Antifunqal

Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. Lütfən, məqaləni ümumvikipediya və redaktə qaydalarına uyğun şəkildə tərtib edin. (oktyabr 2022)

Bu məqalə stil kitabçasına uyğun deyil. Xahiş olunur məqalədə düzəlişlər apararaq onu stil kitabçasına uyğunlaşdırın.

Antifunqal — antimikotik dərman olaraq da bilinən antifunqal kandidiaz, kriptokok, meningit kimi ciddi sistem infeksiyaları və digər mikozları müalicə etmək və qarşısını almaq üçün istifadə olunan bir farmaseptik funqisid və ya funqistatikdir. Bu cür dərmanlar ümumiyyətlə həkim resepti ilə alınır, ancaq bir neçəsi reseptsiz mövcuddur.

Antifunqal
Təsnifatı
ChEBI	86327

İki növ antifunqal var: yerli və sistemik. Ümumiyyətlə yerli antifunqallar müalicə olunan xəstəlikdən asılı olaraq lokal yolla tətbiq olunur. Sistemli antifunqallar ağızdan və ya venadan qəbul olunur. Klinik olaraq azol antifunqallardan yalnız bir qismi sistemik istifadə olunur. [1] Bunlara ketokonazol, itrakonazol, flukonazol, fosflukonazol, vorikonazol, posakonazol və izavukonazol daxildir. [1] [2] Azol olmayan sistemik antifun-qallara aid nümunələr arasında griseofulvin və terbinafin var.

Polien çoxsaylı ikiqat rabitələrə malik olan bir molekuldur. Bir polien antifunqal, bir hidroksillənmiş qrupa sahib olan makrotsiklik bir poliendir. Bu, polien antifunqalları amfifilik hala gətirir. Polien antimikotikləri göbələk hüceyrə membranındakı sterollarla, əsasən ergosterolla bağlanır. Bu, hüceyrə membranının keçid temperaturunu (Tk) dəyişdirir və bununla da membranı daha az maye, daha çox kristal vəziyyətə çevirir. Nəticədə hüceyrənin tərkibinə monovalent ionlar (K +, Na +, H + və Cl−), kiçik üzvi molekullar sızır və bu hüceyrənin ölməsinin əsas səbəblərindən biri hesab olunur[3]. Heyvan hüceyrələrində ergosterol əvəzinə xolesterol var və bu səbəbdən daha az həssasdırlar. Bununla birlikdə, terapevtik dozalarda, amfoterisin B insanın zəhərlənmə riskini artırır, həmçinin heyvan membranındakı xolesterolla birləşə bilər. Amfoterisin B venadaxili vurulduqda nefrotoksikdir. Polienin hidrofob zənciri qısaldıqca sterolla bağlanma aktivliyi artır. Hidrofob zəncirin daha da azalması polienin heyvanlar üçün zəhərli olmasına səbəb ola bilər.

• Amfoterisin B
• Kandisidin
• Filipin — 35 karbon, kolesterola bağlanır (toksik)
• Hamisin
• Natamisin — 33 karbon, ergosterola daha yaxşı bağlanır
• Nistatin
• Rimocidin
• İmidazollar
• Bifonazol
• Butokonazol
• Klotrimazol
• Ekonazol
• Fentikonazol
• İzokonazol
• Ketokonazol
• Lulikonazol
• Mikonazol
• Omokonazol
• Oksikonazol
• Sertakonazol
• Sulkonazole
• Tiokonazol
• Triazollar
• Albakonazol
• Efinakonazol
• Epoksikonazol
• Flukonazol
• İzavukonazol
• İtrakonazol
• Posakonazol
• Propikonazol
• Ravukonazol
• Terkonazol
• Vorikonazol
• Tiazollar
• Abafungin
• Alilaminlər

Alilaminlər [5] ergosterol sintezi üçün tələb olunan başqa bir ferment olan epoksidazı inhibə edir. Nümunələr arasında amorolfin, butenafin, naftifin və terbinafin var[6] [7] [8].

