Fatih Kərim

Vikipediya saytından
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Çap versiyası artıq dəstəklənmir və render xətaları ola bilər. Zəhmət olmasa brauzerinizi yeniləyin və əvəzinə standart brauzer çap funksiyasından istifadə edin.
Fatih Kərim
tatar. Фатих Кәрим
Doğum tarixi 27 dekabr 1908 (9 yanvar 1909)[1]
Vəfat tarixi 19 fevral 1945(1945-02-19)[2] (36 yaşında)
Dəfn yeri
Fəaliyyəti şair
Mükafatları 1-ci dərəcəli "Vətən müharibəsi" ordeni "Qırmızı ulduz" ordeni

Fatih Kərim (tatar. Фатих Кәрим; 27 dekabr 1908 (9 yanvar 1909)[1]19 fevral 1945[2]) — Tatarıstan Sovet şairi.

Tarixi

27 dekabr 1908-ci ildə (9 yanvar 1909) Aitovo kəndində (indiki Başqırdıstan Respublikasının Bijbulyakski rayonu) anadan olub.

İlk təhsilini burada aldı, 1922-ci ildə Belebey Pedaqoji Texnikumuna daxil oldu. Sonra Kazan torpaq idarəçiliyi texnikumunda oxudu, respublika qəzet və jurnalları ilə əməkdaşlıq etdi, Tatizdatdakı uşaq və gənclər ədəbiyyatı redaksiyasında çalışdı. Kazanda, Kərim 1931-1941-ci illərdə Çernışevski (indiki Kremlin küçəsi)[3] küçədəki 21-ci evdə yaşayırdı.

Böyük Vətən müharibəsi üzvü. 17 yanvar 1945-ci ildə kiçik leytenant Fatih Valeyeviç Kərimov 3-cü Belorusiya Cəbhəsi 5-ci ordusunun 65-ci tüfəng korpusunun 144-cü tüfəng diviziyasının 226-cı ayrı-ayrı sapal taborunun sapyor tağımının komandiri təyin edildi.

1945-ci il fevralın 19-da Köniqsberq kənarında — Pobeda kəndində (indi - Kalininqrad bölgəsi) döyüş tapşırığını yerinə yetirərək öldü.

Kalininqrad vilayətinin Baqrationovskdakı kütləvi məzarlığında dəfn edilmişdir.

Yaradıcılığı

1928-ci ildən nəşr olunur. İlk şeirlər toplusu "Açılış mahnısı" 1931-ci ildə nəşr olundu. Kərimin ən əhəmiyyətli əsərləri ölkənin sənayeləşmə və kənd təsərrüfatının kollektivləşdirilməsi prosesini əks etdirən "Yeddinci Ocak" (1932), "Səs-küylü Şəfəq" (1933).

Fatih Kərim cəbhədə yaradılan bir sıra əsərlərin müəllifidir: "Sevgi və Nifrət" məcmuələri, 1943; Melodiya və Güc, 1944; hekayə "Kəşfiyyatçı qeydləri", 1944.

