Butanın dövlət quruluşu: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya saytından
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktə
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
k şablon əlavə edildi
 
Sətir 21: Sətir 21:
|quruluş =
|quruluş =
|quruluş_hadisəsi1 = Əsası qoyulub
|quruluş_hadisəsi1 = Əsası qoyulub
|quruluş_tarixi1 = [[17 dekabr]] [[1907]]
|quruluş_tarixi1 = 17 dekabr 1907
|quruluş_hadisəsi2 =
|quruluş_hadisəsi2 =
|quruluş_tarixi2 =
|quruluş_tarixi2 =
Sətir 59: Sətir 59:
}}
}}


'''Butanın dövlət quruluşu''' - [[2009]]-cu ildə qəbul edilmiş [[Konstitusiya]]ya əsasən hüquqi-siyasi, inzibati, iqtisadi və ictimai münasibətlər sisitemi.
'''Butanın dövlət quruluşu''' — 2009-cu ildə qəbul edilmiş [[Konstitusiya]]ya əsasən hüquqi-siyasi, inzibati, iqtisadi və ictimai münasibətlər sisitemi.

== Dövlət quruluşu ==
== Dövlət quruluşu ==
[[Butan]] mütləq formalı idarəetmə üsuluna malik [[konstitusiyalı monarxiya]]dır. Milli bayram günü olan dövlətin yaranması günü ([[1907]]) [[17 dekabr]]da qeyd olunur. Ölkə [[Konstitusiya]]sı [[18 iyul]] [[2009]]-cu ildə qəbul edilmişdir.
[[Butan]] mütləq formalı idarəetmə üsuluna malik [[konstitusiyalı monarxiya]]dır. Milli bayram günü olan dövlətin yaranması günü (1907) 17 dekabrda qeyd olunur. Ölkə [[Konstitusiya]]sı 18 iyul 2009-cu ildə qəbul edilmişdir.
⚫
== İnzibati bölgüsü ==

⚫
== İnzibati bölgüsü ==
[[Butan]] 20 Dzonqxaqdan (Bumtanq, Çukxa, Daqana, Qasa, Xaa, Lxuntse, Monqar, Paro, Pemaqatsel, Punakxa, Samdrup-Conqxar, Samtse, Sarpanq, Tximpxu, Traşiqanq, Traşiyanqse, Tonqsa, Siranq, Vanqdi-Pxodranq və Jemqanq) ibarət 4 Dzonqdeyə (1-ci dərəcəli Şərqi, Qərbi, Mərkəzi və Cənubi inzibati ərazi vahidliyinə) bölünür.
[[Butan]] 20 Dzonqxaqdan (Bumtanq, Çukxa, Daqana, Qasa, Xaa, Lxuntse, Monqar, Paro, Pemaqatsel, Punakxa, Samdrup-Conqxar, Samtse, Sarpanq, Tximpxu, Traşiqanq, Traşiyanqse, Tonqsa, Siranq, Vanqdi-Pxodranq və Jemqanq) ibarət 4 Dzonqdeyə (1-ci dərəcəli Şərqi, Qərbi, Mərkəzi və Cənubi inzibati ərazi vahidliyinə) bölünür.


== Dövlət başçısı ==
== Dövlət başçısı ==
Mövcud [[Konstitusiya]]ya görə Kral (Druk Gyalpo "Dragon King") [[Butan]] hakimiyyətinin, onun qüdrətinin milli rəmzidir. Çox geniş səlahiyyətləri özündə 'ks etdirən [[Butan]] [[monarxiya]] institutu irsi sayılsa da, 65 yaşına çatdıqda Kral istefaya getməlidir.
Mövcud [[Konstitusiya]]ya görə Kral (Druk Gyalpo "Dragon King") [[Butan]] hakimiyyətinin, onun qüdrətinin milli rəmzidir. Çox geniş səlahiyyətləri özündə 'ks etdirən [[Butan]] [[monarxiya]] institutu irsi sayılsa da, 65 yaşına çatdıqda Kral istefaya getməlidir.


