Əndəlüs Əməvi dövləti


Əndəlüs Əməvi Xilafəti (ərəb. خلافة قرطبة‎) və ya Kordova Xilafəti — indiki İspaniyaPortuqaliyada mövcud olmuş tarixi sünni İslam xilafəti.

Tarixi dövlət
Kordova xilafəti
خلافة قرطب
Əndəlüs Əməvi dövləti
Bayraq
Bayraq
Piriney yarımadasının şimal hissəsi istisna olmaqla digər ərazilər
Piriney yarımadasının şimal hissəsi istisna olmaqla digər ərazilər
929 — 1031

Paytaxt Kordova
Rəsmi dilləri ərəb dili
Dövlət dini Sünni İslam
İdarəetmə forması Monarxiya
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Kordova Xilafəti (və ya Əndəlüs Əməvi Xilafəti) 929-1031-ci illər arasında paytaxtı İspaniyanın Kordova şəhəri olmaqla Pireney yarımadasında mövcud olmuş güclü bir İslam dövləti idi. Əndəlus adıyla tanınan bölgədə yerləşən bu xilafət Qərbi Avropada İslam sivilizasiyasının zirvələrindən biri hesab edilir və əhalisi, mədəniyyəti və iqtisadiyyatı ilə seçilirdi.

Xilafətin qurucusu III Əbdürrəhman Əməvilər sülaləsinin bir üzvü olaraq Kordova Əmirliyini xilafətə çevirdi. O, Əməvilərin Suriyadakı xilafətindən olan varisliyə iddia edərək Bağdaddakı Abbasilərə rəqib olaraq Kordova Xilafətini elan etdi. Bu statusu qazanmaqla, o, siyasi və dini liderlik mövqeyini gücləndirdi və həm müsəlman, həm də xristian qonşularına qarşı üstünlük qazandı.

Kordova Xilafəti elm, sənət, və texnologiyanın inkişafı ilə məşhur idi. Xüsusilə Kordova şəhəri Avropanın ən böyük və ən inkişaf etmiş şəhərlərindən biri hesab edilirdi. Kitabxanalar, universitetlər, və tibb elmləri ilə məşhur idi; İslam dünyasından, eləcə də xristian Avropasından alimlər burada təhsil alır və bilik mübadiləsi edirdilər. Kordova məscidi və digər memarlıq nümunələri də o dövrün mədəni zənginliyini əks etdirir.

Xilafət XI əsrdə daxili ixtilaflar, siyasi çəkişmələr və mərkəzi idarəetmənin zəifləməsi səbəbindən süqut etdi. 1031-ci ildə Kordova Xilafəti müxtəlif kiçik dövlətlərə - taifə krallıqlarına bölündü ki, bu da Əndəlusun sonrakı dövrlərdə xristian Rekonkistası qarşısında zəifləməsinə yol açdı.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]