Ənvər Əsfəndiyarov

Ənvər Əsfəndiyarov (başq. Әнүәр Зәкир улы Әсфәндиәров; 15 may 1934 — 4 fevral 2014) — sovet və rus tarixçisi, Tarix elmləri namizədi (1970), professor, Salavat Yulayev ordeni kavaleri (2004).

Ənvər Əsfəndiyarov
Ənvər Zakir oğlu Əsfəndiyarov
Doğum tarixi 15 may 1934(1934-05-15)
Doğum yeri
Vəfat tarixi 4 fevral 2014(2014-02-04) (79 yaşında)
Vəfat yeri
Milliyyəti Başqırd
Elm sahəsi Tarix
Elmi dərəcəsi
  • tarix üzrə fəlsəfə doktoru[d]
Elmi adı
İş yerləri
Təhsili
  • Moskva Dövlət Universitetinin Tarix fakültəsi[d] (–1958)
Mükafatları Xalqlar dostluğu ordeni Salavat Yulaev ordeni

Bioqrafiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

15 may 1934-cü ildə Başqırd MSSR Baymak rayonu, Çingiz kəndində anadan olmuşdur. Anası o hələ uşaq ikən vəfat etmişdir. Atası isə Voronej cəbhəsində itkin düşmüşdür. Ənvər Baymak rayonunda olan uşaq evində böyümək məcburiyyətində qalmışdır. 1953-cü ildə Ufa şəhəri № 9 orta məktəbdə təhsil almışdır. 1958-ci ildə M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetinin tarix fakultəsini bitirmişdir.

1958—1965-ci ildə Ufa çəhər 1 saylı məktəb-internatında dərs demişdir.

1965-ci ilin yanvarından noyabra qədər Başqırdıstan Dövlət Tibb Universitetində dərs demişdir.

1965-ci ilin noyabrından 1968-ci ilin noyabrına qədər SSRİ Elmlər Akademiyasının Başqırd filialının Ufa Elmi Mərkəzində Tarix, Dil və Ədəbiyyat İnstitutunun aspiranturasında təhsil alır.

1968—1974-ci illərdə SSRİ Elmlər Akademiyasının Başqırd filialının Ufa Elmi Mərkəzində Tarix, Dil və Ədəbiyyat İnstitutunda kiçik, böyük elmi işçi kimi çalışmışdır[1].

1974-cü ildən Başqırdıstan Dövlət Universiteti tarix fakültəsində baş müəllim, dosent, 1996-cı ildən isə Milli Tarix bölməsinin professoru olmuşdur[2].

4 fevral 2014-cü ildə Ufada vəfat etmişdir.

Elmi fəaliyyət

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Professorun elmi tədqiqatlarının əsas istiqaməti XVIII-XIX əsrlərdə Başqırsıstan və Rusiyanın sosial-iqtisadi və mədəni inkişaf tarixi, Başqırdıstanda kanton sistemi, kənd və kəndlər mövzusu olmuşdur. Onun tərəfindən 320 elmi iş, 20 monoqrafiya yazılmışdır. «Başqırdıstanın qədim zamanlardan 1917-ci ilə qədər ki tarixi.» ali təhsil müəssisələri üçün dərs kitabının həm müəlliflərindən biridir. 1991-ci ildə orta məktəblərin 8-9 siniflər üçün "Başqırdıstan tarixi" dərsliyi, 1993-2007-ci illərdə isə "Başqırdıstan Respublikasının Tarix və Mədəniyyət Ensiklopedik Atlası" dərc etdirmişdir.

