Ana Mayer-Kanski (sloven. Ana Mayer-Kansky 20 iyun 1895[1] – 3 noyabr 1962[1]) — ilk sloven əsilli qadın kimyaçı və kimya doktoru.
| Ana Mayer-Kanski | |
|---|---|
| sloven. Ana Mayer-Kansky | |
| Doğum tarixi | 20 iyun 1895[1] |
| Vəfat tarixi | 3 noyabr 1962[1] (67 yaşında) |
| Dəfn yeri | |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | chemical engineer, kimyaçı, sahibkar |
| Elmi dərəcəsi |
|
Sloveniyalı sahibkar Karl Mayerin ailəsində anadan olmuşdur. Anası Deyak, məşhur pivə zavodunun yerləşdiyi və proşutto istehsal edildiyi Senojeçe şəhərində doğulmuşdur[2]. Ailəsində Anka adlandırıldı. Ana Vipavadakı məktəbdə (1902-1907) təhsil almışdır. Daha sonra Lyublyanadakı liseydə və klassik gimnaziyada təhsilini davam etdirmişdir. Gimnaziyada oxumağa icazə verilən ilk qızlardan biri kimi tanınır.
1914-1918-ci illərdə Ana Vyana Universitetinin Fəlsəfə fakültəsində oxuyur. Burada kimya və fizika kimi əlavə fənnlərdən təhsil alır. Ancaq ölən ata, əvvəl Anu təhsil almağa pul qazanmağa inandırdı, çünki anasına onu oxumağa göndərməyəcəyinə and içmişdi. Qız təhsil üçün pula qənaət etmək üçün meyvə bağlarından ərik toplayıb Triest və Qorişkada satmalı idi. Pul yığdıqdan sonra Vyanaya təhsil almağa gedir. Burada o və onun dostu Klaudiya Qabrielçiçə parlament iclaslarında sakitcə iştirak etməsinə icazə verən Avstriya-Avstriya parlamentinin İstriyadan olan deputatlarından biri ilə görüşür. Onların hər ikisi May Bəyannaməsinin qəbulu mərasimində iştirak edir.
Avstriya-Macarıstanın dağılmasına səbəb olan hadisələrdən sonra Vyana Universitetinin rəhbərliyi slavyan tələbələrini dərhal universiteti tərk etmələrini məcbur edir. Ana sonda Lyublyana Universitetini bitirir və 1920-ci ildə formalinin nişastaya təsiri ilə əlaqədar bir dissertasiya yazır. Lyublyana Universitetində ilk qadın elmlər doktoru olur. 1921-ci ildə Lyublyana Universitetinin tibb professoru Evgen Kanski ilə evlənir. Bu evlilikdən Aleksey, Evqen və Nuşo adlı uşaqları dünyaya gəlir. 1922-ci ildə cütlük tərəfindən kükürdlü eter, dietil eter və digər kimyəvi məhsullar istehsal edən ilk fabrik təsis edilir. Ailənin yaşadığı Krekova Meydanında, birinci mərtəbədəki bina, idarəetmə binası və laboratoriya, təcrübə üçün lazım olan reagentlər və materiallar olan bir anbar var. Zavod müharibə illərində almanlar tərəfindən tutulur və müharibədən sonrakı illərdə "Arbo Kimya Məhsulları Zavodu" olaraq milliləşdirilir[3].
1978-ci ildə Padova Universiteti ölümündən sonra Ana Mayer-Kanskini 100 ən böyük qadın siyahısına daxil edir: 1920-ci ildə aldığı doktorluq dərəcəsi sahibi olaraq 72-ci yeri tutur[4].