İnsan cinsi

Cinsiyyət)

Cins (cinslilik olaraq da adlandırılır ) , kişi və qadının arasındakı cinsilik əsaslı bioloji fərqliliyi və feminist nəzəriyyədə qadın və kişi davranışı arasındakı ictimai olaraq inşa edilmiş fərqlilikləri göstərən və bu istiqamətiylə fərqli məzmunlarda fərqli istifadəyə sahib bir anlayışdır. Gender anlayışı , bir fərdin sahib olduğu fiziologiya , bioloji və genetik xüsusiyyətləri olaraq da təyin oluna bilər. Bu xüsusiyyətlər fərdlər arasında bərabərsizliyin meydana gəlməsi üçün bir səbəb deyil. Bu xüsusiyyət yalnız cinsiyyət fərqi yaradır. Yenə tibb elmlərində gender iki şəkildə; dişi və kişi cinsiyyət olaraq ikiyə ayrılır.

Bioloji və ictimai cinsiyyət

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İctimai cinsiyyət anlayışı , bioloji cinsiyyətdən fərqli olaraq , bir adamın , "sosial " və ya " psixoloji" cinsiyyətini müəyyən edir. Söz mövzusu anlayış İngilis dilindən , xüsusilə ictimai cinsiyyət ( gender) ilə bioloji cinsiyyət (sex) arasındakı ayrı-seçkiliyin fərqinə varmaq üçün alınmışdır. Türk dilində " gender " hər iki mənada da istifadə edilə bilər; cəmiyyət və ictimai elmlərdə bu anlayış (gender) xüsusiyyət bir texniki termin olaraq funksionallıq qazanmaqdadır.

Bioloji mənada , iki cins vardır : Qadın və kişi. Artma sistemləri , bu cinsiyyətləri ayıran xüsusiyyətdir. Fərdlər,mütləq doğuşdan,bu iki cinsiyyətdən birinə aid olar. Yalnız, qadın və kişini tanımaqda istifadə edilən bu bioloji xüsusiyyətin yanında, fərdlərin bir də cəmiyyət içərisində ələ alınan gender xüsusiyyətləri vardır. Buna da ictimai cinsiyyət deyilir. Bu cinsiyyətdə , fərdin ictimai baxımdan cinsi xüsusiyyəti ələ alınar. Ayrıca,bir mədəniyyətdəki cins üçün təyin edici olan hər şeyi (məsələn;paltar,peşə və s) içinə alır. Bedensel xüsusiyyətlərə göndərmə etməz. Qısaca , qadın və kişiyə verilən rollar və onların cəmiyyətdəki məsuliyyətləri.İctimai cinsiyyət rejimləri bu iki cinsiyyətin , ictimai həyata nə nisbətdə qatılacağı , harada dayanacağı və necə təmsil ediləcəyini müəyyən edir.

İctimai Cins anlayışı , bu mənada , 1955-ci ildə amerikalı tədqiqatçı Con Money tərəfindən,bioloji cinsiyyətləri müəyyən olmayan,lakin müəyyən bir cinsi şəxsiyyətə sahib olan "interseksuallar insanların duyğu və davranışlarını təsvir etmək üçün ortaya atılmışdır. İnterseksuallıq,başlanğıcda bioloji rol və bioloji şəxsiyyət olaraq bilinirdi,lakin bu tip insanların əslində bioloji cinsiyyətləri müəyyən deyildi.

" Cins rolu anlayışı , bir adamın , öz gender şəxsiyyətini sübut etmək üçün söylədiyi və etdiyi hər şeyi ifadə etmək üçün istifadə edilir. -Money , 1955 . İctimai Cins və gender şəxsiyyəti anlayışlarını , 1963-cü ildə Robert Stoller və Ralph Greenson bu şəkildə təyin etmişdir: " Cins şəxsiyyəti, informasiya və şüurla başlar , şüurla və ya şüursuzca də tək bir cinsiyyətə aid olunur. Cins rolu , adamın cəmiyyətdə sərgilədiyi davranışlar , xüsusilə də digər insanlarla oynadığı rollarda . - Stoller,1968

Bir çox insanda , fiziki, ictimai və gender şəxsiyyəti bir uyğunlaşma içindədir.Bu kəslər,müəyyən bir cinsiyyətin xüsusiyyətlərinə sahibdirlər və mədəniyyətlərinin də təsiriylə bu cinsiyyətə uyğun davranır,özünü o cinsiyyətə aid kimi hiss edərlər. Bu kəslərə "transcinsi deyilir.

Bioloji və ictimai cinsiyyət anlayışı ayrı-seçkiliyi , irəliləyən illərdə , həm feminizm ədəbiyyatı içində , həm də cinsiyyətini dəyişdirmək istəyən insanlar ələ alınmışdır. Beləliklə 1970 -ci illərdə , Virginia Price "transcinsi anlayışını ortaya atmışdır : Transcinsi , bioloji cinsiyyətini dəyişdirməyə yanaşmayan transeksual əksinə , gender şəxsiyyətini , bioloji cinsiyyətinə əməl etmədikdə ötəri dəyişdirmək istəyən insanları izah edər. Əslində transcinsi anlayışının istifadəsi dəyişmiş , indiki vaxtda gender rolunu ya da gender şəxsiyyətini , cəmiyyətin ona verdiyi rola uyğun gəlmədiyi səbəbiylə , dəyişdirmək istəyən kəsləri təyin etmək üçün istifadə edilməyə başlanmışdır.

