İnuktitut
İnuktitut (Şərqi Kanada inuktitutu; öz adı — ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ — inuk "insan" + — titut "kimsə kimi", yəni "bir insan kimi") — ya inuit dilləri xaricində Kanadadakı bütün inuvialuktun ləhcələrinin adı. "İnuktitut" sözü, bütövlükdə Kanadanın inuit dilləri üçün rəsmi və ən yaygın tərifdir [3]. İnuktitut, Eskimo-Aleut dil ailəsinin Inuit dil qrupuna da aid olan Qrenland dilinə yaxındır.
| İnuktitut | |
|---|---|
| Orijinal adı |
ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ Inuktitut |
| Ölkələr | |
| Danışanların ümumi sayı |
|
| Təsnifatı | |
| Yazı | latın əlifbası |
| Dil kodları | |
| QOST 7.75–97 | инк 217 |
| ISO 639-1 | iu |
| ISO 639-2 | iku |
| ISO 639-3 | iku |
| Ethnologue | iku |
| Linguasphere | 60-ABB-d |
| ELCat | 6449 |
| IETF | iu |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
İnuktitut, Kanadanın şimalında, Nyufaundlend və Labrador bölgələrində, Kvebek, Manitoba, Nunavut, Şimal-Qərb Ərazilərində danışılır [3] və əvvəllər Yukonun Arktik sahillərində danışıldı. Kanada Statistikalarına görə təxminən 35.000 ana dili var.
Yazı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Latın əlifbasına əlavə olaraq, dilin yayılmasının şərq və mərkəzi bölgələrində, yazı üçün XIX əsrin sonunda yaradılmış E. Pekin heca yazısı istifadə olunur və C. Evans tərəfindən 1840-cı ildə Kri hinduları üçün yaradılan yazının uyğunlaşdırılmasıdır[3].
| Heca yazısı | Latın | Heca yazısı (qısa səs) | Heca yazısı (uzun səs) | Latın | Heca yazısı (qısa səs) | Heca yazısı (uzun səs) | Latın | Heca yazısı (qısa səs) | Heca (uzun səs) | Latın | Heca yazısı | Latın |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ᐁ | ai | ᐃ | ᐄ | i | ᐅ | ᐆ | u | ᐊ | ᐋ | a | ᐦ | h |
| ᐯ | pai | ᐱ | ᐲ | pi | ᐳ | ᐴ | pu | ᐸ | ᐹ | pa | ᑉ | p |
| ᑌ | tai | ᑎ | ᑏ | ti | ᑐ | ᑑ | tu | ᑕ | ᑖ | ta | ᑦ | t |
| ᑫ | kai | ᑭ | ᑮ | ki | ᑯ | ᑰ | ku | ᑲ | ᑳ | ka | ᒃ | k |
| ᒉ | gai | ᒋ | ᒌ | gi | ᒍ | ᒎ | gu | ᒐ | ᒑ | ga | ᒡ | g |
| ᒣ | mai | ᒥ | ᒦ | mi | ᒧ | ᒨ | mu | ᒪ | ᒫ | ma | ᒻ | m |
| ᓀ | nai | ᓂ | ᓃ | ni | ᓄ | ᓅ | nu | ᓇ | ᓈ | na | ᓐ | n |
| ᓭ | sai | ᓯ | ᓰ | si | ᓱ | ᓲ | su | ᓴ | ᓵ | sa | ᔅ | s |
| ᓓ | lai | ᓕ | ᓖ | li | ᓗ | ᓘ | lu | ᓚ | ᓛ | la | ᓪ | l |
| ᔦ | jai | ᔨ | ᔩ | ji | ᔪ | ᔫ | ju | ᔭ | ᔮ | ja | ᔾ | j |
| ᕓ | vai | ᕕ | ᕖ | vi | ᕗ | ᕘ | vu | ᕙ | ᕚ | va | ᕝ | v |
| ᕃ | rai | ᕆ | ᕇ | ri | ᕈ | ᕉ | ru | ᕋ | ᕌ | ra | ᕐ | r |
| ᙯ | qai | ᕿ | ᖀ | qi | ᖁ | ᖂ | qu | ᖃ | ᖄ | qa | ᖅ | q |
| ᙰ | ngai | ᖏ | ᖐ | ngi | ᖑ | ᖒ | ngu | ᖓ | ᖔ | nga | ᖕ | ng |
| ᙱ | ᙲ | nngi | ᙳ | ᙴ | nngu | ᙵ | ᙶ | nnga | ᖖ | nng | ||
| ᖠ | ᖡ | łi | ᖢ | ᖣ | łu | ᖤ | ᖥ | ła | ᖦ | ł |
Qalereya
[redaktə | mənbəni redaktə et]-
Dil və onun transkripsiyasını yazmaq üçün istifadə olunan heca yazısı (ing.) -
Inuktitut dilinin ləhcələrinin yayılması
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]Ədəbiyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Вахтин Н. Б. Инуитов Канады язык (Языки мира. Палеоазиатские языки). M.: Индрик. Ред. коллегия А. П. Володин, Николай Вахтин, А. А. Кибрик. 1997. 90–93. ISBN 5-85759-046-9.