Vadi Ram: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya saytından
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1: Sətir 1:
{{iş gedir}}
{{Səhra
{{Səhra
|Adı = Vadi Ram
|Adı = Vadi Ram
Sətir 77: Sətir 76:
|Commonsda kateqoriya = Wadi Rum
|Commonsda kateqoriya = Wadi Rum
}}
}}
'''Vadi Ram''' ({{lang-ar|وادي رم}}) və ya '''Ay vadisi''' ({{lang-ar|وادي القمر}}) — İordaniyanın Akaba mühafazasının 60 km şərqində yerləşən vadi və səhra. Vadi Ram İordaniyanın ən böyük vadisidir. "Ram" sözü Arami dilində "yüksək" və ya "qalxaq" deməkdir. Adının arami tələffüzü ilə olan əlaqəsini əks etdirmək üçün arxeoloqlar Ram vadisi yox, ''Vadi Ramm'' adından istifadə edirlər.
'''Vadi Ram''' ({{lang-ar|وادي رم}}) və ya '''Ay vadisi''' ({{lang-ar|وادي القمر}}) — [[İordaniya]]nın Akaba mühafazasının 60 km şərqində yerləşən vadi və səhra. Vadi Ram [[İordaniya]]nın ən böyük vadisidir.<ref name="Mannheim2000">{{cite book|last=Mannheim|first=Ivan|title=Jordan Handbook|url=http://books.google.com/books?id=LWh_GohTy6AC&pg=PA293|accessdate=30 May 2012|date=1 December 2000|publisher=Footprint Travel Guides|isbn=978-1-900949-69-9|page=293}}</ref> ''"Ram"'' sözü [[Arami dili]]ndə ''"yüksək"'' və ya ''"qalxaq"'' deməkdir.<ref>[http://www.wadirumm-travel.com/ tours in Wadi Rum]</ref> Adının arami tələffüzü ilə olan əlaqəsini əks etdirmək üçün arxeoloqlar Ram vadisi yox, ''Vadi Ramm'' adından istifadə edirlər.


== Tarixi ==
== Tarixi ==
Sətir 83: Sətir 82:
Vadi Ram qədim dövrlərdən başlayaraq müxtəlif mədəniyyətlər tərəfindən məskunlaşılmışdır. Bu mədəniyyətlərdən biri olan nəbatilər özlərindən sonra burada qayaüstü rəsmlər, graffitilər və məbədlər buraxmışlar.
Vadi Ram qədim dövrlərdən başlayaraq müxtəlif mədəniyyətlər tərəfindən məskunlaşılmışdır. Bu mədəniyyətlərdən biri olan nəbatilər özlərindən sonra burada qayaüstü rəsmlər, graffitilər və məbədlər buraxmışlar.


Qərbdə bu vadi Ərəbistanlı Lourensin Ərəb üsyanı (1917-1918) dövründə buradan bir neçə dəfə keçməsi ilə tanınır. 1980-ci illərdə vadidəki qaya quruluşlarından biri Lourensin müharibənin sonlarında yazdığı eyniadlı kitabın şərəfinə "Müdrikliyin yeddi sütunu" adlandırılmışdır. Lakin bu kitabda Ramla bağlı bir şey yoxdur.
Qərbdə bu vadi [[Tomas Edvard Lourens|Ərəbistanlı Lourens]]in Ərəb üsyanı ([[1917]]-[[1918]]) dövründə buradan bir neçə dəfə keçməsi ilə tanınır.<ref name="HamGreenway2003">{{cite book|last1=Ham|first1=Anthony|last2=Greenway|first2=Paul|title=Jordan|url=http://books.google.com/books?id=5x2pJuvWeOQC&pg=PA212|accessdate=30 May 2012|year=2003|publisher=Lonely Planet|isbn=978-1-74059-165-2|page=212}}</ref> [[1980]]-ci illərdə vadidəki qaya quruluşlarından biri [[Tomas Edvard Lourens|Lourens]]in müharibənin sonlarında yazdığı eyniadlı kitabın şərəfinə ''"Müdrikliyin yeddi sütunu"'' adlandırılmışdır. Lakin bu kitabda Ramla bağlı bir şey yoxdur.