Irsi quruluşa görə gender

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Gonozomal kromozomal quruluşda Y xromosomu nun tapılıb olmamasına görə adlandırılan cinsiyettir .

44 + XX kromozomlarına sahib bir fərd irsi olaraq dişi gender etməkdədir.

44 + XY kromozomlarına sahib bir fərd irsi olaraq kişi gender etməkdədir.

Bunu da döllənmə əsnasında atadan gələn sperma hüceyrəsinin kromozomal strukturu ( X xromosomu mu Y xromosomu mu ehtiva etdiyi ) təyin edər.

Irsi cinsiyyəti təyin edən kişidən gələn gonozomal xromosomun (X , Y) növüdür.

Daxili artım orqanlarına görə gender

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Döllənmə sonrası Y xromosomundakı "testis təyin edici faktor = TBF ( testis determinating factor = TDF) geni" Testis həlledici amil " adlı məhsulu sintez lemekte və bu məhsul farklılaşmamış ( andiferansiye ) gonadal quruluş nı testis istiqamətində farklılaştırmaktadır . ( Farklılaşım = Diferansiyasyon )

Bu faktorun olmaması vəziyyətində farklılaşmamış gender bezi over = yumurtalıq = dişilik bezi və testis = kişilik bezi birdən verilən ortaq ad) over istiqamətində farklılaşacaktır .

Testisler başlıca androgen hormonu ( testesteron ) çıxararlar.

Over başlıca östrojen hormonu çıxararlar.

'Mülleryen inhibe Ayırıcı Faktor ( MIF ): ' Duktal strukturlar dan Müller kanalları nın inkişafını maneə törədən xayaların sertoli hüceyrə sinden sintez hormonal quruluşdur.

Varlığında Müller kanalları nda inkişaf gözlenmez , Wolf kanalları testesteronun da təsiriylə duktal strukturlar daxili artıma orqanları kişi istiqamətində inkişaf göstərərlər.

Yoxluğunda isə duktal strukturlardan Müller kanallarından Fallop balonları ( Döllənmə balonları , rəhm balonları ) ( Tuba Uterina ) , rəhm ( uterus ) , və vajen in ( dölyolu ) 2/ 3 üst qisimi meydana gələr.

Duktal strukturlardan over xarici qadın iç artıma orqanlarının və testis - penis xarici kişi artıma orqanlarının farklılaşması testis sintez Müleryen inhibe edici faktor varlığına / yoxluğuna asılıdır.

Xarici görünüşə görə cinsiyyət

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Xarici artıma orqanları 'ürogenital sinus ' adı verilən quruluşdan mənşə alarlar.

Bu quruluş yüksək dərəcədə androjenik hormonlara məruz qaldığında kişi tipi xarici artıma orqanlarına fərqliləşər .

Bu quruluş aşağı dərəcədə androjenik hormonlara məruz qaldığında isə dişi tipli xarici artıma orqanlarına fərqliləşər .

Xarici artıma orqanlarının farklılaşması dəyişik dərəcələrdə androjenik hormonlara məruz qalmalarına bağlı bir hadisədir.

Psixososial istiqamətdən gender

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Adamın özünü ya da yaşadığı cəmiyyətin dişi mi kişi mi olaraq gördüğüdür . Bu da insanın ruhi inkişaf mərhələləri ndə müəyyən edilir.

Cins rolu , bir mədəniyyətdə müəyyən bir cins üçün qəbul edilən və etibarlı sayılan davranış formalarıdır. Digər bir deyişlə , bir fərdin öz gender şəxsiyyətiylə uyğun gələn və bu şəxsiyyətini ifadə etməyə yarayan davranış formalarıdır.

İndiki vaxtda , adama verilən ictimai (mədəni) gender roluyla , bioloji əlaqədə rolunuz fərqini anlamaq üçün, bioloji gender (seks gender ) və ictimai cinsiyyət (gender) anlayışı sosiologiyapsixologiya sahələrdə fərqli iki anlayış olaraq ələ alınmışdır.

Cəmiyyətdə cinsiyyətin rolu

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İctimai Cins , ictimailəşmə prosesi və fərd in yaşadığı cəmiyyət içərisində əldə etdiyi cinsiyettir . Bu anlayış ilk dəfə 1972-ci ildə istifadə edilmişdir. Doğuşdan əldə edilən bioloji cinsiyyətin tam tərsi xüsusiyyətlər göstərər. Qadın və kişinin , cəmiyyətdə boynuna götürdükləri rolların çox vaxt mədəniyyət tərəfindən təyin olunduğunu izah edər və bu səbəblə də dəyişə bilər olduğunu söyləyər. Toplumsal cinsiyyət rolları , cəmiyyətlərin sosial, iqtisadi və mədəni quruluşundan təsirləndiyi üçün , buna uyğun mexanizmlər də çıxarar. Bu mexanizmlər də cəmiyyətin şərtlərinə görə zamanla dəyişiklik göstərər.

