Budapeşt Texnologiya və İqtisadiyyat Universiteti: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya saytından
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 51: Sətir 51:
Yaranma tarixlərinə uyğun olaraq Universitetin fakultələri<ref>[http://kth.bme.hu/document/1089/original/bulletin_1415web.pdf bme.hu: Bulletin]</ref>:
Yaranma tarixlərinə uyğun olaraq Universitetin fakultələri<ref>[http://kth.bme.hu/document/1089/original/bulletin_1415web.pdf bme.hu: Bulletin]</ref>:
*Mülki Mühəndislik Fakultəsi (ÉMK)
*Mülki Mühəndislik Fakultəsi (ÉMK)
{{sütunlar}}
{{sütun}}
**Geodeziya və Tədqiqat
**Geodeziya və Tədqiqat
**İnşaat Materialları və Geologiya Mühəndisliyi
**İnşaat Materialları və Geologiya Mühəndisliyi
Sətir 57: Sətir 59:
**Struktur Mühəndisliyi
**Struktur Mühəndisliyi
**Memarlıq Mühəndisliyi
**Memarlıq Mühəndisliyi
{{sütun}}
**Struktur Mexanika
**Struktur Mexanika
**Structural Engineering
**Structural Engineering
Sətir 62: Sətir 65:
**Hidravlik və Su Resursları Mühəndisliyi
**Hidravlik və Su Resursları Mühəndisliyi
**Sanitar və Ətraf Mühit Mühəndisliyi
**Sanitar və Ətraf Mühit Mühəndisliyi
{{sütun/son}}
*Mexaniki Mühəndislik Fakultəsi (GPK)
*Mexaniki Mühəndislik Fakultəsi (GPK)
{{sütunlar}}
{{sütun}}
**Material Elmlər və Mühəndisliyi departamenti
**Material Elmlər və Mühəndisliyi departamenti
**Maye Mexanikası departamenti
**Maye Mexanikası departamenti
Sətir 68: Sətir 74:
**İnşaat Xidməti Mühəndisliyi və İstehsalat Mühəndisliyi;
**İnşaat Xidməti Mühəndisliyi və İstehsalat Mühəndisliyi;
**Maşın və Sənaye Məhsulu Tərtibatı (Dizaynı) departamenti
**Maşın və Sənaye Məhsulu Tərtibatı (Dizaynı) departamenti
{{sütun}}
**İstehsal Elmi və Mühəndisliyi departamenti
**İstehsal Elmi və Mühəndisliyi departamenti
**Hidrodinamik Sistemləri departamenti
**Hidrodinamik Sistemləri departamenti
Sətir 73: Sətir 80:
**Tətbiqi Mexanika departamenti
**Tətbiqi Mexanika departamenti
**Polimer Mühəndisliyi departamenti
**Polimer Mühəndisliyi departamenti
{{sütun/son}}
*Memarlıq Fakultəsi (ÉPK)
*Memarlıq Fakultəsi (ÉPK)
{{sütunlar}}
{{sütun}}
**İnşaat Texnologiyası və İdarəçiliyi departamenti
**İnşaat Texnologiyası və İdarəçiliyi departamenti
**Memarlıq Təsviri departamenti
**Memarlıq Təsviri departamenti
Sətir 81: Sətir 91:
**Tikinti Kontruksiyaları departamenti;
**Tikinti Kontruksiyaları departamenti;
**Tikinti Akustikası Laboratoriyası
**Tikinti Akustikası Laboratoriyası
{{sütun}}
**Sənaye və Təsərrüfat Tikinti Tərtibatı (Dizaynı) departamenti
**Sənaye və Təsərrüfat Tikinti Tərtibatı (Dizaynı) departamenti
**İctimai İnşaat Tərtibatı (Dizaynı) departamenti
**İctimai İnşaat Tərtibatı (Dizaynı) departamenti
Sətir 87: Sətir 98:
**Mexanika, Materiallar və Struktur departamenti
**Mexanika, Materiallar və Struktur departamenti
**Şəhər Tətqiqatları departamenti
**Şəhər Tətqiqatları departamenti
{{sütun/son}}
*Kimya Texnologiyası və Biotexnologiya Fakultəsi (VBK)
*Kimya Texnologiyası və Biotexnologiya Fakultəsi (VBK)
{{sütunlar}}
{{sütun}}
**İnorqanik və Analitik Kimya departamenti
**İnorqanik və Analitik Kimya departamenti
**Fizika Kimyası və Material Elmlər departamenti
**Fizika Kimyası və Material Elmlər departamenti
**Orqanik Kimya və Texnologiya epartamenti
**Orqanik Kimya və Texnologiya epartamenti
{{sütun}}
**Kimya və Ətraf mühiti Mühəndisliyi departamenti
**Kimya və Ətraf mühiti Mühəndisliyi departamenti
**Tətbiqi Biotexnologiya və Qida Elmləri departamenti
**Tətbiqi Biotexnologiya və Qida Elmləri departamenti
{{sütun/son}}
