Aktaş çayı

Vikipediya saytından
Namikilisu (müzakirə | töhfələr) (Səhifə "{{Çay|Adı=Aktaş|Yerli adı={{lang-kum|Акъташ}}, {{lang-ce|Гӏурий}}, {{lang-av|Ахчи}}|Qolunun hövzəsi=|Göl=|Qoruq=|Fauna=|Flora=|Meşələr=|Mənsəbinin yüksəkliyi=-10|Mənbəyinin yüksəkliyi=2300|Çayın meyilliyi=|Hövzəsinin sahəsi=3390|Uzunluğu=156|Hövzəsi=Sulak çayıXəzər dənizi|Şəkil=Reka Aktash.jpg|Mənsəbi=|Mənbəyi=|Şəhər 2=|Şəhər 1=|Şəhər=|Ölkə 2=|Ölkə 1=Dağıstan|Ölkə=Rusiya|Ş..." məzmunu ilə yaradıldı) tərəfindən edilmiş 13:13, 26 oktyabr 2021 tarixli redaktə
(fərq) ← Əvvəlki versiya | Son versiya (fərq) | Sonrakı versiya → (fərq)
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Aktaş
qum. Акъташ, çeç. Гӏурий, avar. Ахчи
Ölkələr
Mənbəyi  
 • Yüksəkliyi 2300 m
Mənsəbi Sulak çayı
 • Yüksəkliyi -10 m
Uzunluğu 156 km
Su sərfi 2,65 m³/s
Su hövzəsi Sulak çayıXəzər dənizi
Hövzəsinin sahəsi 3390 km²
DSR[ru] 07030000212109300000017
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Aktaş (qum. Акъташ[1], çeç. Гӏурий[2], avar. Ахчи, Казма[3]) — Dağıstan Respublikasında çay[4]. Çay Dağıstanın KazebekXasvyurt rayonları ərazisindən axır. Qumuq dilində toponimin tərcüməsi «ağ daş» — акъ таш[5] demkdir.

Coğrafiyası

Aktaş öz başlanğıcını Suyasi-Meer silsiləsinin şimal-şərq yamacından, Andiyski silsiləsinin kəsişməsindən götürür. Çayın uzunluğu — 156 km-dir. Çayın üçdə bir hissəsi dağlıq əraziyə daxildir. Aktaş çayının mənsəbi dəfələrlə dəyişilmişdir. Əvvəllər çay Qumuq düzənliyinə çıxdıqda parçalanırdı. Parçalanma ərazilərində: Tatayurt, Kambulat və Kazıyurt kəndlərində bir çox bataqlıq ərazilər formalaşmışdı. Çayın bol sulu olduğu zamanlardan suyu Aqraxan körfəzinə kimi gəlib çatırdı. Mənsəbi Yeni kosa kəndi yaxınlığındadır. Bataqlıq ərazilər qurutmaq məqsədi ilə kanallar inşa edilmiş və çayın suyu Terek çayına axıdılmışdır. Daha sonra Aktaş kanalı inşa edilmişdir. Kanal vasitəsi ilə Aksay və Aktaş çayının suları Sulak çayına axıdılır.

İstinadlar

  1. Твёрдый А. В. Топонимический словарь Кавказа. Ч. 1, 2. — Краснодар, 2006 г.
  2. Сулейманов А. Топонимия Чечни. Грозный: ГУП «Книжное издательство», 2006.
  3. "Территория и население кумыкских феодальных владений". kumukia.ru (rus). İstifadə tarixi: 2020-02-06.
  4. Ахташ  // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
  5. Кумыкско-русский словарь (Къумукъча-орусча сёзлюк), Бамматов Б. Г., Гаджиахмедов Н. Э. 2013 г.