Təbii peyk

[[İmage:Phobos & Deimos full.gif|thumb|Mars planetinin peyki Fobos və Demos]]

Peyk — kosmosda başqa bir obyekt ətrafında müəyyən trayektoriya ilə fırlanan obyektdir. Süni və təbii peyklər mövcuddur.

Beynəlxalq Astronomiya İttifaqının 24 avqust 2006-cı ildəki qərarına əsasən mərkəzi cisim (planet, asteroid) ətrafında fırlanan, trayektoriyasının mərkəzi bu cismin daxilində yerləşən obyektlərə peyk demək olar. Əgər fırlanan obyektin mərkəzi kənarda yerləşərsə onda həmin obyekt peyk adlanmır və onlar iki və ya daha artıq planetdən ibarət olan sistemin tərkib hissəsi kimi qəbul edilir.Dünyanın peyki Aydır

• 
  Cr Jason-2 peyki Dünya orbitində elm adamlarına okeanları araşdırmalarına kömək edəcək alətlər və qəbul edicilər daşıyır.

Ümumiyyətlə, "peyk" sözü kosmosa atılan və kosmosda Dünya ya da başqa bir cisim ətrafında hərəkət edən bir maşını ifadə edir.

1957-ci ildə Sovetlər Birliyi, Dünyaya orbitdəki ilk insan istehsalı peyk olan Sputnik 1-i başlatdı. Bu qeyri-adi müvəffəqiyyət, astronavtları Aya aparıb kosmos araşdırmalarına hakim olan ilk ölkə olması üçün Amerika və Rusiya arasındakı yarışa başlamışdı.

Sputnik, dünya səviyyəsində radio operatorları tərəfindən duyulabilən davamlı bir beep siqnalı Verdi.

Dünya və ay təbii peyklərə nümunədir. Minlərlə süni və ya insan istehsalı peyk, Dünyanın ətrafında dönür. Bəziləri, meteorologists hava vəziyyətini təxmin etmələrinə və qasırğaları izləmələrini köməkçi olan planetin fotoşəkillərini çəkirlər. Bəziləri digər planetlərin, günəşin, qara dəliklərin, qaranlıq cisimlərin və ya uzaq Gökadalar fotoşəkillərini çəkərlər. Bu şəkillər, elm insanlarının günəş sistemi və kainatı daha yaxşı anlamalarına köməkçi olur.

Yenə də digər peyklər əksəriyyətlə rabitə üçün, məsələn TV siqnalları və telefon zəngləri dünyaya yayılır kimi istifadə edilməkdədir. 20-dən çox peyklərdən ibarət bir qrup Global yerləşdirmə sistemindən və ya GPS-i təşkil edir. Bir GPS alıcının varsa, bu peyklər, olduğunuz yeri anlamaq kömək ola bilər.

Nə üçün peyklər əhəmiyyətlidir?

Peyklərin sahib olduğu quşbaxışı görünüş, bir zamanlar Dünyanın geniş bölgələrini görmələrini təmin edər. Bu qabiliyyətin mənası, peyklərin yer üzündəki vasitələrdən daha sürətli, daha çox məlumat yığa bilmək deməkdir

Peyklər, yer üzündəki teleskoplardan daha yaxşı yeri görə bilərlər. Bunun səbəbi, peyklərin atmosferi buludların, tozların və molekulların üstündə uçmasının və bu zəmin səviyyəsindən görünüşü maneə törədə bilər.

Peyklərdən əvvəl, TV siqnalları çox irəli getmədi. TV siqnalları yalnız düz xətlərlə gəzməkdədir. Bu səbəbdən, Dünyanın eyrisinə təqib etmək yerinə sürətlə kosmosa doğru ilerleyeceklerdi. Bəzən dağlar və ya yüksək binalar onları mane olar. Uzaq yerlərə edilən telefon danışıqları da bir problem idi. Telefon kabellərini uzun məsafələrdə və ya su altında qurmaq çətindir və xərci çoxdur.

Peyklərlə, TV siqnalları və telefon danışıqları peykə göndərilir. Sonra, peyk bunları Dünyadakı fərqli yerlərə göndərə bilir.

Peyk parçaları nələrdir?

Peyklər bir çox şəkil və ölçüyə malikdir. Ancaq çoxu antenanın ortaq nöqtəsi olaraq ən az iki parçaya malikdir: antena və güc qaynağı. Anten, əksəriyyətlə Dünyaya və Dünyadan məlumat göndərir və alır. Güc qaynağı bir günəş paneli və ya batareya ola bilər. Günəş panelləri, günəş işığını elektrikə çevirərək güc qazanar.

Bir çox NASA peyki kameralar və elmi qəbul edicilər daşıyar. Bəzən bu alətlər torpaq, hava və su haqqında məlumat toplamaq üçün Dünyanı göstərir. Digər zamanlarda, günəş sistemindən və kainatdakı məlumatları yığmaq üçün yerdən keçirlər.

• 
  Sputnik Peyki