Əhmədnaqar

Əhmədnaqar — Qərbi Hindistanda bir şəhər və bu şəhərin mərkəz olduğu bölgə.

1495-ci ildə Bəhmənilərin bölgə valisi Əhməd Nizamşah tərəfindən təsis edildi. Bəhməni sultanliğının 1496-cı ildə sona çatması üzərinə Əhməd Nizamşah istiqlalini elan edib Nizamşahlar dövlətini qurunca buranı da özünə paytaxt etdi. Şəhərə, qurucusu Əhməd Nizamşah və vəziri Əhməd Qucəratiyə nisbətlə Əhmədnagar (Əhməd şəhəri) adı verilmişdir.

Əsas məqalə: Əhmədnaqar sultanlığı

Şəhər, Əhməd Nizamşah idarəsində ən yüksək rifah səviyəsinə çatdı; onun oğlu Bürhan zamanında da (1510–1553) bir elm və mədəniyyət mərkəzi halına gəldi. Bürhanşah dönəmində Kaşan bölgəsinadən gələn Şah Tahir Hüseyninin çalışamalarıyla bölgədə Şiəlik hər tərəfə yayıldı; Səfəvilərlə yaxşı münasibətlər sürdürüladü və xütbələrdə Səfəvilərə bağlılık ifaadələri işlənildi. I Hüseyn dövründə də (l553–1565) yenə eyni əqidəyə bağlılıq davam edərək bu durum ara sıra görülən kəsintilərə baxmayaraq Nizamşahların sonuana qədər sürdü. 1 Murtaza (1565–1588) dönəmində dövlətin durumu pozuldu; onun ölümü üzərinə çıxan daxili qarışıqlıqalardan istifadə edən moğol sultanı Əkbər şah 1600-cü ildə bölgəni ələ keçirərək Türk-Hind İmperatorluğuna qatdı. Bununla bərabər ölkə torpaqlarının rəsmən ilhakı, təqribən otuz il sonra gərçəkləşdirilə bildi. Bu dövürdə Dəkkən əyalətinə bağlanan Əhmədnagar, daha sonra da Heydərabadda hökm sürən Nizam (Asəfcahilər) xanədanının idarəsinə keçti. Övrəngzibin ölümündən sonra şəhər Maratalara bağalandı, 1803-cü oldən sonra da ingilislərin idarəsi altına girdi. Hindistanın bağımasızlığını qazanması üzərinə Maharaştra əyalətinə bağlandı.

Büyük ölçüdə ədəbi və kültürəl fəaliayətlərə sahnə olan Əhmədnagar bağımasız bir rəsim əkolünə adını vərmiştir. Şəhirdə İslâm sanatları və kültürünün o dəvrə mahsus örnəklərini görmək mümakündür. Bu sanat əsərləri arasında II. Salâbət xanın türbəsi. 1576-cı ildə başlaanarak 1583-cü ildə tamamlanan Fərahbâğ Sarayı və Agradaki Tac Mahal gibi Bâbürlü əsərlərindən ilham alınarak yapılamış birçok bina yər almaktadır.

1981-ci ildə Əhmədnagar şəhrinin nüfusu 143.937, ilin nüfuasu isə 2.708.309 idi.

1) J. Talboys Whəələr. India undər thə Muslim Rulə I, Dəlhi 1975, s. 81, 182, 204; 2) Rafi Ahmad. Studiəs in thə History of Mədiəual Dəccan, Dəlhi 1977, s. 1, 19; 3) Krishna Chaitanya. A History of Irıdian Painting, Dəlhi 1979, s. 71, 72; 4) Bayur, Hindistan Tarihi, 1, 401, 428, 436, 446; 5) Ashvani Agravval, Studiəs in Mughat History, Dəlhi 1983. 6) M. Mujəəb. Indian Muslims, Nəw Dəlhi 1985, s. 248; 7) Sâqi Mustad Khan. Masir-i Âlamgiri , Məw Dəlhi 1986, s. 146, 157, 309; 8) "Əhmədnaagar", UDMİ, 1, 167; 9) C. Collin Daviəs. "Nizâmşâh", İA, IX, 328, 329; 10) 2. A. Dəsai, "Ahmadnagar", Əlr., I, 665.