Ambon döyüşü

Ambon döyüşü — Hiderland Ost-Hindi əməliyyatı çərçivəsində quruda baş vermiş döyüş. Döyüş Ambon adasında 1942-ci ilin 30 yanvarından 3 fevralına qədər davam etmişdir. Burada Hollandiya və Avstraliya qüvvələri müştərək şəkildə yaponlara qarşı müqavimət göstərmişlər.

İndoneziya İstiqlal müharibəsi
İkinci Dünya müharibəsi
Tarix	30 yanvar-3 fevral 1942
Yeri	Ambon
Nəticəsi	Yaponiyanın qalibiyyəti.
Münaqişə tərəfləri
Komandan(lar)
bilinmir İbo Taxasi Takeo İto
Tərəflərin qüvvəsi
3,900 5,300
İtkilər
məlum deyil 15 ölü və 35 yaralı (300 nəfər döyüşdən sonra güllələnmişdir) 55 ölü, 135 yaralı

Müharibədən öncə bölgədə sayı 2800 çatan Molukk briqadasına sahib hollanlar və 2 batalyondan ibarət olan Avstraliya qüvvələri cəmləşmişdi. Avstraliya qüvvələri adaya 17 dekabrda gətirilmiş və sayları cəmi 1100 nəfərdən ibarət olmuşdur. Hollandların qüvvələri Kral holland ost-hind ordusu adlanırdı. Hollandların vəziyyəti bu ərəfədə hecdə ürək acan deyildi. Səbəb isə ölkənin avropa hissəsi nasist Almaniyası tərəfindən işğal olunması idi.

İlk hücum yapon dəniz donanması tərəfindən həyata keçirilir. Hücum zamanı təyyarə daşıyan "Xiryo" və "Soryo", ağır kreyser "Nati" və "Mioko", üztəlik yükgül kreyser "Dzinsu" və 15 esmins iştirak etmişdir. Quru qoşunları 5300 nəfərdən ibarət olmuşdur. 38-ci diviziyasının 288 polku bu hücumda fəal iştirak etmişdir. Avropada baş verən vəziyyətdən istifadə edən Yaponiya onların şərqdə yerləşən müklərinə soxulurdu.

30 yanvarda 1000 nəfərlik yapon hərbi birləşmələri adanın şimalına çxatılır. 228-ci quru qoşunları polku adanın cənubuna çıxarılır. Yaponların quru qoşunları say bamından müttəfiqlərdən geri qalsada dəniz qüvvələri baxımından onları qat-qat üstəliyirdi. Üstəlik hərbi texnika baxımındada üstünlük özünü göstərirdi. Tank və ağır artilleriya döyüşlərdə yaponiyanın qalibiyyətinə öz təsirini göstərmişdir. 31 yanvarda yaponlar adanın cənub-qərbində yerləşən Ambon şəhərini işğal edirlər. 1 fevralda isə holland qüvvələrinin böyük hissəsi təslim olur. Avstraliya qüvvələri isə mühasirəyə düşmək təhlükəsi ilə qarşı-qarşıya idilər. Bu səbəbdən onlar adanın cənub-qərb hhissəsini tərk etməli olurlar^[1].

2 fevralda yapon gəmisi olan W-9 holland minalarına dəyərək sulara qərq olur. 3 fevralda Eri rayonu ərazisində avstraliya qüvvələri mühasirəyə alınırlar. Təslim olmaqdan başqa cəra qalmır

Döyüş zamanı müttəfiqlırin itkilıri elədə böyük olmamışdır. Döyüş bitdikdən sonra Laxa erodromunda 300 əsir yaponlar tərəfindən öldürülür. Bəzi məlumatlara görə bu addım batırılan yapon gəmisinin intiqamı ilə bağlı olmuşdur. Burada olan avstraliya əsgərlərinin ¾ açlıq və pis rəftar səbəbi ilə ölmüşlər^[2].

1946-cı ildə düüşərgənin 93 üzvü hərbi cinayətlərə börə mühakimə edilmişdir. Düşərgənin rəhbəri olan Kunito Kunito 20 il çəza alır^[3].

Ambonun işğalı yaponların qarşısında olan maneələri aradan qaldırmağa imkan verdi. Üstəlik yapon bombardımançı təyyarələri artıq sərbəst şəkildə Avstraliyanın Darvin şəhərini bombalıya bilərdi.

• "Голландский флот во Второй мировой войне" / А. Крозе; пер. с англ. А. Больных. ISBN 5-17-026035-0 (ООО "Издательство ACT"). ISBN 5-9577-1698-7 (ЗАО НПП "Ермак"). Тираж 4000 экз.

• Lionel Wigmore, 1957, Chapter 19 The Loss of Ambon ^{[ölü keçid]}, Australia in the War of 1939–1945, Volume IV — The Japanese Thrust (1st ed.; Canberra, Australian War Memorial)
• L., Klemen, 1999–2001, The Netherlands East Indies 1941–42, "The Japanese Invasion of Ambon Island, January 1942" Arxivləşdirilib 2012-12-03 at the Wayback Machine (Forgotten Campaign: The Dutch East Indies Campaign 1941–1942)
• Kent G. Budge, 2007, The Pacific War Online Encyclopedia "Ambon"
• Michael Evans, 2000, Developing Australia’s Maritime Concept of Strategy: Lessons From the Ambon Disaster of 1942 (Department of Defence, Australia)