== Coğrafiya ==
== Coğrafiya ==
Ərazi Vadi Ramın əsas vadisində cəmlənmişdir. İordaniyanın ən hündür nöqtəsi olan 1,840 metrlik Cəbəl Umm ad Dami Vadi Ram qəsəbəsinin 30 km cənubunda yerləşir. Bu kənd Ramdan olan Zalabiya bədəvisi Difallah Ateeq tərəfindən məskunlaşılmışdır. Aydın və təmiz havada buradan Səudiyyə Ərəbistanı ilə olan sərhədi və Qırmızı dənizi görmək mümkündür.
Ərazi Vadi Ramın əsas vadisində cəmlənmişdir. [[İordaniya]]nın ən hündür nöqtəsi olan 1,840 metrlik Cəbəl Umm ad Dami Vadi Ram kəndinin 30 km cənubunda yerləşir.<ref name="Scheck1997">{{cite book|last=Scheck|first=Frank Rainer|title=Jordanien: Völker und Kulturen zwischen Jordan und Rotem Meer|url=http://books.google.com/books?id=bMVut1r9Y8YC&pg=PA12|accessdate=30 May 2012|year=1997|publisher=DuMont Reiseverlag|isbn=978-3-7701-3979-8|page=12|language=German}}</ref> Bu kənd Ramdan olan Zalabiya bədəvisi Difallah Ateeq tərəfindən məskunlaşılmışdır. Aydın və təmiz havada buradan [[Səudiyyə Ərəbistanı]] ilə olan sərhədi və [[Qırmızı dəniz]]i görmək mümkündür.


İordaniyanın və mərkəzi Ramın ən hündür ikinci zirvəsi olan Cəbəl Ram (dəniz səviyyəsindən 1.734 metr) Ram vadisində yerləşir və qarşısında yerləşən Cəbəl um İşrin ondan cəmi 1 metr alçaqdır.
[[İordaniya]]nın və mərkəzi Ramın ən hündür ikinci zirvəsi olan Cəbəl Ram (dəniz səviyyəsindən 1.734 metr) Ram vadisində yerləşir və qarşısında yerləşən Cəbəl um İşrin ondan cəmi 1 metr alçaqdır.


Vadi Ramda yerləşən Xəzəli kanyonunda mağara divarında Tamidik dövrünə aid olduğunu düşünülən insan və antilop petroqlifləri aşkarlanmışdır. Vadi Ram qəsəbəsində hal-hazırda bir neçə yüz bədəvi yaşayır. Onların bir qız və bir oğlan məktəbi, bir neçə mağazası, dördtəkərli nəqliyyat vasitələri vardır.
Vadi Ramda yerləşən Xəzəli kanyonunda mağara divarında Tamidik dövrünə aid olduğunu düşünülən insan və antilop petroqlifləri aşkarlanmışdır. Vadi Ram qəsəbəsində hal-hazırda bir neçə yüz bədəvi yaşayır. Onların bir qız və bir oğlan məktəbi, bir neçə mağazası, dördtəkərli nəqliyyat vasitələri vardır.<ref name="HowardTaylor1997">{{cite book|last1=Howard|first1=Tony|last2=Taylor|first2=Di|title=Treks and Climbs in Wadi Rum, Jordan|url=http://books.google.com/books?id=fweY0lTEJogC&pg=PA20|accessdate=30 May 2012|date=May 1997|publisher=Cicerone Press Limited|isbn=978-1-85284-254-3|page=20}}</ref>


