Raspberry Pi

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Çap versiyası artıq dəstəklənmir və render xətaları ola bilər. Zəhmət olmasa brauzerinizi yeniləyin və əvəzinə standart brauzer çap funksiyasından istifadə edin.
Raspberry Pi
Raspberry Pi 3 Model B
TipiBir-lövhəli kompüter
Buraxılış tarixi29 fevral 2016
Satış qiymətiUS$35
Əməliyyat sistemiRaspbian
Ubuntu MATE
Kali Linux
Snappy Ubuntu Core
Windows 10 IoT Core[1]
RISC OS
Debian
Arch Linux ARM
Mərkəzi prosessor1.2 GHz 64/32-bit dörd-nüvəli ARM Cortex-A53
RAM yaddaşı1 GB LPDDR2 RAM 900 MHz[2]
Daimi yaddaşMicroSDHC slot
QrafikaBroadcom VideoCore IV
Qidalanma800 mA (4.0 W)
Saytraspberrypi.org
Raspberry Pi 5

Raspberry Pi (Razberi pi) — Öncədən, inkişaf etməkdə olan ölkələrdə ibtidai informatika və kompüter biliklərini tədris etmək məqsədiylə yaradılan, kredit kartı ölçülərində olan və ucuz  başa gələn, Raspberry Pi Foundation[3][4] tərəfindən yaradılan,  sonradan isə çox geniş yayılmış və bir çox tətbiq sahələri tapmış bir-lövhəli kompüterdi. Üç il ərzində, ümumilikdə 4,5 miliyon Raspberry Pi[5] satılmışdır.

Tarixcə

2011-ci ilin mayında USB fləş kart ölçülərində[6][7]  olan Raspberry Pi-nin ilk konseptini Devid Breben təqdim etmişdir. 

2011-ci ilin iyul ayının sonunda avadanlığın alfa - versiyası üzrə işlər bitirilərək istehsala göndəilir. 12 avqusta artıq Raspberry Pi Foundation avadanlıqların ilk hazır partiyasını alır. Alfa - versiyasında olan bəzi test funksiyalar və bahalı detallar avadanlığın final versiyasından cıxarılmışdır. Həmçinin avadanlığın son versiyası 20% daha kiçik və altı qat əvəzinə, dörd qatdan ibarətdir[8][9].

10 yanvar 2012-ci ildə şirkət 10 min lövhədən ibarət  «B»[10] modelinin istehsalına başladığını elan etdi.

29 fevral 2012-ci il «B»[11] model lövhələrinin satışına başlanılır.

16 iyul 2012-ci il layihənin yaradıcıları Raspberry Pi «B» modelinin sifarişlərinə qoyulan məhdudiyyətlərin yığışdırıldığını bildirdi.

14 dekabr 2012-ci il Raspberry Pi «A» modelinin istehsalına başlanılır.

14 iyul 2014-cü il layihənin yaradıcıları lövhənin üçüncü versiyası olan Raspberry Pi «B+» modelini buraxırlar.

2 fevral 2015-ci il layihənin yaradıcıları lövhənin dördüncü versiyası olan Raspberry Pi «2B» modelini buraxırlar.

26 noyabr 2015-ci il layihənin yaradıcıları yeni Raspberry Pi Zero mikrokompyuteri buraxdılar. Əsas fərq- qiyməti 5 dollar və montaj edilməmiş GPİO (ümumi təyinatlı giriş-çıxış) konnektoru[12].

29 fevral 2016-cı il Raspberry Pi 3 modelinin buraxılışı. Yeni 64-bitlik prosessor, WiFi və Bluetooth modulu.

Növləri

Göstərilən növlərdə istehsal olunur:

Növ Buraxılış tarixi Prosessor Tezlik Nüvə OYQ GPIO USB Ethernet WiFi Bluetooth Qiyməti
A fevral 2013 ARM1176JZ-F[13] 700 MHz 1 256 Mb 26 pin 1 port $20
A+ noyabr 2014 ARM1176JZ-F 700 MHz 1 256 Mb 40 pin 1 port $25
B aprel 2012 ARM1176JZ-F 700 MHz 1 512 Mb 26 pin 2 port var $35
B+ iyun 2014 ARM1176JZ-F 700 MHz 1 512 Mb 40 pin 4 port var $30
2B fevral 2015 ARM Cortex-A7 900 MHz 4 1 Gb 40 pin 4 port var $35
Zero noyabr 2015 ARM1176JZ-F 1 GHz 1 512 Mb 40 pin 1 port[14] $5[12]
3B fevral 2016 ARM Cortex-A53 x64 1,2 GHz 4 1 Gb 40 pin 4 port var 802.11n 4.1 $35

Xarici görünüş

Mikrokompyuter kredit kartı ölçülərində, tamamilə istifadəyə hazır şəkildə, 4 qatdan ibarət elektronik lövhədir. Standart komplektasiya yalnız mikrokompyuter lövhəsindən ibarətdir, lövhə qutusunu, qida blokunu, fleş kartı əlavə sifarişlə almalısız.

