya şiri
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Ranqsız: Amorphea Ranqsız: Obazoa Ranqsız: Opisthokonta Ranqsız: Holozoa Ranqsız: Filozoa Aləm: Heyvanlar Yarımaləm: Eumetazoylar Klad: ParaHoxozoa Klad: İkitərəflisimmetriyalılar Klad: Nephrozoa Tipüstü: Sonağızlılar Tip: Xordalılar Klad: Olfactores Yarımtip: Onurğalılar İnfratip: Ağızçənəlilər Klad: Eugnathostomata Klad: Teleostomi Klad: Euteleostomi Klad: Xoanlar Klad: Rhipidistia Klad: Tetrapodomorpha Klad: Eotetrapodiformes Klad: Elpistostegalia Klad: Stegocephalia Sinifüstü: Dördayaqlılar Klad: Reptiliomorpha Klad: Amniota Sinif: Məməlilər Klad: Theriimorpha Klad: Theriiformes Klad: Trechnotheria Klad: Cladotheria Klad: Prototribosphenida Klad: Zatheria Klad: Tribosphenida Yarımsinif: Vəhşi heyvanlar Klad: Euteriyalar İnfrasinif: Plasentalılar Maqndəstə: Boreoeutheria Dəstəüstü: Lavrazioterilər Klad: Scrotifera Qranddəstə: Ferungulata Mirdəstə: Ferae Klad: Pan-Carnivora Klad: Carnivoramorpha Klad: Yırtıcıkimilər Dəstə: Yırtıcılar Yarımdəstə: Pişikkimilər Fəsilə: Pişiklər Yarımfəsilə: Böyük pişiklər Cins: Panter Növ: Şir Yarımnöv: Asiya şiri
Beynəlxalq elmi adı
	Panthera leo persica Johann Nepomuk von Meyer, 1826;
ITIS	622026
NCBI	83386
EOL	1225995

Tarixə interaktiv şəkildə baxın

← Əvvəlki redaktə

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun

VizualVikimətn

Sətirdə

Səhifəsinin 20:13, 23 avqust 2023 tarixinə olan son versiyası

Asiya şiri (lat. Panthera leo persica) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin yırtıcılar dəstəsinin pişiklər fəsiləsinin panter cinsinin şir növünə aid heyvan yarımnövü. Nəsli kəsilmə həddindədir.

Ölçüləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ölçüləri iridir. Erkəklərin bədən quruluşu massivdir, dişilər daha incədir. Növün nümayəndəsi üçün 204 sm. uzunluğu səciyəvidir. Quyruğun uzunluğu 90 sm. Asiya aslanı Afrika aslanından kiçikdir. Erkəklər dişilərdən iridir. Başı uzunsovdur, iridir. Əzaları nisbətən alçaqdır. Tük örtüyü alçaqdır, bədəninə bitişikdir. Qyruğunun ucunda uzun fırça var. Erkəklərin boynunda, çiyinlərində və sinəsində az sezilən yal var. Tük örtüyünün rəngi qonurtraq-sarıdır.

Areal[redaktə | mənbəni redaktə et]

Təxminən yüz il əvvəl arealı İranın qərbindən, Hindistanın şərqinə qədər idi. Tam aydın deyil, Ərəbistan yarımadasında olub, amma bir sıra tətqiqatçı belə hesab edir olub. XX-ci əsrin əvvəlinə doğru, Hindistanın Qucarat ştatındakı, 1450 kv. km. sahəsi olan Qir milli parkından başqa bütün arealda yox oldu(İranda sonuncu şir 1923 yaxud 1930-cu ildə öldürülüb). 1955-ci ildə bu şirin yayılma xəritəsi hazırlandı, özüdə qeyd olunurdu ki, tapılan izlərin yarısı yasaqlıqdan kənarda idi və yasaqlıqdan 25 km. şimalda Qirnar təpələrinə çatırdı. İzlərin ən çox sıxlığı yasaqlığın cənub-qərbində qeyd olunmuşdu. 1968-ci ildə ikinci xəritə hazırlandı, və bu dəfə izlərin ancaq 17% yasaqlıqdan kənarda qeyd olunmuşdu, Qirnar təpələri rayonunda isə şirlərin izi artıq tapılmamışdı. Yasaqlığın cənub-qərb hissəsində kənd təsərrüfatı istehsalı intensivləşdikcə şirlərin izlərinin sayı kəskin azalmağa başladı. 1971-ci ildə də eyni azalma qeyd edilmişdi.

Qarışıq tropik meşələrdə məskunlaşırlar.

Qidalanması[redaktə | mənbəni redaktə et]

Əsasən iri dırnaqlılarla, qaban, eləcə də nilqay, zambar və aksislərlə qidalanırlar. Nadir hallarda ev heyvanlarına hucum edirlər.

Çoxalması[redaktə | mənbəni redaktə et]

Çoxalmasında tam müəyyənlik yoxdur. Poliqamiya səciyəvidir. Boğaz olma vaxtı - 100-119 gündür. Dişi iki ildən bir balalayır. Adətən 1-6, nadir hallarda 7 bala gətirir.