Gender rolların mədəni ölçüsü çox geniş yelpik içində formalaşır. Bu genişlik içində müəyyən başlı ana Yönümlər belirginleşse də , mədəni vəzifə paylanma imkanlarının az qala bütünü bir yerdə və müəyyən bir zamanda tətbiq sahəsi tapmışdır.

Bu günə qədər, hər mədəniyyətdə, bir cinsiyyət rolu var olmuşdur. Bu rolların hər biri tarixi olaraq ortaya çıxmış və davamlı dəyişməyə uğramışlar. Yalnız , artıma mövzusunda qadın və kişinin bioloji rolları , 20. əsr . ın ortasına qədər sorgulanmamıştır , lakin tibbin imkan təqdim etməsiylə birlikdə , bu bioloji rollar qismən dəyişmiş və bu mövzuda müzakirələr aparılmışdır. Yalnız bu müzakirələr , cəmiyyətin yalnız kiçik bir kəsimi məhdud qalmışdır.

Toplumsal cinsiyyət rollarının ən bilindik şəkli , keçmiş əsrlərdə , Qərbdə gedərək sorğulanan və dəyişən heteronormatif və ataerkil Roller .

Ənənəvi rollar , "kişi " və "qadın" olaraq bir-birindən qəti bir şəkildə ayrılan və hər iki cinsiyyətə də doğuşdan verilən gender rollarının var olduğu iddiasındadır. Bu rollar : ' Kişi : '

  • Ailə rəisi və evin dolanışığından məsul ,
  • Çöllə olan bağı qurmada məsul ,
  • Güclü , məntiqlə hərəkət edən , cəsur , cinsi baxımdan aktiv ,
  • Qadınlara , yəni " bəsləyicidir " dərhal dərhal heç bağlı olmayan " ovçular " olaraq kişilər.

' Qadın : '

  • Kişiyə bağlı və onun qorumasına möhtac ,
  • Yoldaşıyla və ailəsiylə olan əlaqə də sosyalliği təmin edən ,
  • Gücsüz , romantik , məntiqlə hərəkət etməyən , hər zaman özündən güzəşt verən , cinsi baxımdan passiv
  • " Ovçulara " möhtac " Kürt provayder " olaraq qadınlar

19. əsr . da ortaya çıxan qadın hərəkətləri , sənaye inqilabı kimi siyasi dəyişikliklər və xüsusilə də Dünya Döyüşləri , qadının cəmiyyətdəki mövqeyinin dəyişməsini təmin etmişdir. Beləliklə , gender rolu məzmununda da çox əhəmiyyətli dəyişikliklər meydana gəlmişdir. Qadının rolu , kişilərə nisbətlə , daha çox liberalleşmiştir . Bu liberallaşma , qadınlara verilən imkanların , kişilərə görə daha çox olmasına gətirib çıxarmışdır.

Gender rolları , ənənəvi rol dağılımı fikirinə qarşı çıxan ruh və təbiət elmləri nin işlərinə və araşdırma nəticələrinə da mövzu olmuşdur və işlərin nəticəsində , həqiqətən bir-birindən qəti bir şəkildə ayrılmış gender var olduğuna dair şübhələr doğulmuşdur. Burada da transcinsi hərəkətlər və interseksualler liqanın fərqinə çatılmışdır.

Cins şəxsiyyəti

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Gender şəxsiyyəti psixologiyada , bir fərdin özünü aid hiss etdiyi gender olaraq təyin olunar və bu şəxsiyyət , əksəriyyətlə fərdin bedensel xüsusiyyətləri ilə əlaqədardır. Yəni bu anlayış , fərdin özünü yalnız dişi ya da kişi olaraq qəbul etməsi ilə məhdudlaşır. Cinsi şəxsiyyət , gender şəxsiyyətindən daha geniş əhatəli bir anlayışdır. Fərdin cinsi meyllərini , xarici görünüşünü və bunların cəmiyyət içindəki əks olunmasını da daxildir. Bir adamın cinsiyyətini anlamaq çöldən asandır , lakin cinsi şəxsiyyətini anlamaq olduqca çətin və mürəkkəbdir. Bu , adamın hiss etdiyi daxili duyğularla əlaqədardır.

Doğulduğu cinsiyyətdən məmnun olmayan şəxslər , " transcinsi olaraq adlandırılar. Digər bir deyişlə , bu adamda gender şəxsiyyəti narahatlığı vardır. Bu narahatlıq , fərdin sahib olduğu cinsiyyətini məmnun olmaması , cinsiyyəti haqqında mənfi fikirlərə sahib olması və bioloji cinsiyetiyle ictimai cinsiyyətinin uyğunlaşmadığı düşüncəsindən ortaya çıxar. Bioloji cinsiyyətini narahat olan fərd , cəmiyyətdə öz cinsiyetiyle əlaqədar narahatlıq yaşar və səhv bədən içində yaşayır olduğuna inanar.

