Uçan xalça: Redaktələr arasındakı fərq
Naviqasiyaya keç
Axtarışa keç
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Keçid tövsiyələri funksiyası: 2 keçid əlavə edildi. |
||
| (15 istifadəçi tərəfindən edilmiş 28 dəyişiklik göstərilmir) | |||
| Sətir 1: | Sətir 1: | ||
[[ |
[[Fayl:Vasnetsov samolet.jpg|thumb|250px|[[Viktor Vasnetsov]], "Uçan xalça", 1880-ci il.]] |
||
'''Uçan xalça''' — fantastik hava nəqliyyatı vasitəsi. |
'''Uçan xalça''' və ya '''Sehrli xalça''' — İnsanların mifik təsəvvürlərində mövcud olmuş fantastik hava nəqliyyatı vasitəsi. |
||
== Tarixi == |
== Tarixi == |
||
Dünya nağılları içində sehrli nağıllara daha çox önə verilir. İnsanların mifik təsəvvürləri əks olunan sehrli nağıllarda sehrli qüvvələr – uçan xalça, sehirli güzgü, sehrli tütək, sehrli papaq, sehrli çıraq, divlər, yeddibaşlı əjdahalar, əfsanəvi quşlar və s. iştirak edirlər. |
Dünya nağılları içində sehrli nağıllara daha çox önə verilir. İnsanların mifik təsəvvürləri əks olunan sehrli nağıllarda sehrli qüvvələr – uçan xalça, [[sehirli güzgü]], [[sehrli tütək]], [[sehrli papaq]], [[sehrli çıraq]], divlər, yeddibaşlı əjdahalar, əfsanəvi quşlar və s. iştirak edirlər. Hərçənt bu ideyaya [[Yaxın Şərq]] ədəbiyyatında, həmçinin [[Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatı]]nda daha çox rast gəlmək olur. |
||
== "Uçan xalça"nın bu günü == |
== "Uçan xalça"nın bu günü == |
||
Dünya nağıllarındakı uçan |
Müasir texnologiyalar vasitəsilə Dünya nağıllarındakı uçan xalçanın gerçəkləşməsinə bir sıra cəhdlər edilmişdir. Məsələn, [[Prinston Universiteti]]nin alimləri tərəfindən plastik materialdan hazırlanmış "sehrli xalça" sınaqdan keçirilib. [[ABŞ]]-nin [[Prinston Universiteti]]ndə bu istiqamətdə tədqiqat aparılır. Aspirant Noa Cafferisin təqdim etdiyi şəffaf plastik təbəqə əks istiqamətlərdə hərəkət edən elektrik yükü sayəsində hərəkət edir. Elektrikin yaratdığı dalğa havanı hərəkətə gətirir və bu da xalçanı itələyir. |
||
Hələlik "uçan xalça"nın sürəti saniyədə 1 santimetrdir. Tədqiqatçı sürəti saniyədə 1 metrə çatdırmaq niyyətindədir. Layihə uğurlu olarsa, "uçan xalça" şəhərdaxili nəqliyyat kimi istifadə edilə bilər.<ref>[http://sun.az/?name=News&op=Article&sid=7376 "Uçan xalça" gerçək oldu]</ref><ref>[http://qartalqezeti.com/index.php?option=com_k2&view=item&id=1176:u%C3%A7an-xal%C3%A7a-ger%C3%A7%C9%99k-oldu&Itemid=55 Tədqiqat aparılır.]</ref><ref>[http://milli.az/news/interest/73198.html "Uçan xalça"]</ref><ref>[http://deyerler.org/102777-xjyallardndzdakd-ugan-xalga-real-oldu.html Xəyallarınızdakı "uçan xalça" real oldu]</ref><ref> |
Hələlik "uçan xalça"nın sürəti saniyədə 1 santimetrdir. Tədqiqatçı sürəti saniyədə 1 metrə çatdırmaq niyyətindədir. Layihə uğurlu olarsa, "uçan xalça" şəhərdaxili nəqliyyat kimi istifadə edilə bilər.<ref>[http://sun.az/?name=News&op=Article&sid=7376 "Uçan xalça" gerçək oldu] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref><ref>[http://qartalqezeti.com/index.php?option=com_k2&view=item&id=1176:u%C3%A7an-xal%C3%A7a-ger%C3%A7%C9%99k-oldu&Itemid=55 Tədqiqat aparılır.] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref><ref>[http://milli.az/news/interest/73198.html "Uçan xalça"] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref><ref>[http://deyerler.org/102777-xjyallardndzdakd-ugan-xalga-real-oldu.html Xəyallarınızdakı "uçan xalça" real oldu] {{Dead link|date=January 2022 |bot=InternetArchiveBot }}</ref><ref>{{Cite web |title=Azərbaycan nağıllarındakı uçan xalça gerçəkləşə bilər. |url=http://www.lent.az/xeber_76511_U%C3%A7an_xal%C3%A7a_ger%C3%A7%C9%99k_oldu |access-date=2012-02-04 |archive-date=2011-12-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111210045352/http://lent.az/xeber_76511_U%C3%A7an_xal%C3%A7a_ger%C3%A7%C9%99k_oldu |url-status=dead }}</ref> Bu layihəni gerçəkləşdirmək üçün iki üsul mövcuddur: daha yüngül materialdan və yaxud da daha güclü vasitələrdən istifadə etmək.<ref>[http://www.habermonitor.com/az/haber/detay/plastik-ucan-xalca-edildi/52996/{{Dead link|date=June 2021 |bot=InternetArchiveBot }}{{Dead link|date=June 2021 |bot=InternetArchiveBot }}{{Dead link|date=June 2021 |bot=InternetArchiveBot }}{{Dead link|date=June 2021 |bot=InternetArchiveBot }}{{Dead link|date=June 2021 |bot=InternetArchiveBot }}{{Dead link|date=June 2021 |bot=InternetArchiveBot }} Физики спроектировали ковер-самолет{{ref-ru}}]</ref> Qrup indi, bu çətinliyi aradan qaldırmaq üçün [[Günəş enerjisi]] ilə işləyən yeni bir model üzərində çalışır. Ancaq "uçan xalça"nın üzərində bir adamı aparması bu gün reallıqdan bir xeyli uzaq görünür.<ref>[http://www.habermonitor.com/az/haber/detay/plastik-ucan-xalca-edildi/52996/{{Dead link|date=June 2021 |bot=InternetArchiveBot }}{{Dead link|date=June 2021 |bot=InternetArchiveBot }}{{Dead link|date=June 2021 |bot=InternetArchiveBot }}{{Dead link|date=June 2021 |bot=InternetArchiveBot }}{{Dead link|date=June 2021 |bot=InternetArchiveBot }}{{Dead link|date=June 2021 |bot=InternetArchiveBot }} Plastik uçan xalça edildi{{ref-tr}}]</ref> |
||
== Uçan xalça dünya mədəniyyətində == |
== Uçan xalça dünya mədəniyyətində == |
||
| Sətir 14: | Sətir 14: | ||
* [[Min bir gecə]] nağılında. |
* [[Min bir gecə]] nağılında. |
||
* [[Min bir gecə (balet)|Min bir gecə]] baletində. |
* [[Min bir gecə (balet)|Min bir gecə]] baletində. |
||
[[2015 Avropa Oyunlarının açılış mərasimi]]ndə Azərbaycan xanəndəsi [[Alim Qasımov]] uçan xalça üzərində muğam oxumuşdur<ref>[https://president.az/articles/15565 İlham Əliyev "Bakı-2015" birinci Avropa Oyunlarını açıq elan edib] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20210626083834/https://president.az/articles/15565 |date=2021-06-26 }}. president.az, 12.06.2015{{ref-az}}</ref>. |
|||
== İstinadlar == |
== İstinadlar == |
||
{{İstinad siyahısı}} |
|||
<references/> |
|||
[[Kateqoriya:Xalçalar]] |
[[Kateqoriya:Xalçalar]] |
||
[[Kateqoriya:Mifologiya]] |
[[Kateqoriya:Mifologiya]] |
||
[[Kateqoriya:Əfsanələr]] |
[[Kateqoriya:Əfsanələr]] |
||
[[Kateqoriya:Magiya əşyaları]] |
|||
[[ar:بساط الريح]] |
|||
[[de:Fliegender Teppich]] |
|||
[[en:Magic carpet]] |
|||
[[es:Alfombra mágica]] |
|||
[[et:Lendav vaip]] |
|||
[[fa:قالیچه پرنده]] |
|||
[[fi:Lentävä matto]] |
|||
[[fr:Tapis volant]] |
|||
[[he:שטיח מעופף]] |
|||
[[it:Tappeto volante]] |
|||
[[ja:魔法の絨毯]] |
|||
[[nl:Vliegend tapijt]] |
|||
[[no:Flyvende teppe]] |
|||
[[pl:Latający dywan]] |
|||
[[pt:Tapete mágico]] |
|||
[[ru:Ковёр-самолёт]] |
|||
[[sv:Flygande matta]] |
|||
[[szl:Furgajůncy tepich]] |
|||
[[uk:Килим-літак]] |
|||
[[vi:Thảm bay]] |
|||
[[zh:魔毯]] |
|||
Səhifəsinin 11:55, 22 aprel 2024 tarixinə olan son versiyası
Uçan xalça və ya Sehrli xalça — İnsanların mifik təsəvvürlərində mövcud olmuş fantastik hava nəqliyyatı vasitəsi.