Sayı[redaktə | mənbəni redaktə et]

Asiya şirlərinin sayı 1955-ci ildəki 290-dan, 1968-ci ildə 177 endi və 1977-ci ildə 180 çatdı. Sayının azalması ovla və əsasən məskunlaşma mühitinin insan tərəfindən pozulması ilə bağlıdır.

Qorunması[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qir milli parkında qorunması çox çətin başa gəlirdi, çünki bu yasaqlıqda 20 min malqarası olan 7 min kəndli yaşayırdı, yağış mövsümü vaxtı isə yasaqlığın hüdudlarında otlayan malqaranın sayı 20 min də artırdı. 1971-ci ildən qorunması xeyli yaxşılaşdı. Malqaranı artıq yasaqlıq ərazisinə buraxmırlar, və ətrafına bir metr hündürlükdə hasar çəkilib. Yerli əhalinin bir hissəsi yasaqlıqdan köçürülüb.

1957-ci ildə üç asiya şiri Uttar-Pradeş ştatındakı Çandraprabxa rezervatına köçürülüb.

Qanunla qorunur.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2003.
↑ Mammal Species of the World (ing.): A Taxonomic and Geographic Reference. / D. E. Wilson, D. M. Reeder 3 Baltimore: JHU Press, 2005. 35, 2142 p. ISBN 978-0-8018-8221-0

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]

[_bd4ee897c138cc31-1] Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2003.

[_d84c74b98bfa7249-2] Mammal Species of the World (ing.): A Taxonomic and Geographic Reference. / D. E. Wilson, D. M. Reeder 3 Baltimore: JHU Press, 2005. 35, 2142 p. ISBN 978-0-8018-8221-0

[1]

[2]

