İndium (III) oksid

Indium (III) oksid (İn₂O₃) – ikili qeyri-üzvibirləşmədir.

İndium (III) oksid
Ümumi
Sistematik adı	Indium (III) oksid
Kimyəvi formulu	İn2O3
Molyar kütlə	277,64 q/mol
Fiziki xassələri
Sıxlıq	7,179 q/sm³
Termik xüsusiyyətlər
Ərimə nöqtəsi	≈3300 °S
Qaynama nöqtəsi	337; 346,7; 347; 348 °S
Təsnifatı
CAS-da qeyd. nöm.	1312-43-2, 64815-01-6
PubChem	150905
ChemSpider	133007

Fiziki xassələri[redaktə | mənbəni redaktə et]

İndium(III)oksid amorf maddədir və ya açıq sarı kristallardır (qızdırdıqda qırmızı-qəhvəyi),kubik sinqoniyanın kristallarını əmələ gətirir, fəza qrupu a3, hüceyrə parametrləri a = 1,01194 nm, Z = 16. 6,5 GPa təzyiqdə və 300 -400 °C temperaturda altıbucaqlı qəfəsli fazaya keçir, normal şəraitdə sabitdir. Kristallar R 3c fəza qrupuna aiddir, hüceyrə parametrləri a = 0,5487 nm, c = 1,4510 nm, Z = 6, sıxlıq 7,3 q / sm³. Oksigenin yüksək təzyiqindən 1910 °C-də əriyir və normal şəraitdə 850 °C-də asanlıqla buxar halına keçir və parçalanmağa başlayır.

Alınması[redaktə | mənbəni redaktə et]

1. Qızdırıldıqda indium bənövşəyi alovla yanır:

${\displaystyle {\mathsf {4In+3O_{2}\ {\xrightarrow {>800^{o}C}}\ 2In_{2}O_{3}}}}$

2. İndium hidroksidinin termiki parçalanması nəticəsində:

${\displaystyle {\mathsf {2In(OH)_{3}\ {\xrightarrow {350^{o}C}}\ In_{2}O_{3}+3H_{2}O}}}$

3. İndium nitratın, indium sulfatın parçalanması nəticəsində:

${\displaystyle {\mathsf {4In(NO_{3})_{3}\ {\xrightarrow {230^{o}C}}\ 2In_{2}O_{3}+12NO_{2}+3O_{2}}}}$

4. İndium sulfidin oksidləşmə nəticəsində almaq olar:

${\displaystyle {\mathsf {2In_{2}S_{3}+9O_{2}\ {\xrightarrow {650^{o}C}}\ 2In_{2}O_{3}+6SO_{2}}}}$

Kimyəvi xassələri[redaktə | mənbəni redaktə et]

1. Qızdırıldıqda parçalanaraq buxarlanır:

${\displaystyle {\mathsf {In_{2}O_{3}\ {\stackrel {\xrightarrow {1000^{o}C}}{\xleftarrow[{\ \ \ \ \ \ }]{}}}\ In_{2}O+O_{2}}}}$

2. Qatı turşularla reaksiyaya daxil olur:

${\displaystyle {\mathsf {In_{2}O_{3}+6HCl\ {\xrightarrow {}}\ 2InCl_{3}+3H_{2}O}}}$

3. Hidrogenlə metala gədər reduksiya olunur:

${\displaystyle {\mathsf {In_{2}O_{3}+3H_{2}\ {\xrightarrow {700^{o}C}}\ 2In+3H_{2}O}}}$

4. Hidrogen sulfidlə reaksiyaya daxil olur:

${\displaystyle {\mathsf {In_{2}O_{3}+3H_{2}S\ {\xrightarrow {500^{o}C}}\ In_{2}S_{3}+3H_{2}O}}}$

Tətbiqi[redaktə | mənbəni redaktə et]

İndium(III)oksid yarımkeçirici material kimi istifadə olunur. Həmçinin xüsusi şüşələrin komponenti, neytron adsorbentləri kimi tətbiq olunur.

Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]

• Лидин Р.А. и др. Химические свойства неорганических веществ: Учеб. пособие для вузов. — 3-е изд., испр. — М.: Химия, 2000. — 480 с.
• Справочник химика / Редкол.: Никольский Б.П. и др.. — 2-е изд., испр. — М.—Л.: Химия, 1966. — Т. 1. — 1072 с.
• Справочник химика / Редкол.: Никольский Б.П. и др.. — 3-е изд., испр. — Л.: Химия, 1971. — Т. 2. — 1168 с.