Cinsi şəxsiyyət pozuqluğu kiçik yaşlardan etibarən bu şəkildə özünü göstərir:

  • Kişi uşaqların qızlara , qız uşaqların kişilərə meyl etməsi
  • Qarşı cinsdən oyun yoldaşı seçmə ,
  • Cinsi rolunu ictimai həyata uydurmadan çətinlik yaşaması
  • Digər cinsiyyətdə olma istəyi

Adam hər şeyə baxmayaraq cinsiyyətinə alışamamışsa və bu cinsiyyətini kabullenememişse , bu vəziyyətdə tətbiq olunacaq əməliyyat , cinsiyyət dəyişdirmə əməliyyatıdır. Bu əməliyyatla , bədən istənilən gender şəxsiyyətinə bənzədilir . Bu şəxslərə də " transeksual " deyilir.

Cəmiyyətdaxili cinsiyyət araşdırmalarında gender problemləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İctimai Cins , sosial və mədəni şərtlərə bağlı cinsiyettir və bu səbəbdən ötəri də sosyokültürel bir meydana gəlmədir.

Xüsusilə ictimai cinsiyyət araşdırmaları , bioloji və ictimai gender arasında səbəbaxtarmanın söykənən bir bağ olduğunu və onların davamlılıq səylərini rədd edər. Toplumsal cinsiyyət , bir gender quruluşundan daha çoxdur . Burada insanların "tipik kişi və ya " tipik qadın xüsusiyyətlərindən hansında iştirak etdiyi və bu rolların dəyərləri üstün tutur. Hər şeydən əvvəl , qadın və kişinin öz başlarına cəmiyyətdəki rollarının necə olduğunu və bunları necə qiymətləndirdiklərini bəhs edər. Bu baxımdan , nümunə olaraq , bir tərəfdən bioloji cinsiyyətinə təbiəti gərəyi əhəmiyyət verib , digər tərəfdən də müəyyən bir ictimai seqmentə aid olub , öz ictimai dəyərini meydana gətirmiş qadınlar ələ alına bilər.

Bu cür ictimai cinsiyyət , ictimai mənaları , müxtəlif formalarda açıqlana bilər. Bir cəmiyyətdəki gender və bu cinsiyyətin dəyəri , orada basqın olan güc dəyərlərinə bağlıdır. Beləliklə , anaerkil bir cəmiyyətdəki gender problemi , ataerkil toplumdakinden az çox fərqlidir deyə bilərik , çünki "kişilik və " qadınlıq anlayışları hər mədəniyyətdə fərqli qiymətləndirilir . Bu qiymətləndirmələr üzərinə , öz-özünə inkişaf edən , ictimai haqq və çıxar anlayışları müəyyən edilir. Hər fərd , ictimailəşmə şərtlərinin təsiriylə , bu rolların və anlayış fərqliliyinin normal olduğunu hiss edər.

Bioloji və ictimai cinsiyyət anlayışına tənqidi yanaşma

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bioloji və ictimai cinsiyyət anlayışlarının ayrı-seçkiliyi , illərdən bəri var olan bir mövzudur. hər şeydən əvvəl , bu ayrı-seçkilik , 60-cı illərdə sosial elmi - feminizm müzakirələrinin mərkəzi halına gəlmişdir. Judith Butler ictimai və bioloji gender arasındakı ayrı-seçkiliyi qətiliklə rədd çünki bu ayrı-seçkiliyi etmək hamısıyla səhv olar. Eynilə Dekart'ın dualizm fəlsəfəsində olduğu kimi. Onun fikirinə görə , bədən və zehin bir yerdə amma bir-birindən müstəqil şəkildə var olmuşlar. İctimai və bioloji ayrı-seçkilik , Dekart'ın bədən və zehin ikilisini olduğu kimi , insanların ;

  1. Bioloji cinsiyyətdən meydana gəldiyini söyləyər : Bu da deməkdir ki ; insanlar özlərinə doğuşdan verilən seks cinsiyyətini və bədənlərindən meydana gələrlər ,
  2. İctimai cinsiyyətlərinə meydana gəldiyini söyləyər : Yəni , adamın ictimai cinsiyyəti , bədənindən bağımsızca seçə cinsiyettir .

Yalnız , Butler ' a görə , toplumsal cinsiyyətin yanında , bioloji gender də şübhəli bir reallıq və bədənin mədəni şərh . Toplumsal cinsiyyət məzmununda yaşanılabilecek şeylər , insan bədəninin sahib olduğu imkanlara bağlıdır. Onsuz da bu imkanlar da , yenidən mədəni yollarla şərh olunar.

Heteronormatiflik

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Heteronormatiflik , heteroseksual liği , ictimai norma kimi qəbul edən bir görüşdür. Bu tərifdən yola çıxaraq , bu ikili gender sisteminə bağlı gəlinən nəticə ; bu sistemin içində fərdin bioloji cinsiyyətinin , gender şəxsiyyətinin , gender rolunun və seksual yönümünün hər fərddə eyni olmasıdır.