== Qanunvericilik hakimiyyəti ==
== Qanunvericilik hakimiyyəti ==
İkipalatalı [[Parlament]]dən: 25 yerlik Milli Şuradan (Yuxarı Palataya 20 üzv Dzonqxaqlar üzrə vətəndaşlar tərəfindən seçilirlər, qalan 5 üzvü isə Kral təyin edir) və 47 yerlik Milli Assambleyadan (Aşağı Palataya deputatlar ümumxalq səsverməsi yolu ilə seçilirlər) ibarətdir.
İkipalatalı [[Parlament]]dən: 25 yerlik Milli Şuradan (Yuxarı Palataya 20 üzv Dzonqxaqlar üzrə vətəndaşlar tərəfindən seçilirlər, qalan 5 üzvü isə Kral təyin edir) və 47 yerlik Milli Assambleyadan (Aşağı Palataya deputatlar ümumxalq səsverməsi yolu ilə seçilirlər) ibarətdir.


Sətir 75: Sətir 77:
İllik dövlət büdcəsinin təsdiqi, qanunların dərc edilməsi, yüksək vəzifəli dövlət məmurlarının təyin və azad edilməsi, Krala (yenidən baxılması üçün qanun layihələrini [[Parlament]]ə qaytarmaq hüququna malikdir) məsləhətlərin verilməsi, dövlət başçısının razılığı ilə nazirlərin seçilməsi, mövcud qanunvericiliyə uyğun olaraq yerli özünüidarəetmə orqanlarının fəaliyyətinə nəzarət edilməsi və s. mühüm məsələlər [[Butan]] [[Parlament]]inin səlahiyyətlərinə daxildir.
İllik dövlət büdcəsinin təsdiqi, qanunların dərc edilməsi, yüksək vəzifəli dövlət məmurlarının təyin və azad edilməsi, Krala (yenidən baxılması üçün qanun layihələrini [[Parlament]]ə qaytarmaq hüququna malikdir) məsləhətlərin verilməsi, dövlət başçısının razılığı ilə nazirlərin seçilməsi, mövcud qanunvericiliyə uyğun olaraq yerli özünüidarəetmə orqanlarının fəaliyyətinə nəzarət edilməsi və s. mühüm məsələlər [[Butan]] [[Parlament]]inin səlahiyyətlərinə daxildir.


== İcraedici hakimiyyət ==
== İcraedici hakimiyyət ==
[[Baş nazir]]in rəhbərlik etdiyi Nazirlər Kabineti tərəfindən həyata keçirilir. Kabinetin tərkibi, bir qayda olaraq [[Parlament]] seçkilərində qalib gəlmiş partiyanın üzvlərindən formalaşır. 10 nazirlikdən ibarət olan Nazirlər Kabinetinin üzvlərindən növbəlilik qaydasında bir il müddətinə [[Baş nazir]] seçilir.
[[Baş nazir]]in rəhbərlik etdiyi Nazirlər Kabineti tərəfindən həyata keçirilir. Kabinetin tərkibi, bir qayda olaraq [[Parlament]] seçkilərində qalib gəlmiş partiyanın üzvlərindən formalaşır. 10 nazirlikdən ibarət olan Nazirlər Kabinetinin üzvlərindən növbəlilik qaydasında bir il müddətinə [[Baş nazir]] seçilir.

Nazirlər Kabineti ölkənin daxili və xarici siyasət kursunu ehtiva edən icraedici hakimiyyətlə yanaşı, [[Parlament]]in hər iki palatası ilə birlikdə qanunvericilik hakimiyyətini də həyata keçirir.
Nazirlər Kabineti ölkənin daxili və xarici siyasət kursunu ehtiva edən icraedici hakimiyyətlə yanaşı, [[Parlament]]in hər iki palatası ilə birlikdə qanunvericilik hakimiyyətini də həyata keçirir.