Son dövrlərdə Geof Lauton Vadi Ramda permakultura ekosisteminin qurulması sahəsində uğur əldə etmişdir.
Son dövrlərdə Geof Lauton Vadi Ramda permakultura ekosisteminin qurulması sahəsində uğur əldə etmişdir.<ref>http://permaculturenews.org/2014/02/01/desert-oasis-4-years-jordan/</ref>


== Filmlər ==
== Filmlər ==
Vadi Ramda bir çox filmin çəkilişində istifadə olunmuşdur. Film istehsalçıları bu yerdən xüsusilə Mars mövzusundakı filmlərin çəkilişində istifadə edirlər.
Vadi Ramda bir çox filmin çəkilişində istifadə olunmuşdur. Film istehsalçıları bu yerdən xüsusilə [[Mars (planet)|Mars]] mövzusundakı filmlərin çəkilişində istifadə edirlər.<ref name="Slate The Martian review">{{cite news|last=Stevens|first=Dana|title=Saving Astronaut Watney|url=http://www.slate.com/articles/arts/movies/2015/10/matt_damon_in_the_martian_reviewed.html|publisher=[[Slate (website)|Slate]]|date=October 1, 2015|accessdate=October 2, 2015}}</ref>
* [[Ərəbistanlı Lourens (film, 1962)|Ərəbistanlı Lourens]] - Devid Linin rejissorluğu ilə 1962-ci ildə çəkilmiş bu filmin böyük hissəsi Vadi Ramda lentə alınmışdır.
* ''"[[Ərəbistanlı Lourens (film, 1962)|Ərəbistanlı Lourens]]"'' - Devid Linin rejissorluğu ilə 1962-ci ildə çəkilmiş bu filmin böyük hissəsi Vadi Ramda lentə alınmışdır.<ref>{{cite web|url=http://www.kinghussein.gov.jo/tourism6e.html#Wadi%20|title= Touristic Sites - South of Amman|publisher=Kinghussein.gov.jo|accessdate=30 May 2012}}</ref>
* Qırmızı planet - 2000-ci il istehsalı bu filmdə Mars səthini təsvir etmək üçün Vadi Ramdan istifadə olunmuşdur.
* ''"Qırmızı planet"'' - 2000-ci il istehsalı bu filmdə Mars səthini təsvir etmək üçün Vadi Ramdan istifadə olunmuşdur.
* Səhrada ehtiras - 1998-ci ildə çəkilmiş bu filmin bəzi səhnələri burada çəkilmişdir.
* ''"Səhrada ehtiras"'' - 1998-ci ildə çəkilmiş bu filmin bəzi səhnələri burada çəkilmişdir.
* Sifət - BBC filmi olan bu film dırmaşma idmanına həsr olunub və Vadi Ram pionerləri olan Toni Hovard ilə Di Teylora həsr olunmuşdur.
* ''"Sifət"'' - BBC filmi olan bu film dırmaşma idmanına həsr olunub və Vadi Ram pionerləri olan Toni Hovard ilə Di Teylora həsr olunmuşdur.
* [[Transformerlər: Məğlubların qisası (film, 2009)|Transformelər: Məğlubların qisası]] - filmdə Vadi Ram Misir kimi təqdim olunmuşdur.
* ''"[[Transformerlər: Məğlubların qisası (film, 2009)|Transformelər: Məğlubların qisası]]"'' - filmdə Vadi Ram Misir kimi təqdim olunmuşdur.
* Ladan yolu - qatardan görünən səhnələr.
* ''"Ladan yolu"'' - qatardan görünən səhnələr.
* ''"Promotey"'' - gəlmə planeti üçün səhnələr.<ref>{{cite news | last1=Galloway| first1=Stephen | url=http://www.hollywoodreporter.com/news/ridley-scott-prometheus-alien-324981 | title=Return of the 'Alien' Mind | work=[[The Hollywood Reporter]] | date=May 16, 2012 | accessdate=August 22, 2015}}</ref>
* Promotey - gəlmə planeti üçün səhnələr.
* Kriş 3 - "Dil Tu Hi Bata" mahnısı.
* ''"Kriş 3"'' - "Dil Tu Hi Bata" mahnısı.
* Yayda may - Çerien Dabis tərəfindən çəkilmiş film 2013-cü ildə Sandens Film Festivalına təqdim olunmuşdur. Vadi Ramda aparılmış uzun çəkilişlər film üçün müəyyən əhval-ruhiyyə yaratmışdır. Filmin baş personajı Vadi Ramda dünyadan uzaqda öz içərisində sakitlik tapır.
* ''"Yayda may"'' - Çerien Dabis tərəfindən çəkilmiş film 2013-cü ildə Sandens Film Festivalına təqdim olunmuşdur. Vadi Ramda aparılmış uzun çəkilişlər film üçün müəyyən əhval-ruhiyyə yaratmışdır. Filmin baş personajı Vadi Ramda dünyadan uzaqda öz içərisində sakitlik tapır.
* Marsdakı son günlər - 2013-cü il istehsalı olan bu filmdə Mars səthini təsvir etmək üçün Vadi Ramdan istifadə olunmuşdur.
* ''"Marsdakı son günlər"'' - 2013-cü il istehsalı olan bu filmdə Mars səthini təsvir etmək üçün Vadi Ramdan istifadə olunmuşdur.<ref>{{cite web|url=http://www.screendaily.com/features/ruairi-robinson-the-last-days-on-mars/5056819.article|title=Ruairi Robinson, The Last Days On Mars|last=Forde|first=Leon|work=[[Screen Daily]]|date=2013-05-28|accessdate=2015-02-09}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.screendaily.com/features/features/last-days-on-mars/5044494.article|title=Last Days On Mars|last=Cooper|first=Sarah|work=[[Screen Daily]]|date=2012-07-19|accessdate=2015-02-09}}</ref>
* Marslı - Ridli Skotun rejissorluğu ilə çəkilmiş filmin Mars səhnələri Vadi Ramda çəkilmişdir.
* ''"[[Marslı (film, 2015)|Marslı]]"'' - Ridli Skotun rejissorluğu ilə çəkilmiş filmin Mars səhnələri Vadi Ramda çəkilmişdir.<ref>{{cite news|title=Ridley Scott’s The Martian moves to Jordan|url=http://www.kftv.com/news/2015/01/27/ridley-scotts-the-martian-moves-to-jordan|accessdate=February 19, 2015|publisher=kftv.com|date=January 27, 2015}}</ref>


