Yapon xenomelesi

Yapon xenomelesi
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superrosids Klad: Rosids Klad: Fabids Dəstə: Gülçiçəklilər Fəsilə: Gülçiçəyikimilər Yarımfəsilə: Gavalıkimilər Triba: Maleae Yarımtriba: Malinae Cins: Xenomeles Növ: Yapon xenomelesi
Beynəlxalq elmi adı
Chaenomeles japonica Spach, 1834
Şəkil axtarışı ITIS   508021 NCBI   320146 EOL   230570

Yapon xenomelesi (lat. Chaenomeles japonica) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin xenomeles cinsinə aid bitki növü.

Təbii yayılması

Vətəni Yaponiyadır. Çin və Avropada da becərilir.

Botaniki təsviri

Hündürlüyü 3 m-ə qədər olan qollu-budaqlı koldur. Budaqları əlifi-yaşıl rəngdə, çılpaq, tikanları 1–1,5 sm uzunluğundadır. Yarpaqları 3–8 sm uzunluğunda olub, yumurtavari və ya uzunsov yumurtavaridir; uc hissədə itiləşmiş, əsasına doğru tədricən daralan, kənarı iti mişardişlidir. Yazda qırmızımtıl, sonralar hər iki tərəfdən çılpaq olub, üstdən parıltılı, tünd yaşıl rəngli, alt tərəfdən açıq rəngli, dekabr ayınadək ağacın üzərində qalır. Saplağı 6–12 sm uzunluqdadır. Çiçəkyanlığı tumurcuqşəkilli olub, kənarları dişlidir. Çiçəkləri 2–6 ədəd olmaqla keçən ilki zoğlardakı çiçək saplağında yerləşir, 5 sm-dək diametri olan al qırmızı, çəhrayı və ya ağ taclıdır. Kasacığı zəngvarı, tamkənarlı, kasayarpaqcıqlıdır. Sütuncuğu bir qayda olaraq çılpaqdır. Çiçəkləməyə yarpaqlamadan qabaq başlayır, meyvələri dəyirmi, yumurtaşəkilli olub, yaşıl sarı rəngli, xallı xırda nöqtəlidir. Meyvəsi sentyabr-oktyabr aylarında yetişir, 2–3 yaşlarında meyvə verməyə başlayır.

Ekologiyası

Günəşə, işığa davamlı, münbit torpaqlarda yaxşı bitir. Sərt şaxtalardan əziyyət çəkir.

Azərbaycanda yayılması

Böyük Qafqazda təbii halda rast gəlinir.

İstifadəsi

Mülayim iqlimli zonalarda bəzi şəhərlərin yaşıllaşdırılmasında istifadə edilir.