Əsmə
Əsmə (lat. Anemone) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin qaymaqçiçəyikimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
| Əsmə | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Əsmə |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Bu bitkinin adı yunanca "anemonos" sözündən götürülmüşdür, mənası "külək" deməkdir. Şimal yarımkürəsinin mülayim iqlim zonalarında və rayonlarında bitən əsmənin 120 növü məlumdur. Bitkinin mədəni formalarının 50 növü yaşıllaşdırmada istifadə olunur. Taclı əsmə (A. coronaria) qalın, ətli kökümsovlu, düzgövdəli, kök üstündə olan yarpaqlı, rozetli və tək, iri çiçəklıri olan çoxillik bitkidir. Çiçəklərin rəngi müxtəlif: ağ, çəhrayı, qırmızı, mavi ya da bənövşəyi olur. Əkindən əvvəl əsmənin kök yumrularını isti suda 24 saat islatmaq lazımdır. Əsmənin kök yumrusunu bir neçə hissəyə bölməklə çoxaltmaq olar. Hər hissədə bir tumurcuq olmalıdır. Kəsiklərə döyülmüş kömür səpirlər. Toxumla çoxaltdıqda birinci il kök yumrularının yaxşı inkişaf etməsi məqsədilə qönçələri kəsmək lazımdır ki, bitki çiçəkləməsin. Azərbaycanda əsmə cinsinin 5 növü yayılmışdır. Zəhərli olmasına baxmayaraq, əksəriyyəti dekorativ bitkilərdir.
Sinonimləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Homotipik sinonimləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Anemanthus Fourr.
Heterotipik sinonimləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Abalemis Raf.
- Abelemis Raf. ex Britton
- Flammara Hill
- Hartiana Raf.
- Pulsatilloides (DC.) Starod.
Növləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Anemone afghanica Podlech
- Anemone alaschanica (Schipcz.) Borodina
- Anemone angustiloba H.Eichler
- Anemone baissunensis Juz. ex M.M.Sharipova
- Anemone banketovii Rukšāns
- Anemone begoniifolia H.Lév. & Vaniot
- Anemone berlandieri Pritz.
- Anemone biflora DC.
- Anemone brachystema W.T.Wang
- Anemone × brecklei Rech.f.
- Anemone brevistyla C.C.Chang ex W.T.Wang
- Anemone bucharica (Regel) Finet & Gagnep.
- Anemone caroliniana Walter
- Anemone cathayensis Kitag. ex Tamura
- Çələng əsməsi (Anemone coronaria L.)
- Anemone cylindrica A.Gray
- Anemone decapetala Ard.
- Anemone drummondii S.Watson
- Anemone edwardsiana Tharp
- Anemone filisecta C.Y.Wu & W.T.Wang
- Anemone flexuosissima Rech.f.
- Anemone fulingensis W.T.Wang & Z.Y.Liu
- Anemone fuscopurpurea H.Hara
- Anemone glazioviana Urb.
- Anemone × gokayamensis M.Sugim., Tak.Sato & Naruh.
- Anemone hokouensis C.Y.Wu ex W.T.Wang
- Anemone hortensis L.
- Anemone howellii Jeffrey & W.W.Sm.
- Anemone imperialis Kadota
- Anemone irinae Stepanov
- Anemone koraiensis Nakai
- Anemone × korzchinskyi E.G.Camus
- Anemone lacerata (Y.L.Xu) Luferov
- Anemone laceratoincisa W.T.Wang
- Anemone liangshanica W.T.Wang
- Anemone lithophila Rydb.
- Anemone lutienensis W.T.Wang
- Anemone milinensis W.T.Wang
- Anemone motuoensis W.T.Wang
- Anemone multifida Poir.
- Anemone nutantiflora W.T.Wang & L.Q.Li
- Anemone ochotensis (Fisch. ex Pritz.) Debroe
- Anemone okennonii Keener & B.E.Dutton
- Anemone orthocarpa Hand.-Mazz.
- Anemone palmata L.
- Anemone parviflora Michx.
- Anemone pavoniana Boiss.
- Anemone pendulisepala Y.N.Lee
- Anemone petiolulosa Juz.
- Anemone poilanei Gagnep.
- Anemone raui Goel & U.C.Bhattach.
- Anemone robusta W.T.Wang
- Anemone robustostylosa R.H.Miao
- Anemone scabriuscula W.T.Wang
- Anemone seravschanica Kom.
- Anemone somaliensis Hepper
- Anemone sumatrana de Vriese
- Anemone taipaiensis W.T.Wang
- Anemone tamarae Kharkev.
- Anemone thomsonii Oliv.
- Anemone tibetica W.T.Wang
- Anemone triternata Vahl
- Anemone truncata (H.F.Comber) Luferov
- Anemone tschernaewii Regel
- Anemone tuberosa Rydb.
- Anemone virginiana L.
- Anemone xingyiensis Q.Yuan & Q.E.Yang
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 241. doi:10.5962/BHL.TITLE.746
- ↑ Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 538.