İrakli Qamrekeli

İrakli Qamrekeli (gürc. ირაკლი გამრეკელი; 5 (17) may 1894, Qori, Tiflis quberniyası[1] – 10 may 1943[1][2][…], Tbilisi[1]) — gürcü quruluşçu rəssamı və gürcü avanqard səhnə dizaynının yaradıcılarından biri.[3]

İrakli Qamrekeli
gürc. ირაკლი გამრეკელი
Doğum tarixi 5 (17) may 1894
Doğum yeri
Vəfat tarixi 10 may 1943(1943-05-10)[1][2][…] (48 yaşında)
Vəfat yeri
Fəaliyyəti dəb dizayneri, incəsənət xadimi
Mükafatları "Şərəf nişanı" ordeni
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
İrakli Qamrekelinin set dizaynı.

Qəmrəkeli Qoridə anadan olub. Onun istedadı Oskar Uayldın "Salome" əsəri üçün Qamrekelinin illüstrasiyalarına heyran olan aparıcı gürcü teatr rejissoru Kote Marcanişvilinin əsərlərindən ibarət sərgi zamanı aşkar edilib. 1922-ci ildən 1943-cü ilə qədər Qamrekeli Rustaveli Teatrında əvvəlcə Marcanişvilinin, daha sonra isə Sandro Axmetelinin rəhbərliyi altında işləmiş və burada Uilyam Şekspirin Hamlet (1925), Sandro Şanşiaşvilinin Anzor (1928), Fridrix Şiller Quldurlar (1933) və Şekspirin Otello (1937) da daxil olmaqla 50 tamaşanın dizaynını hazırlamışdır.

Mücərrəd həndəsi konstruksiyaları və geniş, lakin seyrək bəzədilmiş ölçüləri ilə diqqət çəkən Qəmrəkelinin mənzərəli dizaynları Rustaveli Teatrına xas olan monumental və qəhrəmanlıq üslubunu müəyyən etməyə kömək etdi. Daha sonrakı karyerasını 1930–1940-cı illərdə Qəmrekeli Opera və Balet Teatrında və də Tbilisi Qriboyedov adına Rus Dram Teatrında davam etdirib. O, həmçinin Tbilisidəki Gürcüstanın dövlət kinostudiyası ilə əməkdaşlıq edib: 1929-cu ildə o, həmkarı rəssam Valerian Sidamon-Eristavi ilə Kote Mikaberidzenin təməlini qoyan "Mənim nənəm" ekspressionist filmi üzərində işləyir, lakin film onilliklər ərzində Sovet senzurası tərəfindən qadağan edilmişdi. Qamrekeli həm də " Arsena" (1937) və Giorgi Saakadze (1942–1943) filmlərinin bədii rəhbəri olub. Səhnə dizaynı ilə yanaşı, Qəmrəkeli 1924-cü ildə mənsub olduğu eyniadlı gürcü avanqard rəssamlar qrupunun ilk və yeganə nəşri – H2SO4-ün tərtibatını hazırlamaq üçün də seçildi.[4][5][6]

O, Gürcüstanın əməkdar artisti adına və "Şərəf nişanı" ordeninə layiq görülüb. 1943-cü ildə Tbilisidə vəfat etmiş və Didube panteonunda dəfn edilmişdir.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 4 5 6 Гамрекели Ираклий Ильич // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  2. ↑ 1 2 The Fine Art Archive.
  3. ↑ "Irakli Gamrekeli". Modernism in Georgia. Chubinashvili National Research Centre for Georgian Art History and Heritage Preservation.
  4. ↑ Senelick, Laurence (2007). Historical dictionary of Russian theater. Scarecrow Press. p. 132. ISBN 978-0-8108-5792-6.
  5. ↑ Shavgulidze, Ketevan (April 10, 2010). "Avant-Garde" of Georgian Theater (PDF). Modernism in Georgia: Redrawing the Boundaries. Harriman Institute. Retrieved 4 January 2014.
  6. ↑ Gougoushvili, Eteri (2013–09–13). "Theatre of Georgia". In Rubin, Don; Nagy, Peter; Rouyer, Philippe (eds.). World Encyclopedia of Contemporary Theatre. Volume 1: Europe. Routledge. p. 335. ISBN 978–1136402890.

Xarici linklər

[redaktə | mənbəni redaktə et]