== Qalereya ==
== Qalereya ==
Sətir 121: Sətir 120:
Mountain in Wadi Rum, Jordan.jpg|Vadi Ramda dağ.
Mountain in Wadi Rum, Jordan.jpg|Vadi Ramda dağ.
</gallery>
</gallery>

== İstinadlar ==
{{istinadlar|2}}

== Xarici keçidlər ==
{{Commons category}}
{{wikivoyage|Wadi Rum}}
*{{Rəsmi saytı|http://www.wadirum.jo}}

09:23, 31 dekabr 2015 tarixindəki versiya

Vadi Ram
ar/وادي رم‎
Ümumi məlumatlar
Mütləq hündürlüyü 800 m
Sahəsi 720 km²
Uzunluğu
  • 100 km
Yerləşməsi
29°35′35″ şm. e. 35°25′12″ ş. u.
Ölkə  İordaniya
Vilayət
  • Akaba mühafazası
Vadi Ram xəritədə
Vadi Ram
Vadi Ram
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Vadi Ram (ərəb. وادي رم‎) və ya Ay vadisi (ərəb. وادي القمر‎) — İordaniyanın Akaba mühafazasının 60 km şərqində yerləşən vadi və səhra. Vadi Ram İordaniyanın ən böyük vadisidir.[1] "Ram" sözü Arami dilində "yüksək" və ya "qalxaq" deməkdir.[2] Adının arami tələffüzü ilə olan əlaqəsini əks etdirmək üçün arxeoloqlar Ram vadisi yox, Vadi Ramm adından istifadə edirlər.