Elmi işləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Асфандияров А. З. «История сел и деревень Башкортостана»: Справочник. Книга 1: Учалинский, Абзелиловский, Бурзянский, Аургазинский, Стерлитамакский, Мелеузовский, Куюргазинский районы. Кн. 1 — Уфа: Китап , 1991 — 222 с. ил.. ISBN 5-295-02027-4
  • Асфандияров А. З. «История сел и деревень Башкортостана»: Справочник. Баймакский, Белорецкий, Архангельский, Ишимбайский, Стерлибишевский, Федоровский, Кугарчинский, Гафурийский, Кармаскалинский, Уфимский, Белтачевский, Краснокамский, Ермекеевский районы. Кн. 2 — Уфа: Башк. кн. изд-во , 1991 — 191 с. ил.. — (История сел и деревень Башкирской ССР Справочник). — ISBN 5-295-00573-9
  • Асфандияров А. З. «История сел и деревень Башкортостана»: Справочник. Кн. 3 — Уфа: Китап, 1993 — 208 с. ил. — На пер. авт. не указан. — ISBN 5-295-01143-7
  • Асфандияров А. З. «История сел и деревень Башкортостана»: Справочник. Книга 4: Шаранский, Туймазинский, Илишевский, Аскинский районы. Кн. 4 — Уфа: Китап, 1993 — 205, [2] с. ил.. ISBN 5-295-01345-6
  • Асфандияров А. З. «История сел и деревень Башкортостана»: Справочник. Книга 5: Татышлинский, Янсульский, Бураевский районы. Кн. 5 — Уфа: «Китап», 1994 — 173 с. ISBN 5-295-01457-6
  • Асфандияров А. З. «История сел и деревень Башкортостана»: Справочник. Книга 6: Кушнаренковский, Чекмагушевский, Дюртюлинский районы. Кн. 6 — Уфа: «Китап», 1995 — 147, [2] с., карта. ISBN 5-295-01673-0
  • Асфандияров А. З. «История сел и деревень Башкортостана»: Справочник. Книга 7: Альшеевский, Миякинский, Нуримановский, Иглинский, Бижбулякский, Давлекановский районы. Кн. 7 — Уфа: «Китап», 1997 — 189, [2] с. ISBN 5-295-01916-0
  • Асфандияров А. З. «История сел и деревень Башкортостана»: Книга 8: Башкирские деревни Пермской и Свердловской областей. Кн. 8 — Уфа: Китап, 1999.
  • Асфандияров А. З. «История сел и деревень Башкортостана»: Книга 9: Караидельский, Дуванский, Салаватский, Кигинский, Мечетлинский, Белокатайский районы. Кн. 9 — Уфа: Китап, 2001
  • Асфандияров А. З. «История сел и деревень Башкортостана»: Книга 10: История башкирских деревень Саратовской и Самарской областей. Кн. 10 — Уфа: Китап, 2002
  • Асфандияров А. З. Аулы мензелинских башкир. — Уфа: Китап, 2009. — 600 с. — 3000 экз. — ISBN 978-5-295-04952-1.

77. Асфандияров А. З.’’ Башкирские деревни Самарской области / Анвар Асфандияров // Ватандаш. – 2005. – № 4. – С. 192–199. – Библиогр.: 21 назв.