Seçilmiş əsərləri

Tatar dilində kitablar
  • Карим Ф. Начальная песня. — Казань: Татгосиздат, 1931. — 80 с.
  • Карим Ф. Пятьдесят юношей. — Казань: Татгосиздат, 1934. — 24 с.
  • Карим Ф. Шумный рассвет. — Казань: Татгосиздат, 1936. — 20 с.
  • Карим Ф. Маленькие герои. — Казань: Татгосиздат, 1947. — 48 с.
  • Карим Ф. Глубокое озеро. — Казань: Татгосиздат, 1947. — 16 с.
  • Карим Ф. Записки разведчика. — Казань: Татгосиздат, 1949. — 52 с.
  • Карим Ф. Произведения. В 3 томах / сост.: З. Мазитов; ред.: Ф. Г. Гайнанова. — Казань: Татар. кн. издат., 1954. — 1 т. — 291 с.; — 2 т. — 166 с.; — 3 т. — 258 с.
  • Карим Ф. Медведь-гармонист и обезьяна-певунья. — Казань: Татар. кн. изд-во, 1960. — 16 с.
  • Карим Ф. Записки разведчика. — Казань: Татарстанское книжное издательство, 1968. — 58 с.
  • Карим Ф. Медведь-гармонист и обезьяна-певунья. — Казань: Татарстанское книжное издательство, 1972. — 16 с.
  • Карим Ф. Письмо пионерке Гульчечек. — Казань: Татарстанское книжное издательство, 1975. — 32 с.
  • Карим Ф. Клятва. — Казань: Татар. кн. издат., 1978. — 128 с.
  • Карим Ф. Произведения. В 3 томах, том 1. Стихотворения. — Казань: Татарское книжное издательство, 1979. — 318 с.
  • Карим Ф. Произведения. В 3 томах, том 2. Поэмы, баллады и драма. — Казань: Татарское книжное издательство, 1980. — 328 с.
  • Карим Ф. Произведения. В 3 томах, том 3. Повести, рассказы, очерки, статьи и письма. — Казань: Татарское кн. изд-во, 1981. — 328 с.
  • Карим Ф. Дикий гусь. — Казань: Татар. кн. издат., 2004. — 143 с.
  • Карим Ф. Медведь-гармонист и обезьяна-певунья: Стихотворная сказка. — Казань: Татар. кн. издат., 2006. — 16 с.
  • Карим Ф. Последняя тетрадь (Факсимильное издание). — Казань: Идель-пресс, 2009. — 88 с.
  • Карим Ф. Избранные произведения. — Казань: Татар. кн. изд-во, 2015.
Rus dilində kitablar
  • Карим Ф. Избранные стихи и поэмы / Пер. с татар. под ред. С. Липкина. — Казань: Таткнигоиздат, 1957. — 220 с.
  • Карим Ф. Письмо пионерке Гульчечек / Пер. с татар. С. Липкина, Р. Морана, Т. Стрешневой. — Казань: Таткнигоиздат, 1957. — 24 с.
  • Карим Ф. Медведь-гармонист и обезьяна-певунья / Пер. с татар. С. Малышева. — Казань: Татарское кн. изд-во, 1988. — 16 с.
  • Карим Ф. Избранные произведения. — Казань: Татар. кн. изд-во, 2015.

