Codex Seraphinianus

Vikipediya, azad ensiklopediya
Xayala Mammadli (müzakirə | töhfələr) (→‎Məzmunu) tərəfindən edilmiş 15:24, 8 fevral 2021 tarixli redaktə
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Kodeks Serafini
Codex Seraphinianus
İki cildlik əsər
İki cildlik əsər
Müəllif Luiqi Serafini
Orijinalın dili bilinmir
Ölkələr  İtaliya
Orijinalın nəşr ili 1981-ci il
Nəşr Franko Mariya Ricci
Səhifə 127 (I hissə), 127 (II hissə)
ISBN 88-216-0026-2
ISBN 88-216-0027-0
ISBN 88-216-2027-1

İlk dəfə 1981-ci ildə nəşr olunan Codex Seraphinianus (azərb. Kodeks Serafini‎), İtalyan rəssam, memar və sənaye dizayneri Luiqi Serafini tərəfindən 1976-1978-ci illər arasında hazırlanan xəyali bir dünyanın illüstrasiyalı,2 cildlik ensiklopediyası.[1] Təxminən 360 səhifədən ibarət olan əsər, rəssamın özü tərəfindən şifrələnmiş bir dildə yazılmışdır.[2]

İlk öncə İtaliyada nəşr olunan əsər,digər ölkələrdə də nəşr olunmuşdu.[2]

Təsviri

Bu əlyazma ilə olan ensiklopedik kitabda əl ilə çəkilən və quru boya ilə rənglənmiş flora, fauna, anatomiya, moda və [[Qida|qidaya] aid bir çox qəribə və qeyri-adi təsvirləri yer alıb.[3] Kitab, hələ məlum olmayan dildə yazılmış Voyniç əlyazması,[4] Xorxe Luis Borxesin "Tlön, Uqbar, Orbis Tertius" hekayəsi,[5] Maurits Korneles Eşer və İeronim Bosxun hekayəsi ilə müqayisə olunur.[2][3]

Şəkillər daha çox real dünyada mövcud olan şeylərin sürreal parodiyaları kimi qəbul edilir.[3][6][7] Bu şəkillərə qanayan meyvə, təxminən stul kimi böyüməyə başlayan və sonra çevrilən çevrilən bitki,cütləşdikdən sonra timsaha çevrilən cütlük kimi nümunələr verilə bilər. Həmçinin qəribə, zahirən mənasız, əksərən incə görünüşlü, kiçik liflərdən ibarət texniki qurğular təsvir edilir. Xəritə və ya insan üzü kimi asanlıqla tanınan illüstrasiyalar da var.[2] Digər tərəfdən, xüsusilə "fizika" bölməsindəki bir çox şəkil demək olar ki, tamamilə mücərrəddir. Demək olar ki, bütün fiqurlar parlaq rənglidir və zəngin detallara sahibdir.

Yazı sistemi

Kitabın yazı sistemi, ehtimal ki, ixtira edilmiş yazı sistemidir, amma adi Qərb yazı sistemlərinə (sətrin soldan sağa, böyük və kiçik hərflərdən istifadə olunduğu, bəzilərinin ikili rəqəmlərdən ibarət olduğu əlifba) görə modelləşdirilmişdir. Bəzi hərflər yalnız sözlərin əvvəlində və ya sonunda görünür, bu da kitabın yazı sisteminin Sami yazı sistemləri ilə olan ortaq xüsusiyyətlərindəndir. Əlifbanın əyri xəttli hərfləri sapa,ipə oxşayıb, düyünlər nümayiş etdirlir və bir qədər Sinhal əlifbasının hərflərini xatırladır.[8]

Kitabın dili illərdir dilçilərin dilini hərtərəfli təhlil etməsinə imkan vermir. Bununla birlikdə, səhifələrin nömrələnməsində istifadə olunan say sistemi Allan K.Veksler və bolqar dilçi İvan Derzhanski tərəfindən pozulmuşdur.[9] and Bulgarian linguist Ivan Derzhanski,[10][4] Bu sistem 21-lik say sisteminin bir versiyasıdır.[11]

11 may 2009-cu ildə Oksford Universiteti Kitabxanaçılar dərnəyində etdiyi çıxışında Serafini, Kodeksin sətirləri arasında gizli bir məna olmadığını söylədi, yazı təcrübəsinin öz-özünə yazma ilə bənzədiyini və əlifbanın oxuculara çatdırmaq istədiyi təsirin, uşaqların hələ başa düşə bilmədikləri kitablara baxarkən hiss etdiklərinə uyğun olduğunu ifadə etdi. Amma yenə də bu əlifba böyüklər üçün də mənalı idi.