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Dünya nağılları içində sehrli nağıllara daha çox önə verilir. İnsanların mifik təsəvvürləri əks olunan sehrli nağıllarda sehrli qüvvələr – uçan xalça, sehirli güzgü, sehrli tütək, sehrli papaq, sehrli çıraq, divlər, yeddibaşlı əjdahalar, əfsanəvi quşlar və s. iştirak edirlər. Hərçənt bu ideyaya Yaxın Şərq ədəbiyyatında, həmçinin Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatında daha çox rast gəlmək olur.
"Uçan xalça"nın bu günü[redaktə | mənbəni redaktə et]
Müasir texnologiyalar vasitəsilə Dünya nağıllarındakı uçan xalçanın gerçəkləşməsinə bir sıra cəhdlər edilmişdir. Məsələn, Prinston Universitetinin alimləri tərəfindən plastik materialdan hazırlanmış "sehrli xalça" sınaqdan keçirilib. ABŞ-nin Prinston Universitetində bu istiqamətdə tədqiqat aparılır. Aspirant Noa Cafferisin təqdim etdiyi şəffaf plastik təbəqə əks istiqamətlərdə hərəkət edən elektrik yükü sayəsində hərəkət edir. Elektrikin yaratdığı dalğa havanı hərəkətə gətirir və bu da xalçanı itələyir.
Hələlik "uçan xalça"nın sürəti saniyədə 1 santimetrdir. Tədqiqatçı sürəti saniyədə 1 metrə çatdırmaq niyyətindədir. Layihə uğurlu olarsa, "uçan xalça" şəhərdaxili nəqliyyat kimi istifadə edilə bilər.[1][2][3][4][5] Bu layihəni gerçəkləşdirmək üçün iki üsul mövcuddur: daha yüngül materialdan və yaxud da daha güclü vasitələrdən istifadə etmək.[6] Qrup indi, bu çətinliyi aradan qaldırmaq üçün Günəş enerjisi ilə işləyən yeni bir model üzərində çalışır. Ancaq "uçan xalça"nın üzərində bir adamı aparması bu gün reallıqdan bir xeyli uzaq görünür.[7]
Uçan xalça dünya mədəniyyətində[redaktə | mənbəni redaktə et]
"Uçan xalçalar" ta qədimdən müasir günümüzə qədər ədəbiyyat, kino və cizgi filminin əsas ideyalarından biri olmuşdur.
- Min bir gecə nağılında.
- Min bir gecə baletində.
2015 Avropa Oyunlarının açılış mərasimində Azərbaycan xanəndəsi Alim Qasımov uçan xalça üzərində muğam oxumuşdur[8].
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "Uçan xalça" gerçək oldu [ölü keçid]
- ↑ Tədqiqat aparılır. [ölü keçid]
- ↑ "Uçan xalça" [ölü keçid]
- ↑ Xəyallarınızdakı "uçan xalça" real oldu [ölü keçid]
- ↑ "Azərbaycan nağıllarındakı uçan xalça gerçəkləşə bilər". 2011-12-10 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-02-04.
- ↑ [ölü keçid][ölü keçid][ölü keçid][ölü keçid][ölü keçid][ölü keçid] Физики спроектировали ковер-самолет (rus.)
- ↑ [ölü keçid][ölü keçid][ölü keçid][ölü keçid][ölü keçid][ölü keçid] Plastik uçan xalça edildi (türk.)
- ↑ İlham Əliyev "Bakı-2015" birinci Avropa Oyunlarını açıq elan edib Arxivləşdirilib 2021-06-26 at the Wayback Machine. president.az, 12.06.2015 (az.)