İstinadlar

Ədəbiyyat

  • Мазитов З. М. Фатих Карим : монография (на татар. яз.). Казань : Татар. кн. изд-во, 1963. 172 с.
  • Сарчин Р. Ш. Жизнь и судьба Фатиха Карима : биографический очерк, статьи. Казань : Татар. кн. изд-во, 2014. 239 с., ил. ISBN 978-5-298-02716-8.
  • Сарчин Р. Ш. Поэзия Фатиха Карима в историко-литературном контексте 1930-х — 1945 годов : монография. Казань: Изд-во «Бриг», 2015. 269 с. ISBN 978-5-98946-153-0.
  • Галиуллин Т. Н., Сарчин Р. Ш. Лироэпическое наследие Фатиха Карима 1930-х годов // Филология и культура. 2015. № 2 (40). С. 186—190.
  • Мазитов З. М. Записные книги поэта (на татар.яз.) // Шәхри Казан (Город Казань). 1994. 21 мая; 25 мая; 26 мая.
  • Мустафин Р. А. Поэт в солдатской шинели // Республика Татарстан. 2009. 17 января.
  • Сарчин Р. Ш. Последний бой — он трудный самый… Arxivləşdirilib 2015-04-02 at the Wayback Machine // Татарский мир. 2014. № 11 (6370). С.8.
  • Сарчин Р. Ш. «Поэтические» истоки творчества Фатиха Карима.
  • Сарчин Р. Ш. «Начальная песня» Фатиха Карима Arxivləşdirilib 2018-06-13 at the Wayback Machine // Филологические науки. Вопросы теории и практики. Тамбов: Грамота, 2015. № 4 (46): в 2-х ч. Ч. II. C. 167—169.
  • Сарчин Р. Ш. Лирическое слово Фатиха Карима: поэтическая лексика стихотворений 1930-х годов // В мире научных открытий. 2015. № 3. С. 310—316.
  • Сарчин Р. Ш. Путь Фатиха Карима к поэме. Поэмы 1930-х годов // В мире научных открытий. 2015. № 3. С. 316—321.
  • Сарчин Р. Ш. Фоническая организация стихов Фатиха Карима 1930-х годов // В мире научных открытий. 2015. № 3. С. 322—327.
  • Сарчин Р. Ш. На пути обретения лирического голоса: стихотворения Фатиха Карима «Урамнан» («По улице»), «Бакчачы кызлар» («Огородницы»), «Гармун турында» («О гармони») // Филологические науки. Вопросы теории и практики. Тамбов: Грамота, 2015. № 5 (47): в 2-х ч. Ч. II. C. 162—165.
  • Сарчин Р. Ш. Художественно-эстетические особенности лирики Фатиха Карима периода «Начальной песни» (конца 20-х — 1930-го гг.) // Филологические науки. Вопросы теории и практики. Тамбов: Грамота, 2015. № 5 (47): в 2-х ч. Ч. II. C. 165—168
  • Сарчин Р. Ш. Пейзажная лирика Фатиха Карима 1930-х годов // Филологические науки. Вопросы теории и практики Тамбов: Грамота, 2015. № 6 (48): в 2-х ч. Ч. I. C. 144—146.
  • Сарчин Р. Ш. Стихотворения о любви и жанр эпитафии в лирике Фатиха Карима 1930-х годов // Филологические науки. Вопросы теории и практики Тамбов: Грамота, 2015. № 6 (48): в 2-х ч. Ч. I. C. 147—149.
  • Сарчин Р. Ш. «Детская» тема в стихах Фатиха Карима 1930-х годов // Филологические науки. Вопросы теории и практики Тамбов: Грамота, 2015. № 6 (48): в 2-х ч. Ч. II. C. 151—153.
  • Сарчин Р. Ш. К вопросу о поэмном творчестве Фатиха Карима: некоторые проблемы теории поэмы // Филологические науки. Вопросы теории и практики Тамбов: Грамота, 2015. № 6 (48): в 2-х ч. Ч. II. C. 154—156.
  • Сарчин Р. Ш. Песенный характер лирики Фатиха Карима // Исторические, философские, политические и юридические науки, культурология и искусствоведение. Вопросы теории и практики Тамбов: Грамота, 2015. № 6 (56): в 2-х ч. Ч. II. C. 156—158.
  • Сарчин Р. Ш. Жанры были и сказки в поэзии Фатиха Карима 1930-х годов // Филологические науки. Вопросы теории и практики Тамбов: Грамота, 2015. № 7 (49): в 2-х ч. Ч. I. C. 155—157.
  • Сарчин Р. Ш. Жанровое многообразие «тюремной» лирики Фатиха Карима // В мире научных открытий. — 2015. — № 5.1. — С. 386—391.
  • Сарчин Р. Ш. Лирический субъект и его «времяпространства» в цикле «тюремных» стихов Фатиха Карима // В мире научных открытий. — 2015. — № 5.1. — С. 392—397.
  • Сарчин Р. Ш. Мотивы сна, видений и образы-грёзы в цикле «тюремных» стихов Фатиха Карима // В мире научных открытий. 2015. № 5.1. С. 398—403.
  • Сарчин Р. Ш. Стихотворения Фатиха Карима периода его творческого формирования (конец 1920-х — начало 1930-х годов) // Вестник Балтийского федерального университета им. И. Канта. — 2015. — № 8. — С. 89-96.
  • Сарчин Р. Ш. «Тюремные» стихотворения Фатиха Карима в контексте его фронтовой лирики // Литература и художественная культура тюркских народов в контексте Восток-Запад: сб. матер. Междунар. науч.-практ. конф. (14-17 октября 2015 г.) / под ред. Р. Р. Замалетдинова. — Казань: Отечество, 2015. — С. 277—281.
  • Сарчин Р. Ш. «Тюремная» лирика Фатиха Карима и Хасана Туфана // Филология и культура. — 2015. — № 4 (42). — С. 246—250.
  • Фатих Карим — поэт и воин: Материалы межр АН РТ. — 2009. — 240 с. — ISBN 978-5-93091-116-9.

Xarici keçidlər

  • Fatih Kərim  // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
  • Фатих Карим
  • Фатих Кәрим (1909—1945)[ölü keçid] (tatar.)
  • Боец и поэт: в Казани вспоминали Фатиха Карима