Bu anlayış , Queer işləri və Queer nəzəriyyələrində istifadə edilən bir termindir . Queer , heteroseksualliğin ictimai norma olaraq tənqid edən , Eşcinsiliğin də meyl göstərən bir yanaşmadır. Queer nəzəriyyəsinin , ictimai cinsiyyət araşdırmalarında nə ölçüdə qəbul edildiyini , araşdırmalarla , bu nəzəriyyəni şərik görə bilərik. { | Border = "1" cellpadding = "2" | + Heteronormatif cəmiyyət modeli | - | | | Cins xüsusiyyəti | | Cins şəxsiyyəti | | Davranış | | Seksual yönüm | | valideyn , ailədəki rol | - | Qadın | | dişili | | dişili | | dişili | | Kişi partneri arzulama | | Ana | - | Kişi | | çatıl | | çatıl | | çatıl | | Qadın partneri arzulama | | Baba |}

Bunun yanında , heteronormatiflik , ictimai bir nizam sistemidir. Əslində hər fərd , heteroseksual quruluşda dünyaya gəlir. Bu səbəblə , cəmiyyətdə heteroseksual yanaşmalar söz mövzusudur , bu da cəmiyyətin qaydalarında iştirak alır. Qısacası , heteroseksualliğin inkişafı sorgulanmaz və araşdırılmaz. O , içində bütün normaların ölçüldüyü bir standartdır. Buna qarşı məsələn Freud hər insanda prinsipial olaraq "çox quruluşlu bir azğınlıq " nəzərdə tutmuşdur , qısacası hər kəsə çox laylı , çox ölçülü və tək istiqamətli olmayan bir qarşı cins mərkəzli cinsilik atfetmiştir . Bu nizam , yalnız insanların birlikdə həyata anlayışlarını (məsələn ; nüvə ailə dəki bölünmələr və ya tək yoldaşlı bir Eşqdəki basqınlıq ) biçimlendirmez , əksinə, bütün dünya görüşünü təyin edər. (məsələn ; mədəniyyət / təbiət , qadın / kişi kimi ikili modellərin strukturları )

Heteronormatiflik , bütün əhəmiyyətli ictimai və mədəni sahələrində , bunun yanında , fərdləri də içinə alan bir sistemdir. Başqa mədəniyyətlərin araşdırma və tanımlarına görə də , heteroseksuallıq sağlam bir bədənə sahib olmaqdır.

Bu sistem qətiliklə bu görüşlərin qəbuluna yer verməz :

  • İnterseksuallik ( həm kişiyə xas həm də qadına xas gender xüsusiyyətinə sahib fərdlər )
  • Homoseksuallıq ( eyni cinsdən fərdlər arasındakı əlaqə)
  • Biseksuallıq ( Cinsi istiqamətdən meyli , həm öz cinsinə , həm də qarşı cinsinə dönük fərd )
  • Panseksuallik ( dəfədən duyulan cinsi həzz )
  • Aseksuallik ( Cinsi baxımdan tərəfsiz , cinsiliyə əlaqəsi olmayan fərd )
  • Transcinsi ( öz doğulduğu cinsiyyətə uymadığına inanıb , özünü başqa cinsiyyətə aid hiss fərd )
  • Poliamori (birdən çox adama aşiq olma vəziyyəti )

Bu sistem , yuxarıdakı kateqoriyaya daxil olan fərdləri , tamamilə cəmiyyətdən inkar etmir. Onlara qarşı dözümlülük də göstərməkdədir , lakin bunun üçün fərdlər cəmiyyətin normalarına əməl etməli və cəmiyyətdə gözə çarpmamalıdırlar . Yalnız bu da unudulmamalıdır ki , bir normu cəmiyyətdə yerləşməsi üçün , zidd normalara da ehtiyacı vardır.

Mənfi ictimai rəy və Assimlasiya

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Cəmiyyət sistemiylə ayrı düşən və bu sistemin qəbul etmədiyi duyğu və davranışlar , gözlənilməz bir vəziyyəti doğura bilər və çox vaxt bu duyğular içindəki fərd , cəmiyyət xaricinə itilmeye məruz qala bilər. Birini qaralamaq və ya onun etibarını sarsıtmaq , yalnız fərdin özünə zərər verməklə qalmaz , eyni zamanda insanlarla olan əlaqəsinə və cəmiyyətdəki şablon düşüncələrin zərər görməsinə də səbəb ola bilər.

Stigmalar , normalliğin sərhədini çəkən işarələr kimidir və bu işarələr , içində ictimai sapmalar göstərərək nizamı sarsıda sahələrində işarələrdir. Stiqma müddətini , ERVING Goffman , ümumi bir ictimai proses olaraq təriflər. Ona görə, " cəmiyyətə iştirak etmək istəyiriksə , cəmiyyət tərəfindən dəstəklənməyən şeyləri də ələ almalıyıq " . Ervin Goffman'ın bu sözü , cəmiyyətdə var olan ümumi keçər normaların davamlılığı sağlanabilsin deyə , reallaşmayan norma gözləmələrinə bir reaksiya xüsusiyyətindədir. Möhürlənir fərd , şəxsiyyətini sergileyememesine baxmayaraq , şəxsiyyətini yenə də cəmiyyətdən almışdır. Bu düşüncə , fərdin özünə inam dəyərlərini sarsıdacaq xüsusiyyətdə ola bilər. Bu vəziyyət daha da kötüleşirse , fərd cəmiyyətdəki bütün mənfilikləri qışqırtmağa daha da meylli olar.