*Elektrik Mühəndisliyi və İnformatika Fakultəsi (VIK)
*Elektrik Mühəndisliyi və İnformatika Fakultəsi (VIK)
{{sütunlar}}
{{sütun}}
**Avtomatlaşdırma və Tətbiqi İnformatika
**Avtomatlaşdırma və Tətbiqi İnformatika
**Elektronik Texnologiya
**Elektronik Texnologiya
Sətir 99: Sətir 117:
**Şəbəkələşmiş Sistemlər və Xidmətlər departamenti
**Şəbəkələşmiş Sistemlər və Xidmətlər departamenti
**Nəzrət Mühəndisliyi və İnformasya Texnologiyası
**Nəzrət Mühəndisliyi və İnformasya Texnologiyası
{{sütun}}
**Ölçü və İnformasiya Sistemləri
**Ölçü və İnformasiya Sistemləri
**Kompyuter Elmi və İnformasiya Nəzəriyyəsi
**Kompyuter Elmi və İnformasiya Nəzəriyyəsi
Sətir 104: Sətir 123:
**Telekommunikasiya və Mediya İnformatikası
**Telekommunikasiya və Mediya İnformatikası
**Elektrik Enerjisi Mühəndisliyi
**Elektrik Enerjisi Mühəndisliyi
{{sütun/son}}
*Nəqliyyat Mühəndisliyi və Minik Vasitəsi Mühəndisliyi fakultəsi (KSK)
*Nəqliyyat Mühəndisliyi və Minik Vasitəsi Mühəndisliyi fakultəsi (KSK)
{{sütunlar}}
{{sütun}}
**Material Emalı və Logistika Sistemləri Departamenti;
**Material Emalı və Logistika Sistemləri Departamenti;
**Avtomobil və Minik vasitəsi İstehsalatı departamenti
**Avtomobil və Minik vasitəsi İstehsalatı departamenti
**Minik vasitələr elementləri və Minik vasitələrinin struktur analiz departamenti
**Minik vasitələr elementləri və Minik vasitələrinin struktur analiz departamenti
{{sütun}}
**Nəqliyyata və Minik vasitələri sistemlərinə Nəzarət departamenti
**Nəqliyyata və Minik vasitələri sistemlərinə Nəzarət departamenti
**Nəqliyyat Texnologiyası və İqtisadiyyatı departamenti
**Nəqliyyat Texnologiyası və İqtisadiyyatı departamenti
**Aeronavtika, Donanma memarlığı və Dəmiryol minik vasitələri departamenti
**Aeronavtika, Donanma memarlığı və Dəmiryol minik vasitələri departamenti
{{sütun}}
*Təbii Elmlər Fakultəsi (TTK)
*Təbii Elmlər Fakultəsi (TTK)
{{sütunlar}}
{{sütun}}
**Riyaziyyat İnstitututu
**Riyaziyyat İnstitututu
**Cəbr departamenti
**Cəbr departamenti
Sətir 118: Sətir 144:
**Həndəsə departamenti
**Həndəsə departamenti
**Stokastik departamenti
**Stokastik departamenti
**Nüvə Texnikaları İnstitutu
**Nüvə Texnikaları İnstitutu
{{sütun}}
**Nüvə Texnikaları departamenti
**Nüvə Texnikaları departamenti
**Nüvə Enerjisi departamenti
**Nüvə Enerjisi departamenti
Sətir 126: Sətir 153:
**Nəzəriyyə Fizikası departamenti
**Nəzəriyyə Fizikası departamenti
**İdrak Elmləri departamenti
**İdrak Elmləri departamenti
{{sütun/son}}
*İqtisadiyyat və Sosyal Elmlər fakultəsi (GTK)
*İqtisadiyyat və Sosyal Elmlər fakultəsi (GTK)
{{sütunlar}}
{{sütun}}
**Tətbiqi Pedaqogika və Psixologiya İnstitutu
**Tətbiqi Pedaqogika və Psixologiya İnstitutu
**Erqonomika və Psixologiya departamenti
**Erqonomika və Psixologiya departamenti
Sətir 139: Sətir 169:
**Sosiologiya və Kommunikasiya departamenti
**Sosiologiya və Kommunikasiya departamenti
**Biznes Elmləri İnstitutu
**Biznes Elmləri İnstitutu
{{sütun}}
**İdarəçilik və Korporativ İqtisadiyyat departamenti
**İdarəçilik və Korporativ İqtisadiyyat departamenti
**Maliyyə və Mühasibat departamenti
**Maliyyə və Mühasibat departamenti
Sətir 150: Sətir 181:
**Slavyan dilləri bölməsi
**Slavyan dilləri bölməsi
**Fiziki Təhsil mərkəzi
**Fiziki Təhsil mərkəzi
{{sütun/son}}
[[File:XI. Simonyi Konferencia - 2014.04.15 (7).JPG|thumb|Ali məktəbin auditorialarından biri]]
[[File:XI. Simonyi Konferencia - 2014.04.15 (7).JPG|thumb|Ali məktəbin auditorialarından biri]]



