Əfqanıstan-Pakistan sərhəd toqquşması (2017)

Əfqanıstan-Pakistan sərhəd toqquşması (ing. 2017 Afghanistan–Pakistan border skirmish) - 2017-ci ilin 5 may tarixində Pakistanın Bəlucistan əyaləti ərazisində yerləşən Çəmən sərhəd məntəqəsi yaxınlığında Pakistan və Əfqanıstan qüvvələri arasında baş vermiş silahlı toqquşma. Hadisə nəticəsində hər iki tərəfin ümumi itkisi 15 nəfərdən çox olmuşdur.

Əfqanıstan-Pakistan sərhəd toqquşması
Əfqanıstan-Pakistan toqquşmaları
Tarix 5 may, 2017
Yeri Çəmən, Bəlucistan əyaləti, Pakistan
Nəticəsi Hər iki tərəfin canlı qüvvə itirməsi və atəşkəsin razılaşdırılması.
Münaqişə tərəfləri

Pakistan Pakistan

Əfqanıstan Əfqanıstan

Tərəflərin qüvvəsi

Pakistan ordusu
Sərhəd Qoşunları

Əfqan Milli Ordusu
Sərhəd Polisi

İtkilər

2 ölü, 9 yaralı (Pakistan mənbəsi)
9 ölü, 40 yaralı (Əfqan mənbəsi)

2-4 ölü
11 yaralı (Əfqanıstan mənbəsi)[1][2]
50+ ölü, 100+ yaralı (Pakistan mənbəsi)[3]

Arxa plan

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2017-ci ilin fevral ayında Pakistan Sehvanda baş vermiş partlayışdan sonra Əfqanıstanla olan Çəmən və Torxam sərhəd keçid məntəqələrini bağlamışdır.[4][5] Mart ayında Pakistanın Baş Naziri Nəvaz Şərif sərhəd keçid məntəqələrinin 32 gün qapalı qaldıqdan sonra açılması ilə bağlı göstəriş vermiş bu addımın xoşniyyəti mesajı olduğunu bildirmişdir.[6][7] Hadisələrin gedişatında Pakistan, Əfqanıstanla problemli sərhəd bölgələrinə əlavə mühafizə çəpərləri çəkdiyini bəyan etmişdir.[8] 2017-ci ilin 5 aprel tarixində Əfqanıstan Xarici İşlər Nazirliyinin rəsmi mətbuat katibi mühafizə çəpərlərinin kifayət etməyəcəyi təqdirdə rəsmi Kabilin silahlı müdaxiləyə hazır olduğunu bildirmişdir.[9]

Əfqanıstan və Pakistan sərhəddi tarix ədəbiyyatlarında Durand xətti olaraq tanınır və ərazinin hər iki tərəfində puştunlar yaşamaqdadır.[10] Əfqanıstan hökuməti əraziyə nəzarətin düzgün formada təşkil edilmədiyini əsas gətirərək tarixən Pakistanla bu bölgə üzərində fikir ayrılığı yaşamışdır. Əfqanıstanın Xarici İşlər Nazirliyi sərhəd bölgəsinə yaxın yerlərlərdə yerləşən kəndlərdə Pakistan tərəfindən aparılan siyahıyaalınmanın dayandırılmasını tələb etmişdir.

Toqquşma

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2017-ci ilin 5 may tarixində sərhəd bölgəsində yerləşən kəndlərdə əhalinin siyahıyaalınmasını həyata keçirən Pakistan rəsmiləri Əfqan qüvvələlərinin hücumuna məruz qalmışdır.[11] Pakistan rəsmiləri siyahıyaalınma prosesinin həyata keçirən rəsmilərə atəşin açılmasının daha genişmiqyaslı hərbi əməliyyatlara səbəb ola biləcəyini bildirdi. Hadisə rəsmilərin sərhəd bölgəsinə yaxın ərazidə yerləşən Killi Luqman və Killi Cahangir kəndlərində olarkən baş vermişdir.[12][13] Pakistan tərəfinin iddialarına görə ərazidə yerləşən kəndlərdə siyahıyaalınmanın aparılacağı ilə bağlı məlumat Əfqan Sərhəd Polisinə rəsmi şəkildə bildirilmişdi, ancaq Əfqanıstan tərəfi prosesə süni maneələr yaratmağa başlamışdır.[14]

Əfqanıstanın Qəndəhar vilayətinin mətbuat katibi Pakistanlı siyahıyaalınma qrupunun Əfqanıstan ərazisinə qanunsuz şəkildə daxil olduğunu iddia etdi. Siyahıyaalınma qrupunun atəşə tutulmasına cavab olaraq Pakistan qüvvələri Əfqanıstan qüvvələrinə qarşı hücum əməliyyatına başlamışdır. Pakistan tərəfi üçü qadın və beşi uşaq olmaqla ümumilikdə 9 nəfərin həlak olduğunu və 40-dan çox şəxsin yaralandığı barədə məlumat yayımlamışdır.[15][16]