== Məhkəmə hakimiyyəti ==
== Məhkəmə hakimiyyəti ==
[[Butan]]ın [[hüquq]] sistemi ingilishind ümumi [[hüquq]] sisteminə əsaslanır. [[2008]]-ci il [[Konstitusiya]]sına uyğun olaraq, [[məhkəmə]] hakimiyyəti ölkədə ən yüksək [[məhkəmə]] instansiyası sayılan Ali Məhkəmə, 1-ci instansiya Apelyasiya Məhkəməsi olan Yüksək Məhkəmə, habelə 1-ci instansiya məhkəməsi sayılan 20 dzonqxaq [[məhkəmə]]ləri və kiçik cinayət işləri üzrə dairə [[məhkəmə]]ləri tərəfindən həyata keçirilir.
[[Butan]]ın [[hüquq]] sistemi ingilishind ümumi [[hüquq]] sisteminə əsaslanır. 2008-ci il [[Konstitusiya]]sına uyğun olaraq, [[məhkəmə]] hakimiyyəti ölkədə ən yüksək [[məhkəmə]] instansiyası sayılan Ali Məhkəmə, 1-ci instansiya Apelyasiya Məhkəməsi olan Yüksək Məhkəmə, habelə 1-ci instansiya məhkəməsi sayılan 20 dzonqxaq [[məhkəmə]]ləri və kiçik cinayət işləri üzrə dairə [[məhkəmə]]ləri tərəfindən həyata keçirilir.
Ali və Yüksək Məhkəmələrin hakimləri [[Butan]]ın dövlət başçısı tərəfindən təyin və azad olunurlar.
Ali və Yüksək Məhkəmələrin hakimləri [[Butan]]ın dövlət başçısı tərəfindən təyin və azad olunurlar.

== Mənbə ==
== Mənbə ==
*Бутан, государство в Азии // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
* Бутан, государство в Азии // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890–1907.
*Мишель Пессель. Путешествие в Мустанг и Бутан. Вильнюс Вага 1982
* Мишель Пессель. Путешествие в Мустанг и Бутан. Вильнюс Вага 1982
*Правовые системы стран мира. Энциклопедический справочник. Под ред. А. Я. Сухарева. М., НОРМА, 2003. Статья «Бутан». С. 126—128.
* Правовые системы стран мира. Энциклопедический справочник. Под ред. А. Я. Сухарева. М., НОРМА, 2003. Статья "Бутан". С. 126–128.
*Gisela Bonn. Bhutan. Kunst und Kultur in Reich der Drachen. DuMont Kunst Reiseführer. DuMont, Köln, 1988
* Gisela Bonn. Bhutan. Kunst und Kultur in Reich der Drachen. DuMont Kunst Reiseführer. DuMont, Köln, 1988
*Aris M. Bhutan. The early History of a Himalaya Kingdom, Washington 1979
* Aris M. Bhutan. The early History of a Himalaya Kingdom, Washington 1979
*Aris M. View of Medieval Bhutan. The diary and drawing of Samuel Davis 1783. London/Washington 1982
* Aris M. View of Medieval Bhutan. The diary and drawing of Samuel Davis 1783. London/Washington 1982
*Stan Armington, Bhutan. Lonely Planet travel guide.
* Stan Armington, Bhutan. Lonely Planet travel guide.
{{Butan mövzularda}}
{{Butan mövzularda}}
[[Kateqoriya:Butanın dövlət quruluşu| ]]
[[Kateqoriya:Butanın dövlət quruluşu| ]]

Səhifəsinin 19:15, 1 fevral 2024 tarixinə olan son versiyası

Butan
འབྲུག་ཡུལ་ (Druk Yul)
Bayraq Gerb
Bayraq Gerb
Tarixi
 • Əsası qoyulub 17 dekabr 1907
Paytaxt Thimphu
İdarəetmə forması Konstitusiya Monarxiyası
Kral Jigme Khesar Namgyal Vanqçuk [9.XII.2006 ~
Baş Nazir Çerinq Tobqay [30.VII.2013 ~
Sahəsi Dünyada 136-cı
 • Ümumi 47000 km²
 • Su sahəsi (%) <1
Əhalisi
 • Əhali 740 min nəfər (164-cü)
 • Sıxlıq 15 nəf./km²
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar


Butanın dövlət quruluşu — 2009-cu ildə qəbul edilmiş Konstitusiyaya əsasən hüquqi-siyasi, inzibati, iqtisadi və ictimai münasibətlər sisitemi.

Dövlət quruluşu

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Butan mütləq formalı idarəetmə üsuluna malik konstitusiyalı monarxiyadır. Milli bayram günü olan dövlətin yaranması günü (1907) 17 dekabrda qeyd olunur. Ölkə Konstitusiyası 18 iyul 2009-cu ildə qəbul edilmişdir.

