Əkpər Feyzullayev

Əkpər Əkbər oğlu Feyzullayev (2 noyabr 1945, Bakı) — Azərbaycanın[1] tanınmış geoloq alimi[2], Geologiya-mineralogiya elmləri doktoru, professor,[1] akademik[1][3][4][5].

Əkpər Feyzullayev
Feyzullayev Əkpər Əkbər oğlu
Doğum tarixi (79 yaş)
Doğum yeri Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ
Vətəndaşlığı SSRİ SSRİ→
Azərbaycan Azərbaycan
Elmi dərəcəsi Geologiya-mineralogiya elmləri doktoru
Elmi adları Professor, akademik
İş yerləri
Alma-mater Azərbaycan Neft və Kimya İnstitutu (indiki Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti
Təhsili geoloji-kəşfiyyat fakültəsi
Mükafatları "Tərəqqi" medalı 3-cü dərəcəli "Əmək" ordeni
Azərbaycan Respublikasının Dövlət mükafatı Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Əkpər Feyzullayev 2 noyabr 1945-ci ildə Bakı şəhərində anadan olub[1][6].

O, 1970-ci ildə Azərbaycan Neft və Kimya İnstitutunun (indiki Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti) geoloji-kəşfiyyat fakültəsini mühəndis-geofizik ixtisası üzrə bitirmişdi[6].

1970-1972-ci illərdə Əkpər Feyzullayev keçmiş “Kirovneft” NQÇİ-də neft hasilatı üzrə 5-ci dərəcəli operator vəzifəsində işləmişdi. O, 1972-1973-cü illərdə Ümumittifaq Elmi-Tədqiqat Layihə Qaz İnstitutunun Azərbaycan filialında mühəndis vəzifəsində işləmişdir.[2] 1973-cü ildən başlayaraq AMEA-nın[2] (Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının[7]) Gelogiya və Geofizika İnstitutunda müxtəlif vəzifələrdə çalışmışdır.[2] Hal-hazırda[8] Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyinin[9] Geologiya və Geofizika İnstitutunun[10] “Çöküntü hövzələrinin geokimyası və flüid dinamikası şöbəsi” şöbəsinin rəhbəridir[8].

Əkpər Feyzullayev 1983-cü ildə yer elmləri üzrə fəlsəfə doktoru, 1992-ci ildə elmlər doktoru dərəcələrini, 2006-cı ildə isə professor elmi adını almışdır[6]. 2007-ci ildə AMEA-nın müxbir üzvü[6], 2017-ci ildə isə AMEA-nın həqiqi üzvü seçilmişdir[1][3][11].

Əkpər Feyzullayev Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinın[6] Neft və qaz yataqların geologiyası, axtarışı və kəşfiyyatı kafedrasının və AMEA magistraturasının professorudur[11]. Alimin rəhbərliyi ilə 10 fəlsəfə doktoru hazırlanmışdır[6].

Elmi istiqamətləri və nəaliyyətləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Elmi istiqamətləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Alimin fəaliyyətinin əsas elmi istiqamətləri:

  • neft və qazın geologiyası və geokimyası,
  • çökmə hövzələrin fluid dinamikası, palçıq vulkanizmi, geokimyəvi axtarış üsulları,
  • geoekologiya.[6]

Elmi nailiyyətləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Alimin əsas elmi nailiyyətləri:

  • qırışıqlıq hövzələrində qaz rejiminin xüsusiyyətlərinin müəyyən edilməsi və onun əsasında neft-qaz yataqlarının geokimyəvi axtarış metodlarının elmi və elmi-praktiki əsaslarının təkmilləşdirilməsi,
  • çökmə süxurlarda üzvi maddənin (ÜM) və flüidlərin ən müasir geokimyəvi tədqiqat üsullarının istifadəsi ilə bir sıra vacib fundamental və xalq təsərrüfatı əhəmiyyətli problemlərin həll edilməsi[6].

