Skapolit

Skapolit
Ümumi məlumatlar
Kateqoriya	Mineral
Xüsusiyyətləri
Kristalloqrafik sinqoniya	tetraqonal[d]
Sıxlıq	2,655 ± 0,09 q/sm³
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Skapolit (Na, Ca)₄ (Cl, CO₃) [Al (Si, Al) Si₂O₈]₃ — tetraqonal sinqoniya. Rast gəlmə tezliyi şkalası: çox da tez-tez rast gəlməyən.

Marialit (Ma) – Na₈ [(Cl₂, SO₄, CO₃) | (AlSi₃O₈)₆] — meyonit (Me) – Ca₈ [(Cl₂, SO₄, CO₃)₂ | (Al₂Si₂O₈)₆] izomorf sırasının dəyişkən tərkibli mineral növüdür.

Növ müxtəliflikləri

Qlavkolit – skapolitin mavi və ya göyümtül-bənövşəyi, stroqanovit – bozumtul-yaşıl növ müxtəliflikləri.

Xassələri

Rəng – ağ, boz, açıq-sarı, yaşılımtıl, bozumtul-yaşılımtıl, mavi, tünd-göy, yaxud qırmızı, bəzən rəngsiz; Mineralın cizgisinin rəngi – ağ; Parıltı – şüşə; ayrılma müstəvilərində sədəfiyədək; Şəffaflıq – işıqkeçirən, tutqun, nadir hallarda – şəffaf; Sıxlıq – 2,60–2,75; Sərtlik – 5–6; Kövrəkdir; Ayrılma – {100} üzrə orta, {110} üzrə qeyri-mükəmməl; Sınıqlar – pilləli-qeyri-hamar, qabıqlı; Morfologiya – kristallar: prizmatik kristallarının en kəsiyi, adətən, kvadrat formalı olur; Mineral aqreqatları: dənəvər, sıx, şüalı, lifli kütlələr, druzalar.

Mənşəyi və yayılması

Ən çox kontakt — metasomatik (skarnlar; dəmir filizi və şeelit yataqları) və metamorfik (mərmərlər, qneyslər, qranulitlər, şistlər, amfibolitlər) əmələgəlmələrdə yayılmışdır. Bəzən alp tipli damarlarda, peqmatitlərdə, habelə hidrotermal-dəyişilmiş əsasi süxurlarda, druzalar şəklində vulkanik süxur boşluqlarında qeyd edilir. Birlikdə rast gəldiyi minerallar: kvars, qranatlar, piroksenlər, kalsit, floqopit, epidot, apatit, daşkəsənit, vollastonit, maqnetit, kobaltin, şeelit və b. Mineralın tapıldığı yerlər: Madaqaskar adası; Tosatal (İtaliya); Tunaberq (İsveç); Parqas ad. (Finlandiya); Arendzal (Norveç); Pribaykalyedə Slyudyanka və Bıstraya çay hövzələri, Uralda İlmen dağları (Rusiya) və b. Azərbaycanda Daşkəsən və Gədəbəy rayonlarının skarnlarında qeyd edilir.

Tətbiqi

Gözəl boyanmış növ müxtəliflikləri qiymətli zərgərlik daşıdır.

Mənbə

• Azərbaycan mineralları. Bakı: Nafta-Press, 2004.

Xarici keçidlər

• THE MINERAL SCAPOLITE