Əfqanıstan tərəfindən 4 sərhədçinin həlak olduğunu və 14 nəfərin mühafizə polisindən olmaqla 37 nəfərin yaralandığı xəbəri yayılmışdır.[16] Pakistandakı bombardımdan əsnasında iki əfqan dinc sakinin həlak olduğu xəbəri də yayılmışdır.[17] Pakistan ordusu cavab tədbirləri sırasında Əfqanıstan Sərhəd Polisinə bağlı 5 dənə nəzarət məntəqəsinin məhv edildiyini, 50-dən çox əfqan hərbçisinin öldürüldüyünü və 100 dən çoxunun yaralandığını bəyan etmişdir. Eyni zamanda Pakistan öz itkilərinin 2 hərbçi və 9 yaralıdan ibarət olduğunu açıqlamışdır.[18][19][20]

Pakistan ordusu tərəfinin bir digər açıqlamasına görə Əfqanıstan tərəfi toqquşmadan sonra atəşkəsin imzalanmasını təklif etmiş və Pakistan tərəfinin bunu qəbul etdiyini bildirmişdir.[21]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Najafizada, Eltaf. "Afghanistan Rejects Pakistan Claim of Killing 50 Afghan Forces". Bloomberg. 7 May 2017. 7 May 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 May 2017.
  2. ↑ "Pakistan and Afghanistan dispute toll after clashes". Al Jazeera. 8 May 2017. 9 May 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 May 2017.
  3. ↑ Shah, Syed Ali. "50 Afghan soldiers killed, 100 injured in retaliatory firing to Chaman cross-border attack: IG FC". Dawn. 7 May 2017. 7 May 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 May 2017.
  4. ↑ "Pak. closes Afghan border crossing". The Hindu. Associated Press. February 19, 2017. 16 August 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 March 2017.
  5. ↑ "Pak-Afghan border closed for indefinite period: ISPR". The News International. February 16, 2017. 24 February 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 March 2017.
  6. ↑ "Pakistani prime minister orders the reopening of border with Afghanistan, ending costly closure". LA Times. Associated Press. 20 March 2017. 28 March 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 March 2017.
  7. ↑ Afzaal, Ali. "Pak-Afghan border reopens after 32 days". Geo News. March 21, 2017. 21 March 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 March 2017.
  8. ↑ Shinwari, Ibrahim. "Parts of Afghan border to be fenced". Dawn (newspaper). February 28, 2017. 13 April 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 May 2017.
  9. ↑ Gul, Ayaz. "Afghanistan Reacts Angrily to Pakistan's Fencing of Border". Voice of America. April 5, 2017. 28 April 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 May 2017.
  10. ↑ "Müstəmləkəçi "Durand Xətti" Əfqanıstandakı münaqişələri necə başlatdı? - XƏRİTƏ" ( (az.)). islamazeri. 2017-02-16. 2017-04-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-29.
  11. ↑ "Clash erupts on Afghan-Pakistan border". BBC News. 5 May 2017. 5 May 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 May 2017.
  12. ↑ "Pakistan-Afghanistan crossing closed after border clash". Al Jazeera English. 7 May 2017. 7 May 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 May 2017.
  13. ↑ "At Afghanistan-Pakistan Border, Forces Clash and at Least 11 Die". New York Times. 5 May 2017. 16 June 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 May 2017.
  14. ↑ "Chaman border attack: 50 Afghan soldiers killed, 100 injured in retaliatory fire, says IG FC". Express Tribune. 7 May 2017. 8 May 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 May 2017.
  15. ↑ "9 killed, over 40 injured after Afghan forces open fire on border villages in Chaman". Dawn (newspaper). 6 May 2017. 8 May 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 May 2017.
  16. ↑ 1 2 "Pakistan-Afghanistan Border Clashes Leave Many Dead". Voice of America. 5 May 2017. 5 May 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 May 2017.
  17. ↑ "Afghan civilian suffer casualities in Pakistan rocket attack". Khaama press. 6 May 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 May 2017.
  18. ↑ "Pakistan: Army kills 50 Afghan forces in border fight". Fox News. 7 May 2017. 7 May 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 May 2017.
  19. ↑ "50 Afghan soldiers killed, 100 injured as Pakistan returns fire at Chaman border". Daily Pakistan Global. 7 May 2017. 26 June 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 May 2017.
  20. ↑ "Pakistan claims 50 Afghan soldiers killed in border clashes". Times of India. 7 May 2017. 4 September 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 May 2017.
  21. ↑ Siddiqui, Naveed. "2 Afghan soldiers, not 50 killed: Afghan envoy rubbishes Pak claims". Dawn. 8 May 2017. 8 May 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 May 2017.