Həmçinin alimin mühüm elmi nailiyyətləri:

  • hövzə təhlilinin əsasında Cənubi Xəzər hövzəsinin və burada baş verən neft və qazın əmələgəlmə proseslərinin, miqrasiyasının, onların sənaye yığımlarının formalaşması və saxlanmasının, eləcə də anomal flüid təzyiqlərinin mənşəyi, məkanda paylanması, kompleks meyarlar əsasında  Cənubi Xəzər hövzəsinin qeyri-bircinsli olmasının sübuta yetirilməsi,
  • böyük dərinliklərdə karbohidrogenlərin faza vəziyyətinin və neft-qazlılığının proqnozunun verilməsi, onların geokimyəvi və geofiziki metodlar ilə diaqnostika imkanlarına baxılması[6].

Əkpər Feyzullayev Azərbaycanda radon riskinin öyrənilməsi ilə məşğul olmuş və bu problemə dair Dövlət Tədbirlər Planının (2014-2018) əsas icraçısı idi.[6]

Təltifləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Azərbaycan Respublikasının Elm sahəsi üzrə Dövlət Mükafatı (2010) — “Cənubi Xəzər hövzəsinin palçıq vulkanizmi və neft-qazlılığı” elmi nəşrlər silsiləsinə görə[12] (bir qrup alimlərlə) müstəqil Azərbaycan Respublikasının ilk Dövlət Mükafatı laureatı adına layiq görülmüşdür[2].
  • AMEA-nın RH-nin[1] (Rəyasət Heyətinin[13]) və Yer Elmləri bölməsinin Fəxri fərmanları (2005)[13].

Elmi əsərləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Əkpər Feyzullayev ümumən 343 elmi əsərin, o cümlədən: 209 məqalə, monoqrafiya, broşur, dərsliklərin və 134 tezisin müəllifidir. Xaricdə çıxmış 190 əsərin, o cümlədən 102 məqalənin və 88 tezisin müəllifidir.[1][11] Alim həmçinin 1 patentin müəllifidir[13].

Bəzi elmi əsərlərinin adları:

1. Carbon Isotopic Composition of the Hydrocarbon Fluids of the South Caspian Megadepression. Geochemistry International, 39(3), 2001, 237–243. (Həmmüəlliflər: Guliev I.S., D.A. Husseynov).

2. Isotope geochemistry of oils from fields and mud volcanoes in the South Caspian Basin, Azerbaijan. Petroleum Geoscience. 2001, 7(2), 201-209 (Həmmüəlliflər: Guliyev I., Husseynov D.).

3. Source potential of the Mesozoic-Cenozoic rocks in the South Caspian Basin and their role in forming the oil accumulations in the Lower Pliocene reservoirs. Petroleum Geoscience, 2001,7(4), 409-417 (Həmmüəlliflər: Guliyev I., M. Tagiyev).

4. Углеводородный потенциал майкопских отложений Азербайджана. Литология и полезные ископаемые. 2001, 3, 324-329. (Həmmüəlliflər: Гулиев И., Тагиев М.).

5. Methane emission from mud volcanoes in eastern Azerbaijan. Geology, 2004, 32(6), 465-468 (Həmmüəlliflər: Etiope G., Baciu C., Milkov A.).

6. Геохимические особенности и источники флюидов грязевых вулканов Южно-Каспийского осадочного бассейна в свете новых данных по изотопии С, Н, и О. Геохимия, 2004, 7, 792-800 (Həmmüəlliflər: Гулиев И., Д. Гусейнов).

7. Comparative characteristics of composition and radioactivity of Oligocene clays in the Greater Caucasus and Talysh. Lithology and Mineral Resources, 2005, 40(4), 376–385 (Həmmüəlliflər: Kheirov M., Aliyev Ch., Abbasova S., Aliyev K.).

8. Mud volcano model resulting from geophysical and geochemical research. G.Martinelli and B.Panahi eds. Mud volcanoes, Geodynamics and Seismicity. Springer. 2005, 251-261 (Həmmüəlliflər: Kadirov F., Aliyev Ch.).