Heteronormatif bir cəmiyyətdə , interseksualler , homoseksuallar və transcinsiler assimilyasiya edilməyə çalışılar :

İnterseksuallik

[redaktə | mənbəni redaktə et]

{ { ana | İnterseksuallik }} Interseksualler fərdlər , hər iki cinsiyyətin xüsusiyyətinə malikdir. İnterseksuallik , irsi , gonadal ( gender bezlərinə əsasında) , hormonal və anatomik quruluşdakı farklılaşmadan qaynaqlanabildiği kimi , daha bir çox fərqli səbəbi və təsirləri də ola bilər. Yalnız Almaniyada təxminən 100.000 interseksualler olan insan vardır. Bunların çoxunda , interseksualler vəziyyətləri təyin olunması mümkün olduğu ölçüdə bir cinsə aidiyyət təyin etməsi edilmişdir.

Bu kəslər , bədənini cinsiyyətinə uydurmaq və uşaqlardan da bunun səbəbini saxlamaq üçün tibbi müdaxiləyə ehtiyac duya bilərlər. Ağır ictimai təzyiq lar ( ailə , həkim , müəllim , və s ) uşaq üçün , fərdin əldə etdiyi cinsiyyətə uyğun davranması ehtiyacını doğura bilər. Bu , reaksiyaların gedərək artdığı Avropa və Şimali Amerikada , günümüzə qədər gələn standart bir prosedürdür . Fərd , mütləq iki cinsiyyətdən birində qərar qılmalıdır. Bu təşkilati və müəyyən qaydaların (məsələn doğum qeydi , pasport və s ) hökm sürdüyü sistemdə , fərdin iki cinsiyyəti də seçməmə kimi bir imkanı yoxdur.

Interseksuallik - hermafrodit ( Erdişilik ) ya da seks cinsiyyəti narahatlığı ; bir fərdin genetik ( xromosom , anatomik və ya cinsi orqanı səbəbiylə ) və ya hormonsal baxımdan ( hormonlarının nisbəti səbəbiylə ) " dişil və ya " çatıl " , hansı cinsiyyətə aid olduğu müəyyən olmadığı vəziyyətdir. Bu cür insanlar , interseksualler , hemafrodit və ya erselik olaraq adlandırılar.

Bu anlayış 1916-cı ildə , genetik Richard Goldschmidt tərəfindən ortaya atılmışdır. O , bu çox istiqamətli fenotipik xüsusiyyətləri , əksəriyyətlə də ikitərəfli kromozomsal şərtləri , bir səbəbə dayandırıp açıqlığa qovuşdurmaq istəmişdir. İndiki vaxtda , həm hermafrodit və sözdə hermafrodit , həm də Interseksuallik , seks cinsiyyəti narahatlığı istifadə edilən yeni bir tibb termini olaraq istifadə edilər. Bu xəstəlik , (DSD : ingilizce , Disorders of sex development) cinsiyyəti müəyyən olmayan insanları tanımaqda istifadə edilər.

Gey və lezbiyanlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]

{ { ana | Homoseksuallıq }} Hər nə qədər qərb cəmiyyətləri gay və lezbiyenlerin bağlı düşüncə tərzlərini dəyişdirmə müddəti içində olsalar da , bu tərz davranışlar , hələ ictimai baxımdan təsdiqlənməməkdən .

Məsələn , heteroseksuallikte , fərd , partnerinin heteroseksual şəxsiyyətinə bağlı , xüsusi həyatına zərər vermədən danışa bilər. Buna qarşı eşcinsi bir əlaqə haqqında konuşulursa , burada , bir çox adama görə xüsusi həyat və seks həyatının sərhədləri aşılır. Bunun səbəbi də cəmiyyətlərin , heteroseksual quruluşda olması , bu quruluşdan ötəri da lezbiyen və gayler cəmiyyətdə qismən görünməz olmalarıdır. Xüsusilə də , özlərini qismən də olsa gizləmək məcburiyyətində olduqları iş sahələrində.

