Alüminium xlorid

Alüminium xlorid – alüminium duzu və xlorid turşusu. Kimyəvi formulu — AlCl₃.

Alüminium xlorid
Ümumi
Kimyəvi formulu	AlCl3
Molyar kütlə	133.34 q/mol
Fiziki xassələri
Sıxlıq	0,714 q/sm³
Termik xüsusiyyətlər
Ərimə nöqtəsi	192,4  °S
Qaynama nöqtəsi	120  °S
Təsnifatı
CAS-da qeyd. nöm.	7446-70-0
PubChem	24012, 6451240
RTECS	BD0530000
ChEBI	30114
BMT nömrəsi	3264
ChemSpider	22445

Adi temperaturada 183°C-də uçur (təzyiq altında 192,6 °C-də əriyir). Suda yaxşı həll olur (25 °C temperaturda 100 qr H2O-da 44,38 qr); nəm havada hidroliz nəticəsində tüstülənməyə başlayır və HCl ayrılır. Sulu məhluldan sarımtıl-ağ rəngdə kristalohidrat — AlCl₃• 6H₂O formasında məhlulda asılı şəkildə üzən kristal ayrılır. Bir sıra üzvi birləşmələrdə yaxşı həll olur (məsələn, 25 °C temperaturda 100 qr etanolda 100 qr, asetonda, dixloretanda, etilenqlikolda, nitrobenzolda, karbondördxloriddə və s.).

Alüminium xloridin sənayedə alınmasının ən əhəmiyyətli üsulu — Cl₂ və CO qarışığının şaxta sobalarında susuzlaşdırılmış kaolin və ya boksitə təsirinə əsaslanır:

AI₂O₃ + 3CO + 3Cl₂ ↔ 2AICI₃+3CO₂ • 6H₂O₃

900 °C temperaturda bor üçxlorid və alüminium fosfid qarışığından bor fosfid və alüminium xlorid alınır:

• BCI₃ + AIP → BP + AICI₃

Alüminium xloridin digər alınma üsulları da mövcuddur:

• AI + FeCI₃ → AICI₃ + Fe

• AI (OH)₃ + 3HCI → AICI₃ + 3H₂O

• CuCI₂ + AI → 2AICI₃ + 2Cu

• AI + 6HCI → AICI₃ + 3H₂

Susuz alüminium xlorid bir sıra qeyri üzvi (məsələn, NH₃, H₂S, SO₂) və üzvi (məsələn, turşuların xloranhidridləri, efirlər və s.) maddələrlə birləşmə məhsullarını əmələ gətirir. Bu da AlCl₃ neft emalında və üzvi sintezlərdə (məsələn Fridel – Krafts reaksiyasında) katalizator kimi texniki tətbiqinin mühüm əhəmiyyət kəsb etdiyini gəstərir. Heksahidrat və onun məhlulları qrunt sularının təmizlənməsi, ağac emalı və digər sahələrdə istifadə olunur.

Alüminium xlorid orqanizmə daxil olduqda çox toksikdir, həm də korroziya aktivliyinə malikdir.

• Химическая энциклопедия / Редкол.: Кнунянц И.Л. и др.. — М.: Советская