Şitalakşa (çay)

Şitalakşa (benq. শীতলক্ষ্যা নদী; Shitalokkha Nodi) — Brahmaputranın bir qoludur. Başlanğıcının bir hissəsi Banar çayı kimi də tanınır. Çay 110 kilometr (68 mil) uzunluğundadır və təxminən 300 metr (980 ft) uzunluğunda hissəsi Narayanqang yaxınlığından keçir.[1] Çay Narsinqdi ilə sərhədi təşkil edərək Qazipur bölgəsindən axır və sonra Narayanqang rayonunun ərazisindən keçir.

Şitalakşa
benq. শীতলক্ষ্যা নদী
Ölkə  Banqladeş
Mənsəbi Meqxna
Uzunluğu 110 km
Su hövzəsi Brahmaputra
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Çayın maksimal dərinliyi 70 fut (21 m), orta dərinliyi isə 33 fut (10 m)-dir. 

Van den Brokun xəritəsində çay Barrempooter (Brahmaputra) qərbə axan Lekki adlı çay kimi qeyd edilmişdir. Van den Brokun dövründə (1660) Şitalakşa böyük və sürətlə axan çay idi. XIX əsrin əvvəllərinə qədər belə idi. [2] Bununla yanaşı, Van den Broukun xəritəsinin düzgünlüyünə dair bəzi qeydlər də var.

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Keçmiş bölgənin paytaxtı Sonarqaon, Şitalakşa sahillərində qurulmuşdu. Bölgənin keçmiş hökmdarı İsa xan tərəfindən çayın sahillərində qala inşa edilmişdir. Çayda olan Sonakanda qalası Portuqaliya quldurlarına qarşı durmaq üçün inşa edilmişdir. Sahillərində bir neçə tarixi məscid - Bandarshahi məscidi (1481-ci ildə Baba Saleh tərəfindən inşa edilmişdir), Kadam Rəsul məscidi (Məhəmmədin izləri var), Mariamer məscidi (Şaista Xan tərəfindən inşa edilmişdir) və s. var.

İqtisadi əhəmiyyəti

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Şitalakşa çayı bir vaxtlar müslin sənayesi üçün vacib bir mərkəz idi. [3] Bu gün də sahillərində bədii toxuculuq mərkəzləri var. İstilik elektrik stansiyaları çayının kənarında yerləşir. [1] Çayın içinə atılan yüksək miqdarda tullantı, narahatlığa səbəb olur.

Narayanqangda çayın limanı var.[4] Hökumət xarici sərmayə ilə Şitalakşa çayında yük limanının inşasını təsdiq etmişdir.[5]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 Md Mahbub Murshed. Shitalakshya River // Sirajul Islam and Ahmed A. Jamal (redaktor). Banglapedia: National Encyclopedia of Bangladesh (Second). 2012. 2022-06-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-11-04.
  2. ↑ Roy, Niharranjan, Bangalir Itihas, Adi Parba, , first published 1972, reprint 2005, p. 86, Dey’s Publishing, 13 Bankim Chatterjee Street, Kolkata, ISBN 81-7079-270-3
  3. ↑ Md Mahbub Murshed. Shitalakshya River // Sirajul Islam and Ahmed A. Jamal (redaktor). Banglapedia: National Encyclopedia of Bangladesh (Second). 2012. 2022-06-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-11-04.
  4. ↑ Md Mahbub Murshed. Shitalakshya River // Sirajul Islam and Ahmed A. Jamal (redaktor). Banglapedia: National Encyclopedia of Bangladesh (Second). Asiatic Society of Bangladesh. 2012. 2022-06-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-11-04.
  5. ↑ "Govt okays container terminal on Shitalakhya". The Independent. Dhaka. UNB. 2007-08-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2007-11-17.