22:15, 3 noyabr 2015 tarixindəki versiya

Budapeşt Texnologiya və İqtisadiyyat Universiteti
BME
Xəritə
47°28′47″ şm. e. 19°03′21″ ş. u.
Əsası qoyulub 1782
Tip Dövlət
Rektor János Józsa
Tələbə sayı təxminən 25 min
Şəhər Budapeşt
Ölkə
Ünvan 1111 Budapest, Műegyetem rkp. 3
Sayt bme.hu
uni-bme.ir
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar


Budapeşt Texnologiya və İqtisadiyyat Universiteti (ing. Budapest University of Technology and Economics, mac. Budapesti Műszaki és Gazdaságtudományi Egyetem və ya qısaca Műegyetem, rəsmi qısaldılması BME), Macarıstanın ən qabaqcıl və dünyanın ən qədim texnologiya universitetidir. Universitetin əsası 1782-ci ildə qoyulub. BME-nin 110-dan çox departamenti və institutları, səkkiz fakültəsi var. Universitetdə təxminən 1100 mühazirəçi, 400 araşdırmaçı və digər dərəcəli müəllimlər, çoxlu sayda dəvət olunmuş mühazirəçilər və təcrübə keçən mütəxəssislər təhsil verir və araşdırmalar aparır. Son illərdə universitetin 25 000 tələbəsindən təxminən 1000-dən çoxu dünyanın dörd bir tərəfində yerləşən 50-dən çox xarici ölkədən gəlir. Budapeşt Texnologiya və İqtisadyyat Universiteti, Macarıstanın təxminən 70% mühəndislik dərəcələrini verir.

