Banqladeş

Banqladeş (benq. বাংলাদেশ ) və ya rəsmi adı ilə Banqladeş Xalq Respublikası (benq. গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ) — Cənubi Asiyada dövlət. Banqladeş keçmiş Şərqi Pakistanın ərazisində yaradılmışdır. 26 mart 1971-ci ildən müstəqil dövlətdir və rəsmi olaraq 16 dekabr 1971-ci ildən dövlət kimi təşkil olunmuşdur. Şimal, qərb və şərqdə Hindistan, cənub-şərqdə Myanma ilə həmsərhəddir və cənubda isə Benqal körfəzi ilə əhatə olunmuşdur. Paytaxtı və ən böyük şəhəri Dəkkə şəhəri, ümumi sahəsi 147,570 kvadrat kilometrdir.

Banqladeş
গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ
Bayraq Gerb[d]
Beautiful Bangladesh, Bangladesh Godidog
Himn: Amar Şonar Banqla আমার সোনার বাংলা
Tarixi
• Elan etdildi	26 mart 1971
• Müstəqillik günü	16 dekabr 1971
Rəsmi dilləri	Benqal dili[1]
Paytaxt	Dəkkə
İdarəetmə forması	Unitar dominant-partiya parlamentli respublika
Prezident	Məhəmməd Şahəbuddin
Baş Nazir	Vakant
Sahəsi	Dünyada 92-ci
• Ümumi	148,460 km2 km²
• Su sahəsi (%)	6.4
Əhalisi
• Əhali	169,828,911 nəfər (8-ci)
• Sıxlıq	1,305 nəf./km² (7-ci)
ÜDM (AQP)
• Ümumi	▲ $1.475 trilyon dollar  (25-ci)
• Adambaşına	▲ $8,663 dollar  (128-ci)
ÜDM (nominal)
• Ümumi (2023)	▼ $421 milyard dollar  (37-ci)
• Adambaşına	▼ $2,469 dollar  (145-ci)
İİİ (2021)	0.661 (artım; 129-cu)
Valyuta	Banqladeş takası
İnternet domeni	.bd, .বাংলা[d]
ISO kodu	BD
BOK kodu	BAN
Telefon kodu	+880
Saat qurşaqları	UTC+06:00
Nəqliyyatın yönü	sol[d][2]
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Benqalların dillərində — "Benqaliya ölkəsi" deməkdir.

Əsas məqalə: Banqladeş tarixi

Banqladeş 1971-ci ilə kimi Pakistanın "Şərqi Pakistan" adlı əyaləti idi. Daha əvvəllər isə ingilislərin Benqal əyaləti olmuşdur.

12-ci əsrdən 1757-ci ilə kimi Müsəlmanların idarəsində olmuşdur. 1757–1905-ə kimi isə ingilislərin hakimiyyəti altına düşmüşdür. 1947-ci ildə Pakistanın "Şərqi Pakistan" əyaləti oldu. Bu 1969-cu ilə kimi davam etdi. Daha sonra 1971-ci ildə Hindistan - Pakistan müharibəsi başlayır. 1971-ci il dekabrda müharibə başa çatdıqdan sonra Hindistan artıq Şərqi Pakistanın böyük bir hissəsini işğal etmişdi. 1971-ci il 22 dekabrda Mucibur Rəhmanın başçılığı ilə Banqladeş Müsəlman Xalq Cumhuriyyəti yaradılır və Hindistan buranı tərk edir. 15 avqust 1975-ci ildə Mucibur Rəhman ailəsi ilə birlikdə öldürüldü. İdarəni Qəndəhar Mustak Əhməd ələ keçirdi.

Banqladeşin sahəsi 147,570 km²-dir^[3] .

Banqladeşin dövlət quruluşu parlamentli respublikadir.

64 dairəni (zilanı) özündə birləşdirən, paytaxt Dəkkə şəhərinin də daxil olduğu 8 inzibati rayona (Dəkkə, Çittaqonq, Kxulna, Narayanqanc, Racşaxi, Silxet, Barisal, Ranqpur və Mymensinqh )^[4][5] bölünür.

Əsas məqalələr: Banqladeş Silahlı Qüvvələri və Banqladeş Hərbi Hava Qüvvələri

İllik hərbi xərcləri — US$4.06 billion (2020)

Banqladeş, dünyanın ən kasıb, ən çoxmillətli və ən az inkişaf etmiş ölkələrindən biridir. İqtisadiyyatının əsasını kənd təsərrüfatının yeganə önəmli sahəsi olan düyü istehsalı tutur. Pul vahidi "TAKA" dır.

98 faiz benqal, 250.000 bihari, 1.000.000 nəfərə yaxın yerli icmalar.

Banqla, İngilis.

Banqladeş Xalq Respublikasında əhalinin əksəriyyətini (85 faizini) müsəlmanlar təşkil edir. Əsasən sünniliyin hənəfi məzhəbi tərəfdarlarıdır. Az sayda şiələr, o cümlədən ismaililər vardır. Ölkədə çoxlu hinduist yaşayır (13,5 %). Bununla yanaşı buddistlər (439 min nəfər) və xristianlar (150 min nəfər), protestant və katoliklər (150 min nəfər) vardır. Buddistlərə tibet-birma xalqları, xristianlara qaro qəbiləsi aiddir. Ölkənin bir sıra rayonlarında qəbilə dinləri qorunub saxlanır.

• Dəkkə
• Benqal dili
• Banqladeş Qırmızı Aypara Cəmiyyəti
• Banqladeş tüfəngçilər qiyamı (2009)

• rabitadunyasi.info.az^{[ölü keçid]}