Əgər homoseksual davranışlar , hər hansı bir cəmiyyətdə; ən azı, göz qarşısında yaşanan ictimai sahədə gizlenmezse , gayler gerçək bir kişi olmadığı , əksinə , ağır basan dişil xüsusiyyətlərə sahib olduğu , ayrıca , lezbiyen və gay əlaqələrində , kişilərdən birinin aktiv və qadınlardan birinin də passiv olduğu düşünülər. Bu səbəblə cinsiyyət dəyişdirmə əməliyyatına çətinlik çəkərlər. Bu vəziyyətin irəlilədiyi bəzi şərtlərdə , lezbiyen və gayler cinsiyyət dəyişməsi məsləhətdir (1960 , 1970-ci illərin Avropa və Şimali Amerika'sı ya da aktual bir nümunə olaraq , əməliyyatın tək çıxar yol olduğu İran ) , hətta buna çətinlik çəkərlər (1980 , 1990-cı illərin Cənubi Afrika ' sı) . Çoxu qərb ölkələrində , homoseksuallıq hüquqi olaraq artıq təqib edilmir. Bəzilərində isə birlikdə yaşayan homoseksual , evliliyə təşviq edilir (məsələn , İspaniya ) və ya ən azı Almaniyadakı kimi qeydə keçirilən əlaqələr çərçivəsində , bu fərdlərin əlaqələri qaydalara bağlanır. Lezbiyen və gay cütlərin övladlıq əldə etməsi də az qala hər Avropa ölkəsində ( buna Amerika da daxil) qadağan edilmişdir. Buna qarşı , bu dövlətlər tərəfindən imzalanan , Avropa Şurası və Avropa Birliyi tərəfindən uyğun görülən tədbirlər , 2004 və 2007-ci illərdə , Avropa Birliyinə qəbul edilmiş Şərq Avropa Dövlətləri tərəfindən qanuna zidd qəbul edilir və görməməzlikdən gəlinir. Bu dövlətlərdə gayler bərabərliyi söz mövzusu olmamaqla birlikdə , bir qisimi də dövlət tərəfindən ayrı-seçkiliyə uğramaqdadır (xüsusilə Polşa , Rumıniya və Baltik ölkələri ). Homoseksuallığın hələ qatı bir şəkildə qadağan edildiyi İslam və Afrika ölkələrində , bu cür münasibətlər qanunlar çərçivəsində edam cəzasına qədər gedilmiş və qabaqcıllar bununla əlaqədar yeni cinayət qaydalar da çıxarmışlar.

{ { ana | Transgender }} Bu cür davranışlar , narahatlıq olaraq görülməkdə ( gender şəxsiyyəti narahatlığı ); ölkəyə və çağa görə transgenderlar ümumiyyətlə psixiatrik təşkilatlara yatırdılmış , nadir olaraq da olsa həbsxanaya göndərilmiş və ya həyat hüquqları əllərindən alınmışdır. Son yaşanan bir hadisədə isə , bu cür davranışlar , edam cəzasıyla təhdid edilmiş (Səudiyyə Ərəbistanı) və transgenderların qatillərinin arxasına düşmək və onları mühakimə həqiqətən rədd edilmişdir. Belə hadisələr son illərdə medianın hesabatlarından da təqib edilməkdədir.

Heteronormatif cəmiyyətimizdə , transgenderların sınıflandırmalarına transeksual deyilir. Bu cür transgender davranışlar gizlədilməz və bastırılmazsa , bu sistemin uyğun görüldüyü və gender dəyişməsinə icazə verildiyi fərz edilər.

Bioloji cinsiyyətin , gender şəxsiyyətinin , gender rolunun və seksual yönümləri bərabər görülməsi praktikada bütün şəxslər üçün , hətta bu kateqoriyaların heç birində iştirak etməyən fərdlər üçün belə əhəmiyyətli təsirləri vardır.

Təcrübədə , cəmiyyət və fərdlər də , özünə yaxın hiss etdiyi adamla deyil , müəyyən bir fərdlə , müəyyən bir gender və bir davranış forması sərgiləməsi lazım olduğundan yola çıxar. Bu qaydaya uyğun olaraq da yetişdirilərlər.

Gənc kişilərdən , qızlara maraq göstərmələri və çatıl rollarını yerinə yetirmələri gözlənilər. Bundan ötəri , kişilərə yalnız çatıl rol nümunələri göstərilir . Qız lara əlaqəsi olmayan homoseksual kişilər ya öyrədilər ya da artıq onlara yaxşı gözlə baxılmaz. Fərd in [ [ sapma ]] ları , (məsələn ; körpələrlə oynayan bir oğlan ) qəbul edilməz və bu sapmaları düzəltmə gərəyi duyulur .

Cəmiyyətin gözləmələrindən sapmalar göstərərək , öz duyğularını yaşayan adam , çox vaxt özünü tək hiss edər. Bu kəslər , cəmiyyət sal təmənna olan bağlılıqdan xilas olmaq üçün öz içində əhəmiyyətli addımlar atması lazımdır . [ Http://de.wikipedia.org/wiki/Heteronormativit[ölü keçid] % C3 % A4t Kaynak ]

Bioloji və tibbi yanaşmalar

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Interseksuallik ilə Transcinsi və Transeksualliğin fərqi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Transcinsi və Transeksual anlayışlarını interseksualler anlayışından təhlil ınırlandırırsak : Transcinsi , ona verilən cinsiyyətin səhv və ya qeyri-kafi olduğunu hiss və ya bu gender formalarını , yəni gender kateqoriyalarını başdan rədd edən fərddir. Bəzi interseksualler , transcinsidir . Kimi təşkilatlarda , transeksual , interseksuallerle birlikdə çalışsa da , bir çox ortaq nöqtə görüldüyü üçün , digər interseksualler , transcinsilerle birlikdə işi rədd edərlər.

