İşçi sinif

Kapitalist cəmiyyətin sinifləri.

İşçi sinif və ya İşçi təbəqə — işçi qüvvələrini sataraq yaşayan və istehsal vasitələrinə sahiblənməyən bütün maaş alanların daxil olduğu sosial sinif.

Almaniya filosofu Karl Marksa görə, işçi sinfin xarakteristikasının əsas xüsusiyyəti işçi qüvvənin izafi dəyər yaratması, yəni istehsal vasitələrinin sahiblərinə maddi məqsədlərdən asılı olmayaraq mənfəət qazandırmasıdır. Məsəlüçün, həkimlər özəl müəssisədə işləyirlərsə onlar işçi sinfin üzvüdürlər, ancaq onlar dövlət xəstəxanası kimi sahibinə mənfəət qazandırmağa çalışmayan müəssisələrdə işləyirlərsə bu zaman onlar işçi sinfin üzvləri deyillər.

Bəzi geniş interpretasiyalara görə, işçi sinif kapitalist müəssisələrdə maaşla işləyən hər bir işçini təmsil edir. Bəzi dar interpretasiyalara görə, işçi sinif kapitalist sənayedə, tikinti, nəqliyyat və kənd təsərrüfatı sahələrində fiziki işə cəlb olunan "göy yaxalıq" işçilərini təmsil edir.

Dar interpretasiyalara əsasən, menecer, baxmayaraq ki bir işçidir, işçi sinifə daxil deyil, çünki o, idarəçilər qrupuna daxildir. Fiziki işə cəlb olunan fermer işçi sinfin bir üzvü deyil, çünki o, öz müəssisəsinə, yəni fermasına mənfəət qazandırmaq üçün fiziki işə cəlb olunub. Klerk fiziki işə cəlb olunmayan bir işçidir və işçi sinifə yox, idarəçilər qrupuna daxildir.

Ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • История рабочего класса России (1861—1900) location=Moskva (rus). SSRİ Tarix İnstitutu. 1972. 320. (#missing_pipe)
  • Şkaratan, Ovsey İ. Проблемы социальной структуры рабочего класса СССР (историко-социологическое исследование) (rus). Moskva: Мысль. 1970.
  • Jvitiaşvili, A. Ş. Рабочий класс в постиндустриальном обществе (PDF). Социологические исследования. 2013.
  • Dreyper, Hel. Karl Marx’s Theory of Revolution. Volume II: The Politics of Social Classes (ingilis). Monthly Review Press. 1979. ISBN 0-85345-439-6.
  • Herman, Kris. Workers of the World — Die Arbeiterklasse im 21. Jahrhundert (alman). Frankfurt-Mayn: Übersetzung aus dem Englischen von Thomas Walter. ISBN 3-934536-08-5.
  • van der Linden, Marsel. Plädoyer für eine historische Neubestimmung der Welt-Arbeiterklasse // Sozial.Geschichte (alman) (20. Jahrgang). 2005. səh. S. 7-28.