@@ Sətir 1: / Sətir 1: @@
 {{Takson
-| adı                       = {{latb|Panthera leo persica}}
+| yuxarı takson = Panthera leo
-| aləmi                    = Heyvanlar
+| ranq          = yarımnöv
+}}
-| şəkil                     = Panthera leo persica male.jpg
-| şəkil məlumat       =
-| şəkilaltı yazı         =
+'''{{lath|Panthera leo persica}}''' ({{dil-la|Panthera leo persica}}) — {{lataz|Animalia|no}} aləminin {{lataz|Chordata|no}} tipinin {{lataz|Mammalia|no}} sinfinin {{lataz|Carnivora|no}} dəstəsinin {{lataz|Felidae|no}} fəsiləsinin {{lataz|Panthera|no}} cinsinin {{lataz|Panthera leo}} növünə aid heyvan yarımnövü. Nəsli kəsilmə həddindədir.
-| yuxarı takson             = Panthera leo
-| ranqı                     = Yarımnöv
-| latınca adı               = Panthera leo persica
-| müəllif                    = [[Meyer]], 1826
-| sinonim                  =
-| tipik nümayəndə    =
-| aşağı takson adı    =
-| aşağı takson          =
-| arealın xəritəsi       =
-| arealın xəritəsi haqqında =
-| arealın xəritəsinin eni   =
-| legend sərhədi       =
-| vikinövlər                = Panthera leo persica
-| vikianbar                 = Category:Panthera leo persica
-| mühafizə = EN
-| iucn = 15952
-| ütmx = 622026
-| mbmm = 83386
-| he  = 1225995
+== Ölçüləri ==
-| geiş1                 =
+Ölçüləri iridir. Erkəklərin bədən quruluşu massivdir, dişilər daha incədir. Növün nümayəndəsi üçün 204 sm. uzunluğu səciyəvidir. Quyruğun uzunluğu 90 sm. Asiya aslanı Afrika aslanından kiçikdir. Erkəklər dişilərdən iridir. Başı uzunsovdur, iridir. Əzaları nisbətən alçaqdır. Tük örtüyü alçaqdır, bədəninə bitişikdir. Qyruğunun ucunda uzun fırça var. Erkəklərin boynunda, çiyinlərində və sinəsində az sezilən yal var. Tük örtüyünün rəngi qonurtraq-sarıdır.
-| geiş2                 =
-| beabs                    =
+== Areal ==
-}}
+Təxminən yüz il əvvəl arealı İranın qərbindən, Hindistanın şərqinə qədər idi. Tam aydın deyil, Ərəbistan yarımadasında olub, amma bir sıra tətqiqatçı belə hesab edir olub.   XX-ci əsrin əvvəlinə doğru, [[Hindistan]]ın [[Qucarat]] ştatındakı, 1450 kv. km. sahəsi olan Qir [[milli park]]ından başqa bütün arealda yox oldu(İranda sonuncu şir 1923 yaxud 1930-cu ildə öldürülüb). 1955-ci ildə bu şirin yayılma xəritəsi hazırlandı, özüdə qeyd olunurdu ki, tapılan izlərin yarısı yasaqlıqdan kənarda idi və yasaqlıqdan 25&nbsp;km. şimalda [[Qirnar təpələri]]nə çatırdı. İzlərin ən çox sıxlığı yasaqlığın cənub-qərbində qeyd olunmuşdu. [[1968]]-ci ildə ikinci xəritə hazırlandı, və bu dəfə izlərin ancaq 17% yasaqlıqdan kənarda qeyd olunmuşdu, Qirnar təpələri rayonunda isə şirlərin izi artıq tapılmamışdı. Yasaqlığın cənub-qərb hissəsində kənd təsərrüfatı istehsalı intensivləşdikcə şirlərin izlərinin sayı kəskin azalmağa başladı. 1971-ci ildə də eyni azalma qeyd edilmişdi.
+Qarışıq [[tropik]] meşələrdə məskunlaşırlar.
+== Qidalanması ==
+Əsasən iri dırnaqlılarla, qaban, eləcə də nilqay, zambar və aksislərlə qidalanırlar. Nadir hallarda ev heyvanlarına hucum edirlər.
+== Çoxalması ==
+Çoxalmasında tam müəyyənlik yoxdur. Poliqamiya səciyəvidir. Boğaz olma vaxtı - 100-119 gündür. Dişi iki ildən bir balalayır. Adətən 1-6, nadir hallarda 7 bala gətirir.
+== Sayı ==
+Asiya şirlərinin sayı 1955-ci ildəki 290-dan, 1968-ci ildə 177 endi və 1977-ci ildə 180 çatdı. Sayının azalması ovla və əsasən məskunlaşma mühitinin insan tərəfindən pozulması ilə bağlıdır.
+== Qorunması ==
+Qir milli parkında qorunması çox çətin başa gəlirdi, çünki bu yasaqlıqda 20 min malqarası olan 7 min kəndli yaşayırdı, yağış mövsümü vaxtı isə yasaqlığın hüdudlarında otlayan malqaranın sayı 20 min də artırdı. 1971-ci ildən qorunması xeyli yaxşılaşdı. Malqaranı artıq yasaqlıq ərazisinə buraxmırlar, və ətrafına bir metr hündürlükdə hasar çəkilib. Yerli əhalinin bir hissəsi yasaqlıqdan köçürülüb.
+-ci ildə üç asiya şiri Uttar-Pradeş ştatındakı Çandraprabxa rezervatına köçürülüb.
-'''{{latb|Panthera leo persica}}''' ({{lang-la|Panthera leo persica}}) - {{lataz|Panthera}} cinsinə aid [[heyvan]] yarımnövü.
-==Mənbə==
+Qanunla qorunur.
-<references/>
+== İstinadlar ==
-{{Link FA|ar}}
+{{İstinad siyahısı}}
+== Həmçinin bax ==
-[[ar:أسد آسيوي]]
+{{Taksonbar}}
-[[arz:سبع اسيوى]]
-[[bg:Азиатски лъв]]
-[[ca:Lleó asiàtic]]
-[[cs:Lev indický]]
-[[de:Asiatischer Löwe]]
-[[en:Asiatic Lion]]
-[[eo:Azia leono]]
-[[es:Panthera leo persica]]
-[[et:Aasia lõvi]]
-[[fa:شیر ایرانی]]
-[[fi:Aasianleijona]]
-[[fo:Asiatisk leyva]]
-[[fr:Lion asiatique]]
-[[ga:Leon Áiseach]]
-[[gag:Aziya aslanı]]
-[[he:אריה אסייתי]]
-[[hr:Azijski lav]]
-[[hu:Ázsiai oroszlán]]
-[[it:Panthera leo persica]]
-[[ja:インドライオン]]
-[[ko:아시아사자]]
-[[lt:Azijinis liūtas]]
-[[nl:Perzische leeuw]]
-[[no:Asiatisk løve]]
-[[pa:ਏਸ਼ੀਆਈ ਸ਼ੇਰ]]
-[[pl:Lew azjatycki]]
-[[pt:Leão-asiático]]
-[[ru:Азиатский лев]]
-[[simple:Asiatic Lion]]
-[[sk:Lev ázijský]]
-[[sq:Luani aziatik]]
-[[sv:Asiatiskt lejon]]
-[[th:สิงโตอินเดีย]]
-[[tr:Asya aslanı]]
-[[uk:Азійський лев]]
-[[zh:亞洲獅]]

Asiya şiri: Redaktələr arasındakı fərq

Səhifəsinin 20:13, 23 avqust 2023 tarixinə olan son versiyası

Mündəricat

Ölçüləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Areal[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qidalanması[redaktə | mənbəni redaktə et]

Çoxalması[redaktə | mənbəni redaktə et]

Sayı[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qorunması[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]

Naviqasiya menyusu

Asiya şiri: Redaktələr arasındakı fərq

Səhifəsinin 20:13, 23 avqust 2023 tarixinə olan son versiyası

Ölçüləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Areal[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qidalanması[redaktə | mənbəni redaktə et]

Çoxalması[redaktə | mənbəni redaktə et]

Sayı[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qorunması[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]

Naviqasiya menyusu

Axtar