Transeksual fərdlər , bioloji baxımdan müəyyən bir cinsiyyətə aid olsalar da , özlərini başqa cinsiyyətə aid hiss edərlər. Transeksualliğin tibbi diaqnozunda , interseksuallik rəsmi ayrılıq meyarları olaraq ələ alınar. Interseksualliğin diaqnozu , aralarında xromosom analizinin də iştirak etdiyi , müxtəlif araşdırmalar nəticəsində qoyula bilər. Bununla birlikdə , interseksualler olduğunun fərqində olmayıb , cinsiyyətini dəyişdirən interseksualler fərdlər , bu səbəbdən ötəri , tıbben və qanuna ( transseksual qanunları , qısaca TSG ) transseksual fərdlər kimi rəftar görərlər.

  • Kromozomsal dəyişmələr
  • Artıma orqanlarındakı dəyişmələr
  • Hormonal dəyişmələr
  • Anatomik dəyişikliklər

İnterseksualliğin bir çox sindrom u , sübut , tək bir səbəbdən meydana gəlməz. Əksinə burada bir çox faktor birlikdə rol oynamaqdadır.

İnterseksualliğin sıxlığı , son dərəcə fərqli qiymətləndirilir . Bir fərdin , interseksualler olub olmadığını anlamaq üçün , hormon analizinin daxil olduğu detallı bir tibbi araşdırma lazımlıdır.

Bu cür bioloji müşahidələr , fənlər içində də tənqid. Bu da , sayılan bir çox faktorun , gender inkişafında təsiri olduğunu sübut edir. Cins inkişafı , cinsiyyətin fərdi və çox istiqamətli olaraq özünə necə istiqamət verdiyinin . Interseksuallik və seks xəstəliyiylə əlaqədar bu cür təsbitlər , qiymətləndirmədə bir ölçü dəyərində olan biseksuallikten doğan patoloji xəstəliklərdir. Eyni zamanda , bir çox interseksualler fərd , bioloji təsnif , interseksualliğin bir xəstəlik olaraq qiymətləndirilməsini və zorla tətbiq olunan müalicə üsullarını tənqid etməkdədir.

Müvəffəqiyyətsiz tibbi gender təsbiti sınaqları

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bir cinsiyyətin tıbben dəyişdirilə nəzəriyyəsi indiki vaxtda , cinsiyyət dəyişdirmə ameliyatlarıyla ( ya da cərrahı əməliyyatlarla ) həyata keçirilir. Bunlar artıma orqanının kəsilərək , normal bir qadın orqanı böyüklüyündə (xüsusilə klitoris küçültülerek ) gənc süni vaginanın edilməsi və ya bir-birinə bağlı olan zidd xromosomların dəyişdirilməsi ilə edilən hadımlaştırma çıxmalarıdır.

Tibbi müdaxilələr , bəzən uzun davamlı əlavə müalicələri də tələb edə bilər. Bu , hormon müalicəsinin yanında gənc süni vajinayı da maraqlandıran bir mövzudur , çünki bu vajina , ən azından bədən inkişafını tamamlayana qədər genişləndirilməlidir. Məsələn , yaşlı interseksualler insanların , tibbi təqiblər , bu ana qədər yapılmamaktaydı . Bu səbəbdən ötəri da Gerontoloji ( yaşlılıq elmi), süni vaginanın qayğı və ya hormon müalicəsində əleyhdar hormonların istifadəsi və dozajına bağlı hələ bir məlumat verməmişdir. İnsan cinsiyyətinin tibbi üsullarla təsbit edilə biləcəyi iddiası , bu üsulların , qısa sürən həssaslığı ; yenə qısa və ya uzun sürən fiziki və psixoloji fəsad ları və buraxacağı qalıcı ziyanlar düşünülmədən ortaya atılmaqdadır. Çoxu interseksualler , acı verən əməliyyatların fiziki zərərini çəkməkdə . Məsələn ; kiçiltmə səbəbiylə klitoris həssaslığını itirə , yaxşılaşan bir orqan xəbərdar ağrıya yol aça bilər ya da erkən yaşlarda edilən vajina - fərd inkişafını tamamlayana qədər - genişləndirilməsi gərəyə bilər.

Əleyhdar xromosomlu hormon müalicəsi tətbiqiylə , birdən çox maddələr mübadiləsi pozuqluğu da ortaya çıxa bilər. Günümüzə qədər edilən tətbiqlərdə yaşanan bir başqa çətinlik da əlaqədar şəxslərin , kromozomsal cinsiyyətinə bağlı bilgilendirilmemesi və beləliklə səhv tibbi müalicələrlə (məsələn ; özündə xy xromosomu na sahib olmasına baxmayaraq , xəstəlik sığorta təşkilatın kartının qadın cinsiyyətini yazılması ) çoxu dəfə əhəmiyyətli sənədlərdən məhrum buraxılmasıdır .