Məzmunu

Kitab 2 hissəyə ayrılmış 11 fəsildən ibarətdir. Birinci hissə flora, fauna və fizikaya yer verməklə canlı aləmin (təbii aləmin) tərifi barədə təəssürat yaradır. İkinci hissə, humanitar elmlər və geyim, tarix, yemək və memarlıq kimi insan həyatının müxtəlif tərəflərindən bəhs edir. Hər bir fəsildə ümumi ensiklopedik mövzuya toxunulur və bu fəslin mövzuları belədir:

  1. Birinci hissə bir çox flora növünü təsvir edir: qəribə çiçəklər, ağacların kökü və köçü və s.
  2. İkinci hissədə, at, hipopotam, kərgədan, quş və bu kimi sürreal dəyişikliklərdən ibarət bir çox heyvan təsvir edilmiş və bu dünyanın faunasına bölünmüşdür.
  3. Üçüncü fəsildə qəribə iki ayaqlı məxluqların ayrı bir səltənətindən bəhs olunur.
  4. Dördüncü fəsildə fizika və kimya ilə bağlı, ən mücərrəd və müəmmalı mövzulardan bəhs olunur.
  5. Beşinci fəsil qəribə maşınlar və alətlər haqqındadır.
  6. Altıncı fəsildə ümumi humanitar elmlər araşdırılır: biyologiya, cinsiyyət, müxtəlif yerli xalqlar və hətta insan bədəninə birbaşa yerləşdirilmiş bitki həyatı və alətlər (qələm və açar kimi) nümunə kimi göstərilir.
  7. Yeddinci fəsil tarixlə bağlıdır. Bu hissənin əhəmiyyəti aydın deyil, doğuşa və ölümə vaxt ayıran insanlar (bəziləri qeyri-müəyyən insanlar) göstərilir. Həm də tarixi (və bəlkə də dini) əhəmiyyətli bir çox səhnəni təsvir edir. Dəfn və dəfn adətləri nümunələri də daxil edilmişdir.
  8. Səkkizinci fəsildə Kodeksin xarici orfoqrafiya sisteminin tarixi təsvir edilmişdir.
  9. Doqquzuncu fəsil qida, qida praktikası və geyim haqqındadır.
  10. Onuncu fəsildə qəribə oyunlar (oyun kartları və stolüstü oyunlar daxil olmaqla) və atletik idman növləri təsvir olunur.
  11. On birinci fəsil tamamilə memarlığa həsr edilmişdir.

Son hissədən sonra cədvəl və ya bir indeks var, bunun ardınca sonsözə bənzər bir hissə gəlir, ancaq bu hissənin yazılması səliqəsiz və tələsik görünür.[2]

Altıncı hissədəki iki lövhədə fransız dilində bir neçə sətir var. Bu sətirlər Marsel Prustun İtirilmiş zamanın axtarışında (fr. À la recherche du temps perdu) romanındandır. "A la recherche du temps perdu: Albertine disparue". Şəklin aşağısında yazılmış sözlər eyni kitabdandır.

Nəşrləri

Şərhlər

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. ↑ Corrias, Pino. "L'enciclopedia dell'altro mondo" (PDF). La Repubblica. February 5, 2006. səh. 39.
  2. ↑ 1 2 3 4 5 Peter Schwenger. Museal // The Tears of Things: Melancholy and Physical Objects. University of Minnesota Press. 2006. 119–124. ISBN 0-8166-4631-7.
  3. ↑ 1 2 3 Tim Conley; Stephen Cain. Codex Seraphinianus // Encyclopedia of Fictional and Fantastic Languages. Greenwood Publishing Group. 2006. 30–31. ISBN 0-313-33188-X.
  4. ↑ 1 2 Berloquin, Pierre. Chapter 10: The Cipher Gallery // Hidden Codes & Grand Designs: Secret Languages from Ancient Times to Modern Day. Sterling Publishing. 2008. 300–302. ISBN 978-1-4027-2833-4.
  5. ↑ Antoinette LaFarge. "Codex Seraphinianus". University of California, Irvine. 2011-11-20 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-01-29.
  6. ↑ Sitat səhvi: Yanlış <ref> teqi; searles adlı istinad üçün mətn göstərilməyib
  7. ↑ Sitat səhvi: Yanlış <ref> teqi; wildb adlı istinad üçün mətn göstərilməyib
  8. ↑ Christian Bök. Codex Seraphinianus // Michael Ondaatje (redaktor). Lost Classics. Bloomsbury Publishing. 2003. ISBN 0-7475-6175-3.
  9. ↑ "rec.arts.books: Codex Seraphinianus". İstifadə tarixi: 2014-07-20.
  10. ↑ Ivan A. Derzhanski. "Codex Seraphinianus: Some Observations". Math.bas.bg. 2004-09-29. İstifadə tarixi: 2014-07-20.
  11. ↑ Jeff Stanley. "To Read Images Not Words: Computer-Aided Analysis of the Handwriting in the Codex Seraphinianus (MSc dissertation)" (PDF). North Carolina State University at Raleigh. 2010. 8–9. İstifadə tarixi: 9 April 2012.

Xarici keçidlər

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Codex_Seraphinianus&oldid=5777113"