Tarixi

Vadi Ramda petroqliflər.

Vadi Ram qədim dövrlərdən başlayaraq müxtəlif mədəniyyətlər tərəfindən məskunlaşılmışdır. Bu mədəniyyətlərdən biri olan nəbatilər özlərindən sonra burada qayaüstü rəsmlər, graffitilər və məbədlər buraxmışlar.

Qərbdə bu vadi Ərəbistanlı Lourensin Ərəb üsyanı (1917-1918) dövründə buradan bir neçə dəfə keçməsi ilə tanınır.[3] 1980-ci illərdə vadidəki qaya quruluşlarından biri Lourensin müharibənin sonlarında yazdığı eyniadlı kitabın şərəfinə "Müdrikliyin yeddi sütunu" adlandırılmışdır. Lakin bu kitabda Ramla bağlı bir şey yoxdur.

Coğrafiya

Ərazi Vadi Ramın əsas vadisində cəmlənmişdir. İordaniyanın ən hündür nöqtəsi olan 1,840 metrlik Cəbəl Umm ad Dami Vadi Ram kəndinin 30 km cənubunda yerləşir.[4] Bu kənd Ramdan olan Zalabiya bədəvisi Difallah Ateeq tərəfindən məskunlaşılmışdır. Aydın və təmiz havada buradan Səudiyyə Ərəbistanı ilə olan sərhədi və Qırmızı dənizi görmək mümkündür.

İordaniyanın və mərkəzi Ramın ən hündür ikinci zirvəsi olan Cəbəl Ram (dəniz səviyyəsindən 1.734 metr) Ram vadisində yerləşir və qarşısında yerləşən Cəbəl um İşrin ondan cəmi 1 metr alçaqdır.

Vadi Ramda yerləşən Xəzəli kanyonunda mağara divarında Tamidik dövrünə aid olduğunu düşünülən insan və antilop petroqlifləri aşkarlanmışdır. Vadi Ram qəsəbəsində hal-hazırda bir neçə yüz bədəvi yaşayır. Onların bir qız və bir oğlan məktəbi, bir neçə mağazası, dördtəkərli nəqliyyat vasitələri vardır.[5]

Son dövrlərdə Geof Lauton Vadi Ramda permakultura ekosisteminin qurulması sahəsində uğur əldə etmişdir.[6]

Filmlər

Vadi Ramda bir çox filmin çəkilişində istifadə olunmuşdur. Film istehsalçıları bu yerdən xüsusilə Mars mövzusundakı filmlərin çəkilişində istifadə edirlər.[7]

  • "Ərəbistanlı Lourens" - Devid Linin rejissorluğu ilə 1962-ci ildə çəkilmiş bu filmin böyük hissəsi Vadi Ramda lentə alınmışdır.[8]
  • "Qırmızı planet" - 2000-ci il istehsalı bu filmdə Mars səthini təsvir etmək üçün Vadi Ramdan istifadə olunmuşdur.
  • "Səhrada ehtiras" - 1998-ci ildə çəkilmiş bu filmin bəzi səhnələri burada çəkilmişdir.
  • "Sifət" - BBC filmi olan bu film dırmaşma idmanına həsr olunub və Vadi Ram pionerləri olan Toni Hovard ilə Di Teylora həsr olunmuşdur.
  • "Transformelər: Məğlubların qisası" - filmdə Vadi Ram Misir kimi təqdim olunmuşdur.
  • "Ladan yolu" - qatardan görünən səhnələr.
  • "Promotey" - gəlmə planeti üçün səhnələr.[9]
  • "Kriş 3" - "Dil Tu Hi Bata" mahnısı.
  • "Yayda may" - Çerien Dabis tərəfindən çəkilmiş film 2013-cü ildə Sandens Film Festivalına təqdim olunmuşdur. Vadi Ramda aparılmış uzun çəkilişlər film üçün müəyyən əhval-ruhiyyə yaratmışdır. Filmin baş personajı Vadi Ramda dünyadan uzaqda öz içərisində sakitlik tapır.
  • "Marsdakı son günlər" - 2013-cü il istehsalı olan bu filmdə Mars səthini təsvir etmək üçün Vadi Ramdan istifadə olunmuşdur.[10][11]
  • "Marslı" - Ridli Skotun rejissorluğu ilə çəkilmiş filmin Mars səhnələri Vadi Ramda çəkilmişdir.[12]