Model A/A+

Model B/B+

Model 3B

Pi Zero

Ümumi təyunatlı giriş-çıxış (GPIO) konnektoru

Raspberry Pi 1 Model A+ və B+, Pi 2 Model B, Pi 3 Model B və Pi Zero üzərində GPIO J8 40-pinlik konnektor vardır.[15][16] Models A və B ancaq ilk 26 pindən ibarət GPIO konnektoruna malikdir.[17][18][19]

GPIO# 2-ci funk. Pin# Pin# 2-ci funk. GPIO#
+3.3 V 1 2 +5 V
2 SDA1 (I²C) 3 4 +5 V
3 SCL1 (I²C) 5 6 GND
4 GCLK 7 8 TXD0 (UART) 14
GND 9 10 RXD0 (UART) 15
17 GEN0 11 12 GEN1 18
27 GEN2 13 14 GND
22 GEN3 15 16 GEN4 23
+3.3 V 17 18 GEN5 24
10 MOSI (SPI) 19 20 GND
9 MISO (SPI) 21 22 GEN6 25
11 SCLK (SPI) 23 24 CE0_N (SPI) 8
GND 25 26 CE1_N (SPI) 7
(Pi 1 Model A və B-də bura qədər)
EEPROM ID_SD 27 28 ID_SC EEPROM
5 N/A 29 30 GND
6 N/A 31 32 12
13 N/A 33 34 GND
19 N/A 35 36 N/A 16
26 N/A 37 38 Rəqəmsal Giriş 20
GND 39 40 Rəqəmsal Çıxış 21

Model B -nin ikinci reviziya lövhələri əlavə 8 pindən ibarət konnektora (sxem üzərində P6, lövhə üzərində isə P5 adlanır) malikdir hansı ki, əlavə olaraq 4 GPIO konnektor portundan istifadəyə imkan verir.[20]

GPIO# 2-ci funk. Pin# Pin# 2-ci funk. GPIO#
N/A +5 V 1 2 +3.3 V N/A
GPIO28 GPIO_GEN7 3 4 GPIO_GEN8 GPIO29
GPIO30 GPIO_GEN9 5 6 GPIO_GEN10 GPIO31
N/A GND 7 8 GND N/A

Texniki təfərrüatlar

Raspberry Pi bir neçə növdə buraxılır: model «A», model «B», model «B+», model «2B» və model «3B». İlk üç model «package-on-packageruen» texnologiyasıyla bir çip üzərində yerləşdirilmiş 700 MHz surətli ARM11 tipli Broadcom BCM2835[21] prosessoru və 256MB/512MB yaddaş ilə təmin olunub. «2B» modeli 1 GHz sürətli 4 nüvəli Cortex-A7 prosessoru və 1GB operativ yaddaş ilə təmin olunub. «A» modelində bir, «B» modelində iki , «B+» və «2B» modellərində isə — dörd ədəd USB 2.0portu var. Həmçinin «B», «B+» и «2B» modellərində Ethernet portuda vardır. Əsas nüvədən əlavə, BCM2835 çipinin daxilində həmçinin OpenGL ES 2.0, FullHD videonu dəstəkləyən avadanlıq surətləndiricili (hardware accelerate) qrafik nüvə və DSP (rəqəmsal siqnal prosessoru) [3][8][9] vardır. Bundan başqa avadanlıqda real zaman modulu yoxdur[22].

Video siqnalın ötürülməsi üçün kompozit RCA konnektorundan və ya rəqəmsal HDMI - interfeysindən istifadə etmək olar. «B+» və «2B» modellərində cıxış 3,5 mm audiocıxış konnektoru üzərindəndi. Fayl sistemi, Kernel image və istifadəçi faylları SD, MMC, microSD (yalnız «B+» modelində) və ya SDIOruen.[9] tipli yaddaş kartında saxlanılır.

Raspberry Pi-nin əsas üstünlüklərindən biri də, üzərində GPIO (general purpose input/output) konnektorunun olmasıdı. Bunun sayəsində «moruqlu» mikrokompyuterlə ona qoşulu olan digər avadanlıqları idarə etmək olar. Avadanlığın «B» model versiyasında 26 - pinlik, «B+» və «2 B» modellərində isə — 40-pinlik GPIO konnektoru dayanır.

Proqram təminatı

Raspberry Pi əsasən Linux nüvəsi üzərində qurulmuş əməliyyat sistemləri üzərində işləyir. Həmçinin Windows 10 IOT ƏS-nin quraşdırılması mümkündür.[23] Bundan əlavə Raspberry Pi-ni Windows 10 IOT lisenziyasıyla 50$ almaqda olar.[24] Əməliyyat sistemlərinin quraşdırılması NOOBS vasitəsilə həyata keçirilir.

