Çanaqlı xərçənglər

Çanaqlı xərçənglər (lat. Ostracoda) — heyvanlar aləminin buğumayaqlılar tipinə aid heyvan sinfi.

Çanaqlı xərçənglər
Elmi təsnifat
Domen:
Eukariotlar
Ranqsız:
Amorphea
Ranqsız:
Obazoa
Ranqsız:
Opisthokonta
Ranqsız:
Holozoa
Ranqsız:
Filozoa
Aləm:
Heyvanlar
Yarımaləm:
Eumetazoylar
Klad:
ParaHoxozoa
Klad:
İkitərəflisimmetriyalılar
Klad:
Nephrozoa
Ranqsız:
İlkağızlılar
Tipüstü:
Tüləyənlər
Ranqsız:
Panarthropoda
Ranqsız:
Tactopoda
Tip:
Buğumayaqlılar
Klad:
Pancrustacea
Yarımtip:
Xərçəngkimilər
Sinifüstü:
Oligostraca
Sinif:
Çanaqlı xərçənglər
Beynəlxalq elmi adı

Ümumi xrakteristikası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Çanaqlı xərçənglər və ya ostrakodlar yanlardan sıxılmış, ikitaylı çanaqla örtülü, 7 cüt çıxıntıdan (antenna, çənələr və ayaqlar), üst çənədə yerləşən ayağabənzər qısqaclardan, böyük alt çənədən və buğumsuz qısa qarından ibarət canlılardır. Ağız hissə üst dodaq, güclü üst çənədən ibarətdir. Həzm kanalı qida borusu, ön mədə, mədə və bağırsaqdan iarətdir. Bağırsağın sonunda arxa çıxışdəliyi yerləşir. Tənəffüs prosesində bütün bədən iştirak edir. Bu sinifin nümayəndələrinin ayaq hissəsində qəlsəmə kisələri yoxdur. Bəzi Cyprinidae nümayəndələrində kisəvəbənzər ürək vardır. Bəzilərində (məsələn, Cypris) qan dövranı yoxdur.[2]

Ostrakodlar müxtəlifcinsli canlılardır. Erkəklər daha inkişaf etmiş hissiyyat orqanlarına və ətraflara malikdir. Bu dişi fərdləri tutub saxlamaq üçündür.

Erkək cinsiyyət orqanları cüt formada olub hər iki tərəfdə cinsiyyət vəzilərindən ibarət bir neçə kisəcikdən, toxum kanalından və mürəkkəb cütləşmə orqanı yerləşir.Cypris cinsinin nümayəndələrində bu orqanın ölçüləri xeyli böyükdür.

Dişi fərdlərdə abdomenin əsasında 2 yumurtalıq, 2 yumurta borusu, 2 toxum qəbuledicisi, 2 cinsiyyət dəliyi yerləşir. Cypris cinsinin nümayəndələrində partenogenez mövcuddur.[3]

Çoxalması

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ostrakodlar, əsasən, yumurta ilə çoxalırlar. Yumurtalar ya suya (su bitkilərinə yapışır) su bitkilərinin qoyulur, ya da ya çıxanadək dişi fərlərin bədənində qalır. Bəzi növlərdə inkişaf prosesi mürəkkəb metamorfozla gedir. Dəniz növlərində inkişaf prosesi sadədir.

Qidalanması

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bütün ostrakodlar su canlıları olub, əsasən, ölmüş su heyvanlarının qalıqları ilə qidalanır.

Yarımsinif və dəstələri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2005.
  2. ↑ "Çanaqlı xərçənglər (Ostracoda) sinfi". 2022-12-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-12-19.
  3. ↑ "Çanaqlı xərçənglər (Ostracoda) sinfi". 2022-12-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-12-19.

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]