İnzibati bölgüsü

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Butan 20 Dzonqxaqdan (Bumtanq, Çukxa, Daqana, Qasa, Xaa, Lxuntse, Monqar, Paro, Pemaqatsel, Punakxa, Samdrup-Conqxar, Samtse, Sarpanq, Tximpxu, Traşiqanq, Traşiyanqse, Tonqsa, Siranq, Vanqdi-Pxodranq və Jemqanq) ibarət 4 Dzonqdeyə (1-ci dərəcəli Şərqi, Qərbi, Mərkəzi və Cənubi inzibati ərazi vahidliyinə) bölünür.

Dövlət başçısı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mövcud Konstitusiyaya görə Kral (Druk Gyalpo "Dragon King") Butan hakimiyyətinin, onun qüdrətinin milli rəmzidir. Çox geniş səlahiyyətləri özündə 'ks etdirən Butan monarxiya institutu irsi sayılsa da, 65 yaşına çatdıqda Kral istefaya getməlidir.

Qanunvericilik hakimiyyəti

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İkipalatalı Parlamentdən: 25 yerlik Milli Şuradan (Yuxarı Palataya 20 üzv Dzonqxaqlar üzrə vətəndaşlar tərəfindən seçilirlər, qalan 5 üzvü isə Kral təyin edir) və 47 yerlik Milli Assambleyadan (Aşağı Palataya deputatlar ümumxalq səsverməsi yolu ilə seçilirlər) ibarətdir.

Yuxarı Palatanın üzvləri istisnasız olaraq ali təhsilli olmalı və heç bir siyasi partiyanın üzvü olmamalıdırlar.

İllik dövlət büdcəsinin təsdiqi, qanunların dərc edilməsi, yüksək vəzifəli dövlət məmurlarının təyin və azad edilməsi, Krala (yenidən baxılması üçün qanun layihələrini Parlamentə qaytarmaq hüququna malikdir) məsləhətlərin verilməsi, dövlət başçısının razılığı ilə nazirlərin seçilməsi, mövcud qanunvericiliyə uyğun olaraq yerli özünüidarəetmə orqanlarının fəaliyyətinə nəzarət edilməsi və s. mühüm məsələlər Butan Parlamentinin səlahiyyətlərinə daxildir.

İcraedici hakimiyyət

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Baş nazirin rəhbərlik etdiyi Nazirlər Kabineti tərəfindən həyata keçirilir. Kabinetin tərkibi, bir qayda olaraq Parlament seçkilərində qalib gəlmiş partiyanın üzvlərindən formalaşır. 10 nazirlikdən ibarət olan Nazirlər Kabinetinin üzvlərindən növbəlilik qaydasında bir il müddətinə Baş nazir seçilir.

Nazirlər Kabineti ölkənin daxili və xarici siyasət kursunu ehtiva edən icraedici hakimiyyətlə yanaşı, Parlamentin hər iki palatası ilə birlikdə qanunvericilik hakimiyyətini də həyata keçirir.

Məhkəmə hakimiyyəti

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Butanın hüquq sistemi ingilishind ümumi hüquq sisteminə əsaslanır. 2008-ci il Konstitusiyasına uyğun olaraq, məhkəmə hakimiyyəti ölkədə ən yüksək məhkəmə instansiyası sayılan Ali Məhkəmə, 1-ci instansiya Apelyasiya Məhkəməsi olan Yüksək Məhkəmə, habelə 1-ci instansiya məhkəməsi sayılan 20 dzonqxaq məhkəmələri və kiçik cinayət işləri üzrə dairə məhkəmələri tərəfindən həyata keçirilir. Ali və Yüksək Məhkəmələrin hakimləri Butanın dövlət başçısı tərəfindən təyin və azad olunurlar.

Mənbə

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Бутан, государство в Азии // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890–1907.
  • Мишель Пессель. Путешествие в Мустанг и Бутан. Вильнюс Вага 1982
  • Правовые системы стран мира. Энциклопедический справочник. Под ред. А. Я. Сухарева. М., НОРМА, 2003. Статья "Бутан". С. 126–128.
  • Gisela Bonn. Bhutan. Kunst und Kultur in Reich der Drachen. DuMont Kunst Reiseführer. DuMont, Köln, 1988
  • Aris M. Bhutan. The early History of a Himalaya Kingdom, Washington 1979
  • Aris M. View of Medieval Bhutan. The diary and drawing of Samuel Davis 1783. London/Washington 1982
  • Stan Armington, Bhutan. Lonely Planet travel guide.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Butanın_dövlət_quruluşu&oldid=7450747"