Əməliyyat sistemləri[25]

Rəsmi dəstəylənən əməliyyat sistemləri:

  • Raspbian Raspberry Pi ilə ilk tanışlıq üçün tövsiyə edilir.
  • Pidora — Raspberry Pi üçün Fedora 
  • OpenELEC  Kodi mediapleyeri əsasında və Linux uzərindən.
  • OSMC (Open Source Media Center layihəsi — əvvəllər Raspbmc) Kodi Media Center[26] mediyapleyeri əsasında və Debian GNU/Linux[26] uzərindən.
  • RISC OS — RISC-prosessorlar üçün «doğma» sayılan ƏS (ARM prosessorları eyni prosessorlar ailəsinə aiddirlər)
  • Raspberry Pi "2B" üçün Windows 10 dəstəyi[27][28]

Əməliyyat sistemlərinin quraşdırılması üçün NOOBS vasitəsindən istifadə edilir. Həmçinin əməliyyat sistemlərinin üzlərini yükləyərək SD-karta yazaraq istifadə etməkdə olar.

Digər əməliyyat sistemləri

  • A2
  • FreeBSD
  • OpenWrt
  • Kali Linux
  • Archlinux ARM
  • Raspbian Server Edition
  • RISC OS
  • RasPBX[29]
  • IPFire
  • Raspberry Pi Thin Client (Tin klient)
  • Parrot Security OS
  • WTware Raspberry Pi[30] 

Yaradılmaqdadır

Mükafatlar

  • 27 oktyabr 2011 -ci il Raspberry Pi ARM TechCon 2011[31] -da keçirilən «Hardware Design» nominasiyasının qalibi olmuşdur.

İstinadlar

  1. ↑ "Windows 10 for IoT". Raspberry Pi Foundation. 30 April 2015. 6 September 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 November 2016.
  2. ↑ "Raspberry Pi 3 is out now! Specs, Benchmarks & More". The MagPi Magazine. 1 April 2016. 28 September 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 November 2016.
  3. ↑ 1 2 About us Arxivləşdirilib 2011-11-01 at the Wayback Machine (англ.
  4. ↑ Naughton, John.
  5. ↑ "Raspberry Pi 2 arrives with quad-core CPU, 1GB RAM, same $35 price". 2022-06-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-20.
  6. ↑ Компьютер Raspberry Pi размером с брелок за 25 долларов Arxivləşdirilib 2016-03-05 at the Wayback Machine (рус.
  7. ↑ Raspberry Pi: Elite writer David Braben's £15 computer Arxivləşdirilib 2011-10-19 at the Wayback Machine (англ.
  8. ↑ 1 2 Alpha boards in manufacture Arxivləşdirilib 2011-10-18 at the Wayback Machine (англ.
  9. ↑ 1 2 3 The alpha boards are here! Arxivləşdirilib 2012-02-29 at the Wayback Machine 
  10. ↑ Two things you thought you weren’t going to get: a manufacturing date and an SoC datasheet Arxivləşdirilib 2014-03-31 at the Wayback Machine (англ.
  11. ↑ Сообщение о поступлении в продажу 29 февраля 2012 года Arxivləşdirilib 2012-02-29 at the Wayback Machine (рус.
  12. ↑ 1 2 Raspberry Pi Zero - Raspberry Pi Arxivləşdirilib 2016-12-29 at the Wayback Machine (en-GB).
  13. ↑ "Процессор ARM1176". 2016-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-20.
  14. ↑ miniUSB OTG
  15. ↑ "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2016-01-13 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2016-12-04.
  16. ↑ "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2017-02-01 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2016-12-04.
  17. ↑ "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2014-08-25 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2016-12-04.
  18. ↑ "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2014-08-25 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2016-12-04.
  19. ↑ "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2014-08-25 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2016-12-04.
  20. ↑ "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2016-03-05 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2016-12-04.
  21. ↑ Demo – Raspberry Pi running Quake 3 Arxivləşdirilib 2011-10-18 at the Wayback Machine (англ.
  22. ↑ FAQs Arxivləşdirilib 2013-07-12 at the Wayback Machine (англ.
  23. ↑ Develop Windows 10 IoT apps on Raspberry Pi 3 and Arduino - Windows IoT Arxivləşdirilib 2022-06-01 at the Wayback Machine. developer.microsoft.com. Yoxlanılıb 12 iyun 2016.
  24. ↑ "Buy Raspberry Pi 3 Board and 16GB, 10class, with NOOBS Review — Microsoft Store". 2017-03-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-20.
  25. ↑ "Downloads | Raspberry Pi". 2014-10-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-20.
  26. ↑ 1 2 OSMC Arxivləşdirilib 2015-07-21 at the Wayback Machine.
  27. ↑ Eben Upton.
  28. ↑ Raspberry Pi - Teach, Learn, and Make with Raspberry Pi Arxivləşdirilib 2011-05-06 at the Wayback Machine (en-GB).
  29. ↑ Asterisk for Raspberry Pi Arxivləşdirilib 2015-05-09 at the Wayback Machine. Asterisk for Raspberry Pi.
  30. ↑ Raspberry Pi 2 və Pi 3 üçün WTware Arxivləşdirilib 2015-12-03 at the Wayback Machine. http://www.winterminal.com/ru/.
  31. ↑ We won an award!

Həmçinin bax


Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Raspberry_Pi&oldid=7261189"