Tarixi

Budapeşt Texnologiya və İqtisadiyyat Universitetinin əsas kampusunun 1909-cu ildə çəkilmiş fotosu
  • 1635-ci ildə Macarıstanın baş arxiyepiskopu Peter Pazman (Péter Pázmány), Nacsombat (Nagyszombat) şəhərində Macarıstanın ilk Yeni Əsr Universitetinin əsasını qoyur. XVIII əsrin sonlarında universitet Budaya köçür və Buda Universteti adlanmağa başlayır. [2]
  • 1782-ci ildə imperator II İosif (Joseph II), Buda Universitetində Liberal İncəsənət fakultəsinin bir hissəsi kimi Həndəsə İnstitutunun (Institutum Geometricum) əsasını qoyur. Budapeşt Texnologiya və İqtsadiyyat Universitetinin sələfi olan bu İnstitut, Avropada torpaq araşdırması, çay nəzarəti və yol tikintisi üzrə təhsil alan tələbələrə mühəndislik dərəcəsi verən ilk təhsil müəsssəsidir[3].
  • 1850-ci ildə Həndəsə İnstitututu, İosif Texnologiya Kolleci ilə birləşir və beş il sonra birləşmiş institutlar Kral İosif Politexnik İnstitute adlanmağa başlayır. Latın dilinin macar dili ilə əvəz edildiyndən sonra 1862-ci ildə Kral İosif Politexnik institutu, Kral İosif Universiteti adlanmağa başlayır. Tezliklə Kral İosif Universiteti tam muxtariyyat əldə edir və beş il təhsil alanlara mühəndislik diplomlarının verilməsi haqqını qazanır. Universitet, mühəndisləri universitet səviyyəsində hazırlayan Avropada ilk institutlardandır.
  • XX-ci əsrin əvvəllərində Kral İosif Universiteti, “Doctor Rerum Technicarum” adlı doktorluq dərəcəsini təltif etmək hüququna malik olur. 1925-ci ldə ilk dəfə qadın tələbələr qəbul olunur və 1939-cu ildə Davamlı Təhsil İnstitutu qapılarını tələbələr üçün açıq edir.
  • 1949-cu ildə “Budapeşt Texniki Universiteti” adı rəsmləşir. O zaman universitet bu fakultələrdən ibarət idi: Mülki Mühəndislik, Mexanika Mühəndisliyi, Memarlıq, Kimya Mühəndisliyi və Elektrik Mühndisliyi (yaranma tarixlərinə uyğun olaraq). Altı il sonar Nəqliyyat Mühəndisliyi Fakultəsinin əsası qoyulur. 1984-cü ildə isə ingilis dili macar dili kimi təlim və tədris dili kimi seçilir.
  • 1994-cü ildə Budapeşt Texniki Universiteti, Macarıstanda kredit sistemi tədbiq edən ilk universitetlərindən biri olur. Universitet, Avropa Kredit Transfer Sisteminə (European Credit Transfer System (ECTS) uyğun olaraq öz akkreditə olunmuş akademik proqramlarına kredit təyinatını tətbiq etməyə başlayır.
  • 1998-ci ildə Təbii Elmlər və İqtsadiyya və Sosyal Elmlər Fakultələrinin əsasları qoyulur. Sonda, 2000-ci ildə Universitetin adı rəsmi olaraq Budapeşt Texnologiya və İqtisadiyyat Universitetinə dəyişilir.
Ali məktəbin əsas binası

Strukturu

Ali məktəbin kitabxanasının damı

Budapeşt Texnologiya və İqtisadiyyat Universiteti, mərkəzi büdcə institutu olaraq dövlət balansında fəaliyyət göstərən ictimai ali təhsil institutudur. Onun təsisat nizamnaməsi, İnsan Resursları Naziri tərəfindən verilib. Qanunlara uyğun olaraq, universitetin təşkilatıçılıq və əməliyyat şərtləri onun öz nizamnaməsində göstərilib.

Universitetin əsas qurumu, onun Senatıdır.[4] BME, fakultələrə bölünür. Təhsil, araşdırma, innovasiya və birbaşa əlavə xidmətlər, fakultələr tərəfindən aparılır. Fakultələr arası iş bölümü, təhsil və texnolgiya sahələri üzrə bölünür. Fakultələr, dekanların idarələri və digər ofislər tərəfindən idarə edilən departamentlər, institutlar, araşdırma mərkəzlərindən ibarətdir. İdarəçilik, Rektor və Kansler idarələri tərəfindən dəstəklənir.

Universitet tərəfindən əsası qoyulan və ya Universitetin sahib olduğu digər təşkilatlar var. Həmçinin, Universitetə rifah institutları, tələbə və ya müəllim qrupları və digər təşkilatlar bağlıdır.

Rektor, Universitetin baş idarədarı və təmsilçisidir. Kansler, Universitetin fəaliyyət göstərməsini, texniki şəraitləri, idarəetməni, maliyyə idaretməni təmin edir. Rektor və Kansler, strateji qərarlarları hazırlamaq üçün müntəzəm olaraq İdarə Heyətinin görüşlərini təşkil edir. İş əlaqələri, İnsan Resursları Qaydalarının Əlavəsində tənzimlənir.

Fakültələr və tədris olunan ixitsaslar

Yaranma tarixlərinə uyğun olaraq Universitetin fakultələri[5]:

  • Mülki Mühəndislik Fakultəsi (ÉMK)
  • Mexaniki Mühəndislik Fakultəsi (GPK)
  • Memarlıq Fakultəsi (ÉPK)
  • Kimya Texnologiyası və Biotexnologiya Fakultəsi (VBK)
  • Elektrik Mühəndisliyi və İnformatika Fakultəsi (VIK)
  • Nəqliyyat Mühəndisliyi və Minik Vasitəsi Mühəndisliyi fakultəsi (KSK)