Şişyarpaq şümşə

Şişyarpaq şümşə

Şişyarpaq şümşə
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superasterids Klad: Asterids Klad: Campanulids Dəstə: Aquifoliales Fəsilə: Aquifoliaceae Cins: Pirkal ???: Şişyarpaq şümşə
Beynəlxalq elmi adı
Ilex aquifolium L., 1753[1]
Şəkil axtarışı ITIS   503154 NCBI   4298 EOL   486842

Sinonim[redaktə | mənbəni redaktə et]

• Aquifolium croceum Raf.
• Aquifolium ferox Mill. ex Rafin.
• Aquifolium heterophyllum Raf.
• Aquifolium ilex Scop.
• Aquifolium lanceolatum Raf.
• Aquifolium planifolium Raf.
• Aquifolium spinosum Lam.
• Aquifolium undulatum Raf.
• Aquifolium vulgare St.-Lag.
  • Ilex aquifolium var. barcinonae Pau
• Ilex balearica Desf.

Təbii yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]

Təbii halda Şimali Afrika,Qərbi Avropa və Skandinaviya yarımadasında yayılmışdır.

Botaniki təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Hündürlüyü 15-25 m-ə və gövdəsinin diametri 60 sm-ə çatan həmişəyaşıl,sıx piramidal və ya uzunsov çətirli ağacdır.Aşağı əyilən və ya düz yönələn budaqları möhləm,şabalıdı,Qonur rəngli qabıqla örtülmüşdür.Bozumtul -qonur rəngli zoğları çılpaq və ya qısa sıx tüklərlə örtülü olur.Yarpaqlarının uzunluğu 2-10 sm,eni isə 2-4,5 sm-ə çatan,yumurtavari və ya tərsyumurtavari formada olub,kənarları 2-9 batıq dişli ,dalğavari,parlaq,dərivaridir,üstdən tünd-yaşıl,altdan tutqun rənglidir.Aprel-may aylarında çiçəkləyir.Çiçəkləri keçən ilki zoğlarda qoltuğunda,çətirvari qalxanlarda yerləşir.Çiçəkləri ağ,ətirli,4-5 üzvlü olub,qısa,çılpaq və ya qısatüklü çiçək saplağında yerləşir.Meyvəsi 7-11 mm uzunluğunda,5-10 sm enində olub,qırmızı rəngli,kürəvi və ya yumurtavarıdır,4,bəzən 5 çəyirdəklidir.Çəyirdəkləri çoxtilli olub,uzununa qabırğalıdır.meyvəsi sentyabr-oktyabr aylarında yetişir.Toxumla çoxaldılır.

Ekologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rütubətə və torpağa tələbkardır.Quru və ağır torpaqlarda nisbətən yavaş böyüyür.

Azərbaycanda yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bakıda,Lənkəranda,Gəncədə park və bağlarda mədəni şəraitdə becərilir.

İstifadəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bitkini budamaqla müxtəlif forma vermək olur.Canlı çəpərlərin salınmasında və dekorativ kompozisiyaların tərtibatında,eyni zamanda tək əkinlərdə istifadə olunur.

Məlumat mənbəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]

• Tofiq Məmmədov, "Azərbaycan dendroflorası II cild", Bakı:-"Səda"-2015. Arxivləşdirilib 2019-11-17 at the Wayback Machine

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]