Ekinokandinlər 1,3-beta-qlükan sintezini inhibə edərək göbələk hüceyrə divarında qlükanın yaranmasına maneə törədir:

• Anidulafungin
• Kaspofungin
• Mikafungin Ekinokandinlər, xüsusilə də Kandida növlərinin müalicəsi üçün venadaxili tətbiq olunur. [9] [10]

• Aurones — göbələk əleyhinə xüsusiyyətlərə malikdir [11].
• Benzoy turşusu — Whitefield məlhəmi, Friar Balzamı və Peru Balzamı kimi antifungal xüsusiyyətlərə malikdir[12].
• Siklopiroks — (siklopiroks olamin) — "Tinea versicolour" adlı dəri xəstəliyi əleyhinə çox faydalıdır[13].
• Flukitozin və ya 5-florositozin — antimetabolit pirimidin analoqu [14].
• Haloprogin — daha az yan təsiri olan daha müasir antifungalların alınması səbəbindən dayandırıldı[15].
• Triasetin — göbələk esterazları ilə sirkə turşusuna hidroliz olunur[16].
• Kristal bənövşə — triarilmetan boyasıdır, antibakterial, antifungal və antelmintik xüsusiyyətlərə malikdir və əvvəllər antiseptik olaraq vacib idi[17].
• Kastelanin boyası
• Orotomid (F901318) — pirimidin sintez inhibitoru[18] [19].
• Miltefosin, ergosterol ilə qarşılıqlı əlaqə quraraq göbələk hüceyrə membranının dinamikasını pozur [20].
• Kalium yodid lenfokutan sporotrixoz və dərialtı ziqomikoz (basidiobolomikoz) üçün üstünlük verilən müalicədir. Fəaliyyət rejimi qaranlıqdır [21].
• Nikkomisin, göbələk hüceyrə divarında mövcud olan xitin meydana gəlməsinə maneə törədir.
• Kömür qətranı
• Mis (II) sulfat [22]
• Selenium disulfid
• Natrium tiosulfat
• Pirokton olamin
• İodokinol (Diiodohidroksikin), kliyokinol
• Akrisorsin
• Sink pirition
• Kükürd

Dəyişmiş ostrogen səviyyələri və qaraciyər zədələnməsi kimi yan təsirlərin xaricində bir çox antifungal dərman insanlarda allergik reaksiyalara səbəb ola bilər. [23] Məsələn, azol dərman qrupunun anafilaksiyaya səbəb olduğu bilinir.

Bir çox dərmanlarla qarşılıqlı təsiri də var. Xəstələr hər hansı bir dərmanın əlavə məlumat vərəqələrini ətraflı oxumalıdırlar. Məsələn, ketokonazol və ya itrakonazol kimi azol antifungal (digər funksiyalar arasında) toksinləri və dərmanları bağırsağa atan P-qlikoproteinin həm substratları, həm də inhibitorları ola bilər. [24] Dırnaq xəstəliyini müalicə etmək üçün oral antifungal müalicə tətbiq etməzdən əvvəl göbələk infeksiyasının təsdiqlənməsi lazımdır. [25] Dırnaqlarda şübhəli göbələk infeksiyası hallarının təxminən yarısı qeyri-göbələk səbəbidir. [25] Ağızdan müalicənin yan təsirləri çoxdur və xəstəliyi olmayan insanlar bu dərmanları qəbul etməməlidirlər. [25] Azollar göbələklərin hüceyrə membranında fəaliyyət göstərən antifungal qrupdur. Bəzi azollar göbələk hüceyrə membranının keçiriciliyini birbaşa artırır.