  • ’‘ Асфандияров А. З.’’ Башкирские деревни Саратовской области / Анвар Асфандияров // Ватандаш. – 2004. – № 4. – С. 182–190. – Библиогр.: 31 назв.
  • ’‘ Асфандияров А. З.’’ Башкирские деревни Свердловской области / Анвар Асфандияров // Экономика и управление. – 2001. – № 9. – С. 40–47. – Библиогр.: 44 назв.
  • ’‘ Асфандияров А. З.’’ Западные башкиры / А. Асфандияров // Башљортостан уљытыусыћы. – 1990. – № 8. – С. 65–67.
  • ’‘ Асфандияров А. З.’’ Из истории башкирских деревень Стерлибашевского района / А. Асфандияров // Ватандаш. – 1999. – С. 29–33.
  • ’‘ Асфандияров А. З.’’ Из истории башкирских и смешанных деревень Ермекеевского района / А. Асфандияров // Ватандаш. – 1999. – № 12. – С. 31–35.
  • ’‘ Асфандияров А. З.’’ Из истории башкирских и тептярских деревень Шаранского района / А. Асфандияров // Ватандаш. – 1999. – № 4. – С. 22–31.
  • ’‘ Асфандияров А. З.’’ Из истории башкирских сел и деревень Аскинского района / А. Асфандияров // Ватандаш. – 1998. – № 1. – С. 31–44.
  • ’‘ Асфандияров А. З.’’ Из истории башкирских сел и деревень Балтачевского района / А. Асфандияров // Ватандаш. – 1998. – № 5. – С. 38–44.
  • ’‘ Асфандияров А. З.’’ Из истории башкирских сел и деревень Бураевского района : [из кн. А. Асфандиярова “История сел и деревень Башкортостана”] / А. Асфандияров // Ватандаш. – 1998. – № 2. – С. 39–46.
  • ’‘ Асфандияров А. З.’’ Из истории башкирских сел и деревень Давлекановского района / А. Асфандияров // Ватандаш. – 1999. – № 9. – С. 40–45.
  • ’‘ Асфандияров А. З.’’ Из истории башкирских сел и деревень Илишевского района / А. Асфандияров // Ватандаш. – 1998. – № 4. – С. 42–56.
  • ’‘ Асфандияров А. З.’’ Из истории башкирских сел и деревень Караидельского района / А. Асфандияров // Ватандаш. – 1998. – № 6. – С. 22–28.
  • ’‘ Асфандияров А. З.’’ Из истории башкирских сел и деревень Миякинского района / А. Асфандияров // Ватандаш. – 2000. – № 3. – С. 29–34.
  • ’‘ Асфандияров А. З.’’ Из истории башкирских сел и деревень Чекмагушевского района / А. Асфандияров // Ватандаш. – № 7. – С. 41–47.
  • ’‘ Асфандияров А. З.’’ Из истории сел и деревень Учалинского района / А. Асфандияров // Ватандаш. – 1999. – № 2. – С. 33–45.
  • ’‘ Асфандияров А. З.’’ История башкирских сел и деревень Дюртюлинского района / А. Асфандияров // Ватандаш. – 1997. – № 2. – С. 32–41.
  • ’‘ Асфандияров А. З.’’ История башкирских сел и деревень Янаульского района // Ватандаш. – 1997. – № 4. – С. 48–58.
  • ’‘ Асфандияров А. З.’’ История Бирска и башкирских сел района / А. Асфандияров // Ватандаш. – 1998. – № 3. – С. 33–35.
  • Асфандияров А. З. « Башкирия после вхождения в состав России (вторая половина XVI - первая половина XIX в.)»//Уфа: Китап, 2006. — 504 с.: ил. ISBN 5-295-03861-0

Mükafat və fəxri adlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Salavat Yulayev ordeni (2004)[3];
  • Xalqlar Dosluğu ordeni (2009);
  • «Başqırdıstan MSSR əməkdar mədəniyyət işçisi» (1985);
  • SSRİ ali məktəb əlaçısı (1984);
  • Vladimir Biryukov adına Ural mükafatının laureatı - "Başqırddakı kənd və kəndlərin tarixi" əsərinə görə (1994)[4];
  • Başqırdıstan MSSR Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin fəxri diplomu (1983)[5];
  • Zaki Validi Beynəlxalq İctimai mükafatın laureatı.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Лекторы и актив Общества «Знание» Республики Башкортостан". 2014-02-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-31.
  2. ↑ "Официальный сайт ИФ БашГУ". 2014-02-21 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-31.
  3. ↑ "Указ Президента РБ от 01.07.2004". 2014-02-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-31.
  4. ↑ "Кафедра культурологии ЧГПУ". 2014-02-21 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-31.
  5. ↑ "Указа Президиума ВС БАССР". 2016-03-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-31.