Airbus A400M Atlas dörd turbopərvanə motorlu, Avropalı millətlərin hərbi havadan daşıma istəklərini qarşılaya bilmək məqsədi ilə Airbus Military tərəfindən hazırlanmış bir təyyarədir. Layihə başlanğıcından daha sonrakı tarixlərdə Malayziya tərəfindən də sifariş edilmişdir.
Airbus A400M | |
---|---|
İlk uçuş | 11 Dekabr 2009 |
İstismara verilmə tarixi | 2013[1] |
Buraxılış sayı | 80 |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Gələcəyin Beynəlxalq Hərbi nəqliyyat təyyarəsi (Future International Military Airlifter (fima)) olaraq başladılan Layihə, C-130 Hercules və C-160 Transallın yerinə keçməsi məqsədi ilə Aerospatiale, British Aerospace, Lockheed və MBB firmaları tərəfindən 1982-ci ildə planlanmışdır. Dəyişən tələblər və beynəlxalq siyasi görüşlər səbəbi ilə yavaş bir irəliləmə təmin edildi. 1989-cu ildə Lockheed qrupdan ayrıldı və ikinci nəsil Hercules, C-130J, üzərində işə başladı.Alenia və CASA in də əlavə olunması ilə fima qrupu Euroflaga çevrildi.
Tərəfdaş ölkələr olan Fransa, Almaniya, İtaliya, İspaniya, Birləşmiş Krallıq, Türkiyə, Belçika və Lüksemburq May 2003-də 212 ədəd təyyarə alışı üçün imza atdılar. Bu ölkələr OCCARı A400M tədarük rəhbərliyi ilə vəzifələndirdilər.
İtalyanın layihədən çəkilməsinin və tədarük sayının nəzərdən keçirilməsinin ardından ehtiyac, 180 təyyarə üçün, ilk uçuşun 2008 və ilk təhvilvermə 2009-da olacağı şəkildə dəyişdirildi. 28 Aprel 2005-də Cənubi Afrikada ortaqlıq proqramına daxil oldu.
Airbus A400M, əslən yerinə keçməsinin hazırlandığı köhnə versiya Hercules və Transallın nəqliyyat və mənzil dəyərlərinin üstün olacaq. Yük tutumunun, həm həcm, həm də ağırlıq olaraq mövcud olan təyyarələrin iki qatına çıxması gözlənilirdi və mənzil də böyük ölçü də artırılmışdı. Airbusın digər təyyarələri kimi, A400Min bütün məlumatların böyük rəngli ekranlarla görüntülənə bilməsinə icazə verən şüşə kokpit və fly-by-wire kimi yenilikləri ilə bu anda çox ölkənin istifadə etdiyi köhnə C-130 və C-160lara görə texnoloji bir üstünlük təqdim edəcək.
Airbus A400M, yük daşıma, əsgər daşıma, MEDEVAC, havadan havaya yanacaq və elektron müşahidə kimi vəzifələri də ehtiva edən bir çox sahədə çalışacaq.
Europroun mühərriklərinin seçimi mübahisəli bir mövzu olaraq qalmışdır; son ana qədər, Pratt & Whitney Canada, texniki və qiymət mənasında qabaqda gedən mühərrik istehsalçısı idi. Bununla birlikdə, Avropa hökumətləri və sənayesindən gələn yüksək miqdarda son dəqiqə təzyiqi ilə Airbusın bu mövzudakı duruşu dəyişdi və EuroPropun təklifini qəbul etmək məcburiyyətində qaldı.
