Agave felina

Amerika aqavası
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Gymnosperms Şöbə: Pinophyta Sinif: İynəyarpaqlılar Yarımsinif: İynəyarpaqlılar Dəstə: İynəyarpaqlılar Fəsilə: Cephalotaxaceae Cins: Cephalotaxus ???: Amerika aqavası
Beynəlxalq elmi adı
Agave americana L., 1753[1][2]
Şəkil axtarışı ITIS   182660 NCBI   39510 EOL   1083826

Sinonim[redaktə | mənbəni redaktə et]

• Agave altissima Zumagl.
  • Agave americana subsp. americana
  • Agave americana var. americana
  • Agave americana var. marginata Trel.
  • Agave americana var. mediopicta Trel.
  • Agave americana var. picta (Salm-Dyck) A.Terracc.
  • Agave americana f. picta (Salm-Dyck) Voss
  • Agave americana var. striata Trel.
  • Agave americana var. subtilis (Trel.) Valenz.-Zap. & Nabhan
  • Agave americana var. theometel (Zuccagni) A.Terracc.
  • Agave americana var. variegata Hook.
  • Agave americana f. virginica Voss
• Agave communis Gaterau
• Agave complicata Trel. ex Ochot.
• Agave cordillerensis Lodé & Pino
• Agave felina Trel.
• Agave fuerstenbergii Jacobi
• Agave gracilispina (Rol.-Goss.) Engelm. ex Trel.
• Agave ingens A.Berger
• Agave melliflua Trel.
• Agave milleri Haw.
• Agave ornata Jacobi
• Agave picta Salm-Dyck
• Agave ramosa Moench
• Agave rasconensis Trel.
  • Agave salmiana var. gracilispina Rol.-Goss.
• Agave spectabilis Salisb.
• Agave subtilis Trel.
• Agave subzonata Trel.
• Agave theometel Zuccagni
• Agave variegata Steud. [Invalid]
• Agave virginica Mill.
• Agave zonata Trel.
• Aloe americana (L.) Crantz^[3]

Təbii yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]

Təbii halda Meksikada yayılan çoxillik bitkidir.

Botaniki təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Şirəli, qalın yarpaqları bitkinin kök boğazından çıxaraq, sıx yarpaq yığımı əmələ gətirir. Yarpaqları boz-yaşıl rənglı, 2 m uzunluğunda, 20-25 sm enində olub, xətvari-neştərvaridir, uc hissəsi 3 sm. uzunluğunda hər iki tərəfi tikanlıdır. Yaşadığı dövrdə bir dəfə çiçək açır, çıçəkləmə qurtardıqdan sonra çoxlu kök pöhrələri əmələ gətirir və əsas bitki məhv olur. 20-25, bəzən isə 30-35 ildən sonra çiçək açır. Yarpaq yığımının mərkəzindən uzunluğu 10-12 m-ə qədər olan çiçək zoğu qalxır. Çiçək zoğunun ucunda 1 m uzunluğunda çoxlu sarımtıl zəngvari çiçəklər əmələ gəlir. Çiçəkləmə 8 aya qədər davam edir. Abşeron şəraitində yığılan aqava toxumları cücərmə qabiliyyətinə malik deyil, kök pöhrələri vasitəsi ilə asanlıqla çoxaldılır. Adətən toxumlar gövdənin altında cücərir.

Ekologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Quraqlığa, küləyə işığa davamlı, qumlu, şoran torpaqlarda yaxşı bitir.

Azərbaycanda yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bakıda, Sumqayıtda, Ələtdə, Qobustanda və digər rayonlarda yaşıllaşdırmada rast gəlinir.

İstifadəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yaşıllaşdırmada, tək əkinlərdə istifadə edilir. Bir çox ölkələrdə yarpaqlarından kəndir istehsalında, gəmilərin hazırlanmasında istifadə edilir.

Məlumat mənbələri[redaktə | mənbəni redaktə et]

• Tofiq Məmmədov, "Azərbaycan dendroflorası II cild", Bakı:-"Səda"-2015. Arxivləşdirilib 2019-11-17 at the Wayback Machine

1. ↑ Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 323.
2. ↑ Illustrated Handbook of Succulent Plants: Monocotyledons. / red. U. Eggli, R. Nyffeler 2 2020. S. 45–48. ISBN 978-3-662-56486-8 doi:10.1007/978-3-662-56486-8
3. ↑ Amerika aqavası:''The Plant List saytında takson barədə məlumat. (ing.)