Qalereya

  • Vadi Ram səhrası
    Vadi Ram səhrası
  • Cəbəl Ramdan baxış
    Cəbəl Ramdan baxış
  • "Müdrikliyin yeddi sütunu"
    "Müdrikliyin yeddi sütunu"
  • Vadi Ramda Tamudik yazıları
    Vadi Ramda Tamudik yazıları
  • Qaya daşı quruluşu
    Qaya daşı quruluşu
  • Nəbati məbədi
    Nəbati məbədi
  • Cəbəl Um Frut körpüsü, Vadi Ramdakı təbii körpü
    Cəbəl Um Frut körpüsü, Vadi Ramdakı təbii körpü
  • Vadi Ram Ziyarətçi Mərkəzi
    Vadi Ram Ziyarətçi Mərkəzi
  • 2011-ci ildə
    2011-ci ildə
  • Vadi Ramda dağ.
    Vadi Ramda dağ.

İstinadlar

  1. ↑ Mannheim, Ivan. Jordan Handbook. Footprint Travel Guides. 1 December 2000. səh. 293. ISBN 978-1-900949-69-9. İstifadə tarixi: 30 May 2012.
  2. ↑ tours in Wadi Rum
  3. ↑ Ham, Anthony; Greenway, Paul. Jordan. Lonely Planet. 2003. səh. 212. ISBN 978-1-74059-165-2. İstifadə tarixi: 30 May 2012.
  4. ↑ Scheck, Frank Rainer. Jordanien: Völker und Kulturen zwischen Jordan und Rotem Meer (German). DuMont Reiseverlag. 1997. səh. 12. ISBN 978-3-7701-3979-8. İstifadə tarixi: 30 May 2012.
  5. ↑ Howard, Tony; Taylor, Di. Treks and Climbs in Wadi Rum, Jordan. Cicerone Press Limited. May 1997. səh. 20. ISBN 978-1-85284-254-3. İstifadə tarixi: 30 May 2012.
  6. ↑ http://permaculturenews.org/2014/02/01/desert-oasis-4-years-jordan/
  7. ↑ Stevens, Dana. "Saving Astronaut Watney". Slate. October 1, 2015. İstifadə tarixi: October 2, 2015.
  8. ↑ "Touristic Sites - South of Amman". Kinghussein.gov.jo. İstifadə tarixi: 30 May 2012.
  9. ↑ Galloway, Stephen. "Return of the 'Alien' Mind". The Hollywood Reporter. May 16, 2012. İstifadə tarixi: August 22, 2015.
  10. ↑ Forde, Leon. "Ruairi Robinson, The Last Days On Mars". Screen Daily. 2013-05-28. İstifadə tarixi: 2015-02-09.
  11. ↑ Cooper, Sarah. "Last Days On Mars". Screen Daily. 2012-07-19. İstifadə tarixi: 2015-02-09.
  12. ↑ "Ridley Scott's The Martian moves to Jordan". kftv.com. January 27, 2015. İstifadə tarixi: February 19, 2015.

Xarici keçidlər

Vikianbarda Vadi Ram ilə əlaqəli mediafayllar var.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vadi_Ram&oldid=3463301"