9. Feyzullayev A.A. Petroleum Content and Mud Volcanism in the Po (Italy) and South Caspian (Azerbaijan) Basins: Differences and Their Possible Origins. Energy Exploration & Exploitation, 2007, Volume 25, Number 5, 313-324

10. Stratigraphy and geochemical characterization of the Oligocene–Miocene Maikop series: Implications for the paleogeography of Eastern Azerbaijan. Tectonophysics, 2008, 451, 40–55 (Həmmüəlliflər: Hudson S.M., C. L. Johnson, M.A. Efendiyeva, H.D. Rowe, C.S. Aliyev.).[1]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 "Feyzullayev Əkpər Əkbər oğlu". science.gov.az. 2024-11-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-10-18.
  2. ↑ 1 2 3 4 5 "Tanınmış alim, istedadlı tədqiqatçı". Xalq Qəzeti (ingilis). İstifadə tarixi: 2024-10-18.
  3. ↑ 1 2 "AMEA-nın həqiqi və müxbir üzvlüyünə keçirilən seçkilərin nəticələri açıqlanıb". 2020-10-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-05-02.
  4. ↑ ""Geologiya və geofizikanın müasir problemlərinin həllində informasiya texnologiyaları" mövzusunda VII beynəlxalq elmi konfrans işə başlayıb". Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası. Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurası. Okt 15 , 2018. 2018-10-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-10-18.
  5. ↑ "Dünyanın gənc geoloq alimləri Bakıda toplaşıblar". AZƏRTAC. 15.10.2018.
  6. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Nakhiyev, Toghrul Nasirli, Alakhber. "AMEA-nın müxbir üzvü Əkpər Feyzullayevin 70 yaşı tamam olur". science.gov.az (az.). 2021-06-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-10-19.
  7. ↑ "İlham Əliyev AMEA-nın 70 illik yubileyinə həsr olunmuş ümumi yığıncaqda iştirak edib » Azərbaycan Prezidentinin Rəsmi internet səhifəsi". president.az (az.). 2022-08-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-10-19.
  8. ↑ 1 2 "Gia - Çöküntü hövzələrinin geokimyası və flüid dinamikası şöbəsi". www.gia.az. 2024-06-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-10-19.
  9. ↑ "AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI ELM VƏ TƏHSİL NAZİRLİYİ. Geologiya və Geofizika İnstitutu" (PDF). Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyi.
  10. ↑ "Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyinin Geologiya və Geofizika İnstitutu ştatda vakant olan aşağıdakı vəzifələri tutmaq üçün MÜSABİQƏ ELAN EDİR". Xalqqazeti.az (az.). İstifadə tarixi: 2024-10-19.
  11. ↑ 1 2 3 "Gia - Feyzullayev Əkpər Əkpər oğlu". www.gia.az. 2024-05-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-10-19.
  12. ↑ "2010-cu il üçün Azərbaycan Respublikasının Elm, mədəniyyət və ədəbiyyat üzrə dövlət mükafatlarının verilməsi haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN SƏRƏNCAMI". Azərbaycan Respublikasının Ədliyyə Nazirliyi Hüquqi aktların vahid elektron bazası. 26 may 2010-cu il. 30 March 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 October 2024.
  13. ↑ 1 2 3 4 "FEYZULLAYEV ƏKPƏR ƏKPƏR OĞLU. Əkpər Əkpər oğlu Feyzullayev 1945-ci il noyabrın 2-də Bakı şəhərində anadan olmuşdur". AKADEMİK Y.H.MƏMMƏDƏLİYEV ADINA NEFT KİMYA PROSESLƏRİ İNSTİTUTU. 2016-11-27.
  14. ↑ "Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası əməkdaşlarının "Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu" ilə təltif edilməsi haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN SƏRƏNCAMI". Azərbaycan Respublikasının Ədliyyə Nazirliyi Hüquqi aktların vahid elektron bazası. 3 noyabr 2015-ci il.
  15. ↑ "Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası əməkdaşlarının "Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu" ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı » Azərbaycan Prezidentinin Rəsmi internet səhifəsi". president.az (az.). İstifadə tarixi: 2024-10-19.