A400M proqramında yaşanan siyasi və maliyyə gecikmələr İngilis Kraliyyət Hava Qüvvələrinin (RAF), C-17yi müvəqqəti olaraq strateji nəqliyyat təyyarəsi ehtiyacını qarşılayacaq təyyarə olaraq seçən Qisa Uzunmüddətli Strateji təyyarə (Term Strategic Aircraft (STSA)) proqramını, A400M istifadəyə girənə qədər başlamaq qərarı almasına səbəb olmuşdur. C-17-nin istifadəyə girdiyindən bəri təmin etdiyi təcrübəyə əsaslanaraq, RAF orijinal müqaviləni böyütdü. 21 İyul 2004də, Geoff Hoon A400M istehsala başlamağa doğru getdiyi halda, RAF-ı kontrakt sonunda dörd ədəd C-17 alacağını açıqladı. Eyni zamanda bir C-17 üçün təqib istəyi də çıxardılar, və daha çox A400M gecikmələri nəticəsində yaranan narahatlıqlar üzündən, ABŞ Hava Qüvvələrinin uzatmalı istehsal istəyinə bağlı olaraq artıqdan üç ədəd C-17 daha alınmasını planlamaqtdalar.[2]
9 dekabr 2004də, Cənubi Afrika Hava Qüvvələri səkkiz ədəd A400M-i ümumi olaraq 837 milyon €-ya almağı planlaşdırdığını və altı dənə yenə almağı planlaşdırdığını açıqladı. Beləcə Cənubi Afrika Airbus Military qrupuna sənaye ortaq olaraq əlavə olunmuş oldu. Çatdırılması 2010-2014 arası olması gözlənilir.
18 İyul 2005də, Çili Hava Qüvvələri 2018 - 2022 arası təslim ediləcək olan üç ədəd təyyarə üçün bir MOU imzaladı.[3]
8 dekabr 2005də Malayziya Hava Qüvvələri köhnələn C-130 flotunu yenileyebilmek üçün dörd ədəd A400M sifarişi verdi.
Kanada 5 İyul 2006da köhnə C-130E və H modellərinin yerinə keçə bilməsi məqsədi ilə 17 yeni taktika nəqliyyat təyyarəsi üçün təklif hazırladı.[4] A400M, sifariş üçün Lockheed C-130J ilə rəqabət etmək məcburiyyətində. Airbus A400Mləri Kanada Hava Qüvvələrinin orta-mənzilli nəqliyyatlara olaraq xidmət vereceklerken, hökumət uzun-mənzilli nəqliyyat təyyarəsi olaraq istifadə edəcəyi 4 ədəd Boeing C-17 üçün ayrı bir satın alma istəyi nəşr etdi. 22 Noyabr 2006 tarixi etibarı ilə Kanada Hökuməti A400M'in test uçuşlarının edilə bilmədiyini və testlərinin karşılaştırılamayacağından söz edərək rəsmi olmayan kanallardan kontraktı Lockheed-Martin 'e C-130J modelləri üçün vermiş vəziyyətdədir.[5]
A400Min, Sentyabr 2006 tarixi ilə Airbus Military səhmdarı olan EADS İspaniyanın Sevilya fabrikində montajı başlamışdır.[6][7]
EASA CS-25 altındakı vətəndaş sertifikatlaşdırma və daha sonraları hərbi məqsədlər üçün davam edən sertifikatlaşdırma işləri tamamlanaraq A400M təyyarəsinin ilk uçuşu, 11.12.2009-da İspaniyanın Sevilya şəhərində reallaşmışdır.
A400Min qanadları ümumiyyətlə karbon lif möhkəmlətməli plastik olacaq. Kokpit, yan idarələr ilə birlikdə kabelli uçuş nəzarət sistemi və uçuş zərfi qorumasına sahib olacaq. Yüksək performanslı turboprop mühərriklər vətəndaş hava nəqliyyatına nəzarət mühitində seyri mümkün edəcək.[8]
Tarix | Ölkə | Sifarişlər | İlk Təslim tarixi |
Məlumat |
---|---|---|---|---|
27 May 2003 | Almaniya | 53 | Noyabr 2014 | Sifariş sayı 60 dan 53 ə salındı,[9] 13 ədədi təkrardan satılacaq, 40 ədədi qalacaq.[10] |
Fransa | 50 | Avqust 2013 | ||
İspaniya | 27 | 2016 (təxmini) | Lazımlı təyyarə sayı 14 ə salındı və qalan 13 ədədi təkrardan satılacaq.[11] | |
Birləşmiş Krallıq | 22 | 2015 (təxmini) | ilk sifariş adədi 25.[12] | |
Türkiyə | 10 | Aprel 2014 [13] | Sonuncu A400M təslimatının 2018-də olması gözlənilir.[14] | |
Belçika | 7 | 2018/20 (təxmini) | ||
Lüksemburq | 1 | 2019 (təxmini) | ||
8 Dekabr 2005 | Malayziya | 4 | 2015 | |
Ümumi: | 174 |