Boden gölü

Boden gölü
Ümumi məlumatlar
Mütləq hündürlüyü	395,23 m
Eni	14 km
Uzunluğu	63 km
Sahil uzunluğu	273 km
Sahəsi	536 km²
Həcmi	48,5 km³
Dərin yeri	251,14 m, 90 m
Orta dərinliyi	90 m
Yerləşməsi
47°38′ şm. e. 9°22′ ş. u.
Ölkə	İsveçrə  Almaniya Federativ Respublikası  Avstriya
Boden gölü
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Boden (alm. Bodensee‎) Almaniya, İsveçrə və Avstriya sərhədlərində yerləşən üç: Yuxarı (alm. Obersee‎), Aşağı (alm. Untersee‎) və Reyn hövzələrindən ibarət göl. Boden gölünün yatağı dəniz səviyyəsindən 395 m hündürlükdədir və sahəsi 536 km², uzunluğu 63 km, dərinliyi 254 m-dir. sahilləri təpəlik, lakin cənub şərq hissədə qayalıqdır. Gölün sahəsində bir neçə qoruq mövcuddur. bu göl Reyn çayı üçün həm mənsəb həm də mənbə sayılır. Göl yalnız sərt qışda donur. Bu gölün Almaniya sahilində Konstans və Fridrixhafen , Avstriya sahilində Bregens şəhərləri yerləşir. Boden gölünün hövzəsi sonuncu buzlaşma dövründə Alp yamaclarındakı Reyn buzlağının əsasındsa formalaşmışdır. Onu əriyən buzlağı əriməsindən yarandığı hesab edilir.

Adının tarixçəsi

Yuxarı və Aşağı göl adları hələ Roma imperiyası zamanında verilmişdir. Aşağı göl (lat. Lacus Acronius) adı antik müəlliflər tərəfindən xatırlanır. Yuxarı gölə əvvəlcə lat. Lacus Brigantinus sonralar isə lat. Lacus Venetus və nəhayət lat. Lacus Constantinus adı verilmişdir. Orta əsrlərdə bu göl lat. Lacus Bodamicus adı ilə göstərilir. Bir çox Avropa ölkələrində Konstans gölü (fr. Lac de Constance, ing. Lake Constance, it. Lago di Costanza, port. Lago de Constança, isp. Lago de Constanza) kimi tanınır. lat. Lacus Bodamicus alman dilli xalqların dilində Bodensee, holland dilində Bodenmeer adlandırılır. Güman edilir ki gölün adı yaşayış məskəni olan Bodman sözündən götürülmüşdür. "Bodmanda yerləşən göl" = Bodman-See. Adın mənşəyi Bodanrük lat. Bodanrück yarımadası ilə də əlaqələndirilir. Antik mənbələrində (tarixçi Taçikusa əsasən) Şvabiya hersoqluğunun mərkəzində yerləşdiyinə görə ona "Şvabiya dənizi" (alm. „Schwäbisches Meer“‎) də adlandırılır. Lakin bu halın qüsurlu oluğu söylənilir. Romalılar adətən Mare Suebicum dedikdə Boden gölünü yox Baltik dənizini nəzərdə tutduqları güman edilir.

Adalar

Göldə olan böyük adaların sayı 10-dur. Yuxarı gölə Maynau və Aşağı gölə isə Lindau adaları aiddirlər. Göldə olan digər böyük ada isə Rayxenau adlanır və Ümumdünya irsinə aid edilir. Burada VIII əsrə aid Reixnau monastrı və ona aid icma yerləşmişdir. Ada özünün tərəvəzçilik təsərrüfatları ilə məhşurdur. Maynau Bernadotte ailəsinin şəxsi mülki sayılır. Lindau adasında eyniadlı qədim şəhər yerləşir. Kiçik adalara Yuxarı göldə alm. Dominikanerinsel‎, Hoy, Verde, alm. Liebesinsel‎ və Mettnau yarımadası aiddirlər.

Nr.	Insel	Fläche (m²)	Əhali	İcma	Gölün hissəsi	Koordinatlar
1	Qalgenin	19. əsrdən yarımada	(-)	Lindau	Yuxarı göl, Roytiner buxtası	47°33′00″ şm. e. 09°42′14″ ş. u.
2	Hoy	53	–	Lindau	Yuxarı göl, Roytiner buxtası	47°32′57″ şm. e. 09°41′48″ ş. u.
3	Lindau	680000	3000	Lindau	Yuxarı göl	47°32′47″ şm. e. 09°41′00″ ş. u.
4	Vasserburq	1720-ci ildən yarımada	(27)	Vasserburq	Yuxarı göl	47°34′02″ şm. e. 09°37′46″ ş. u.
5	Maynau	447584	185	Konstans	Yuxarı göl, Überlinger gölü	47°42′18″ şm. e. 09°11′46″ ş. u.
6	Dominikaner adası	18318	21	Konstans	Yuxarı göl, Konstanser Trixter	47°39′51″ şm. e. 09°10′42″ ş. u.
7	Kopf, „Mittler və ya Lanqbohl“	31254	–	Konstans	Aşağı göl, Rayn gölü	47°40′18″ şm. e. 09°07′32″ ş. u.
8	Lanqenrayn və ya Triboldingerbohl	135570	–	Konstans	Aşağı göl, Rayn gölü	47°40′20″ şm. e. 09°07′22″ ş. u.
9	Rayxenau	4300000	3200	Rayxenau	Aşağı göl	47°41′40″ şm. e. 09°03′48″ ş. u.
10	Liebes adası	2900	–	Radolfçell	Aşağı göl, Çeller gölü	47°43′18″ şm. e. 09°00′19″ ş. u.
11	Verd adası	15854	9	Eşenç	Aşağı göl, Rayn gölü	47°39′19″ şm. e. 08°52′00″ ş. u.
12	Mərkəzi Verdli	4000	–	Rayn üzərində Ştayn	Aşağı göl, Rayn gölü	47°39′24″ şm. e. 08°51′57″ ş. u.
13	Aşağı Verdli	6000	–	Rayn üzərində Ştayn	Aşağı göl, Rayn gölü	47°39′25″ şm. e. 08°51′50″ ş. u.
	Boden gölü adaları	5637079	təxminən 6.400	6 icma

Gəmiçilik

Boden gölündə sərnişin daşıyan sərhədyanı dövlətlərə (Almaniya, Avstriya, İsveçrə) məxsus və "Boden gölü ağ donamasına" (alm. Weiße Flotte des Bodensees‎) aid gəmiləri fəaliyyət göstərir. Donamanın ən qədim gəmisi 1913-cü ildə tikilmiş çarxlı "SD Hohentwiel"-dir.