Ağciyər seqmentləri

Ağciyər seqmentləri — müəyyən bir seqmental bronx və onun damarları tərəfindən təmin edilən ağciyərin bir hissəsi.[1][2] Bu arteriyalar ağciyər və bronxial arteriyalardan ayrılaraq seqmentin mərkəzindən birlikdə keçir. Seqmentin kənarları boyunca damarlar və limfa damarları keçir. Seqmentlər bir-birindən diskret anatomik və funksional vahidlər təşkil edən birləşdirici toxuma təbəqələri ilə ayrılır. Bu ayırma o deməkdir ki, ağciyər seqmentləri digər orqanların funksiyasına təsir etmədən cərrahi yolla çıxarıla bilər.[3]

Ağciyər seqmenti
Ağciyər seqmentləri görünür
Ağciyər seqmentləri görünür
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Təsviri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Sağ ağciyərdə 10 ağciyər seqmentləri var: 3-ü yuxarı hissədə, 2-i orta və 5-i aşağı hissədə. Seqmentlərin bəziləri sol ağciyərdə birləşərək adətən 8-9 seqment əmələ gətirə bilər (yuxarı və aşağı hissədə 4-5). Ağciyər seqmentlərinin təsviri Templ Universiteti Xəstəxanasında Şevalier Jakson və Jon Franklin Huber tərəfindən edilmişdir.[4]

Sağ ağciyər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Üst hissə
    • apikal seqment
    • arxa seqment
    • ön seqment
  • Orta hissə
    • yanal seqment
    • medial seqment
  • Aşağı hissə
    • üst seqment
    • medial-bazal seqment
    • ön-bazal seqment
    • lateral-bazal seqment
    • arxa-bazal seqment

Sol ağciyər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Üst hissə
    • yuxarı-arxa seqment
    • ön seqment
  • Yuxarı hissə
    • alt dil seqmenti
    • yuxarı dil seqmenti
  • Aşağı hissə
    • yuxarı seqment
    • ön medial bazal seqment ("ön bazal" və "medial bazal" birləşmə)
    • arxa bazal seqment
    • lateral bazal seqment

Klinik əhəmiyyəti

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Adətən, ağciyər seqmentin infeksiyası bununla məhdudlaşır, baxmayaraq ki, vərəm və bronxogen karsinoma bir seqmentdən digərinə yayıla bilər.
  • Bronxların daxili hissəsini ağızdan və nəfəs borusundan keçən bronxoskop vasitəsilə görüntüləmə prosedura bronxoskopiya deyilir.
  • Traxeyanın karinası — nəfəs borusunun ən aşağı halqasının aşağı kənarından arxaya doğru çıxan qarmaqvari bir prosesdir. Bu, traxeyanı iki əsas bronxiyaya bölməyə kömək edir. Sağ bronx 25°, sol bronx 45° bucaq əmələ gətirir.
  • Karina həssas bölgədir. Xəstəni sol tərəfi üstə uzandırdıqda, cazibə qüvvəsinin təsiri ilə sağ bronxial ağacdan olan ifrazatlar karina tərəfə axır. Bu öskürək refleksini stimullaşdırır və bəlğəmi xaric edir. Buna postural drenaj deyilir.
  • Paradoksal tənəffüs: inhalyasiya zamanı qabırğaların yapışan (anormal hərəkət edən) seqmentləri sinə divarına çəkilir və ekshalasiya zamanı qabırğalar xaricə doğru itələnir.
  • Ağciyər vərəmi dünyanın bir çox yerlərində yayılmış xəstəlikdir. Tam müalicə kursu bir həkim nəzarəti altında aparılmalıdır.
  • Bronxial astma tənəffüs sisteminin ümumi xəstəliyidir. Bronxların divarındakı hamar əzələlərin bronxospazmı səbəbindən baş verir.[5]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Snell, Andrew; Mackay, Jonathan. "Bronchoscopic anatomy". Anaesthesia & Intensive Care Medicine. 9 (12). December 2008: 542–544. doi:10.1016/j.mpaic.2008.09.022. ISSN 1472-0299. 2023-07-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-03-15.
  2. ↑ Foster-carter, A. F.; Hoyle, CLIFFORD. "The Segments of The Lungs: A Commentary on their Investigation and Morbid Radiology". Diseases of the Chest (ingilis). 11 (6). 1945-11-01: 511–564. doi:10.1378/chest.11.6.511. ISSN 0096-0217. PMID 21006145.
  3. ↑ Ugalde, Paula; Camargo, Jose de Jesus; Deslauriers, Jean. "Lobes, Fissures, and Bronchopulmonary Segments". Thoracic Surgery Clinics. 17 (4). November 2007: 587–599. doi:10.1016/j.thorsurg.2006.12.008. ISSN 1547-4127. PMID 18271171. 2023-07-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-03-15.
  4. ↑ Jackson, Chevalier L.; Huber, John Franklin. "Correlated Applied Anatomy of the Bronchial Tree and Lungs With a System of Nomenclature". Chest. 9 (4). July 1943: 319–326. doi:10.1378/chest.9.4.319. 2014-03-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-03-15.
  5. ↑ Drake, Richard L.; Vogl, Wayne; Tibbitts, Adam W.M. Mitchell; illustrations by Richard; Richardson, Paul. Gray's anatomy for students 2nd Edition (Pbk.). Philadelphia: Elsevier/Churchill Livingstone. 2005. 240. ISBN 978-0-443-06612-2.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]