1. ^ Jump up to:a b Benitez, Lydia L.; Carver, Peggy L. (2019). "Adverse Effects Associated with Long-Term Administration of Azole Antifungal Agents". Drugs. 79 (8): 833–853. doi:10.1007/s40265-019-01127-8. ISSN 0012–6667.
2. ^ Chang, Chia-Hsuin; Young-Xu, Yinong; Kurth, Tobias; Orav, John E.; Chan, Arnold K. (2007). "The Safety of Oral Antifungal Treatments for Superficial Dermatophytosis and Onychomycosis: A Meta-analysis". The American Journal of Medicine. 120 (9): 791–798.e3. doi:10.1016/j.amjmed.2007.03.021. ISSN 0002–9343.
3. ^ Baginski M, Czub J (June 2009). "Amphotericin B and its new derivatives — mode of action". Current Drug Metabolism. 10 (5): 459–69. doi:10.2174/138920009788898019. PMID 19689243.
4. ^ Sheehan DJ, Hitchcock CA, Sibley CM (January 1999). "Current and emerging azole antifungal agents". Clinical Microbiology Reviews. 12 (1): 40–79. doi:10.1128/cmr.12.1.40. PMC 88906. PMID 9880474.
5. ^ Ameen M (March 2010). "Epidemiology of superficial fungal infections". Clinics in Dermatology. Elsevier Inc. 28 (2): 197–201. doi:10.1016/j.clindermatol.2009.12.005. PMID 20347663.
6. ^ "As Fungal Infections Expand, so Does Market | GEN Magazine Articles | GEN". GEN. Retrieved 2015–10–17.
7. ^ "Research and Markets: Global Antifungal Therapeutics (Polyenes, Azoles, Echinocandins, Allylamines) Market:Trends and Opportunities (2014–2019) | Business Wire". www.businesswire.com. Retrieved 2015–10–17.
8. ^ "Tinea Cruris". nurse-practitioners-and-physician-assistants.advanceweb.com. Archived from the original on 2017–09–01. Retrieved 2015–10–17.
9. ^ Echinocandins for the treatment of systemic fungal infection | Canadian Antimicrobial Resistance Alliance (CARA)
10. ^ Cappelletty D, Eiselstein-McKitrick K (March 2007). "The echinocandins". Pharmacotherapy. 27 (3): 369–88. doi:10.1592/phco.27.3.369. PMID 17316149.
11. ^ Sutton CL, Taylor ZE, Farone MB, Handy ST (February 2017). "Antifungal activity of substituted aurones". Bioorganic & Medicinal Chemistry Letters. 27 (4): 901–903. doi:10.1016/j.bmcl.2017.01.012. PMID 28094180.
12. ^ Wilson G, Block B (2004). Wilson and Gisvold's Textbook of Organic Medicinal and Pharmaceutical Chemistry. Philadelphia, Pa.: Lippincott Williams & Wilkins. ISBN 0-7817-3481-9.
13. ^ "antifung". Archived from the original on 17 June 2008. Retrieved 2008–07–09.
14. ^ Vermes A, Guchelaar HJ, Dankert J (August 2000). "Flucytosine: a review of its pharmacology, clinical indications, pharmacokinetics, toxicity and drug interactions". The Journal of Antimicrobial Chemotherapy. 46 (2): 171–9. doi:10.1093/jac/46.2.171. PMID 10933638.
15. ^ "Haloprogin". DrugBank. University of Alberta. November 6, 2006. Retrieved 2007–02–17.
16. ^ "Dermatotherapeutic Agents". Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry (7th ed.). 2007. doi:10.1002/14356007.a08_301.pub2.
17. ^ Docampo R, Moreno SN (1990). "The metabolism and mode of action of gentian violet". Drug Metabolism Reviews. 22 (2–3): 161–78. doi:10.3109/03602539009041083. PMID 2272286.
18. ^ Oliver JD, Sibley GE, Beckmann N, Dobb KS, Slater MJ, McEntee L, du Pré S, Livermore J, Bromley MJ, Wiederhold NP, Hope WW, Kennedy AJ, Law D, Birch M (November 2016). "F901318 represents a novel class of antifungal drug that inhibits dihydroorotate dehydrogenase". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 113 (45): 12809–12814. doi:10.1073/pnas.1608304113. PMC 5111691. PMID 27791100.
19. ^ Hope WW, McEntee L, Livermore J, Whalley S, Johnson A, Farrington N, Kolamunnage-Dona R, Schwartz J, Kennedy A, Law D, Birch M, Rex JH (August 2017). "Aspergillus fumigatus: New Opportunities for Treatment of Multidrug-Resistant Fungal Disease". mBio. 8 (4): e01157–17. doi:10.1128/mBio.01157–17. PMC 5565967. PMID 28830945.
20. ^ Brilhante RS, Caetano EP, Lima RA, Castelo Branco DS, Serpa R, Oliveira JS, Monteiro AJ, Rocha MF, Cordeiro RA, Sidrim JJ (October 2015). "In vitro antifungal activity of miltefosine and levamisole: their impact on ergosterol biosynthesis and cell permeability of dimorphic fungi". Journal of Applied Microbiology. 119 (4): 962–9. doi:10.1111/jam.12891. PMID 26178247.
21. ^ "Systemic Therapy". Rook's Textbook of Dermatology. 4 (8th ed.). 2010. p. 74.48.
22. ^ Borkow G (August 2014). "Using Copper to Improve the Well-Being of the Skin". Current Chemical Biology. 8 (2): 89–102. doi:10.2174/2212796809666150227223857. PMC 4556990. PMID 26361585.
23. ^ Kyriakidis I, Tragiannidis A, Munchen S, Groll AH (February 2017). "Clinical hepatotoxicity associated with antifungal agents". Expert Opinion on Drug Safety. 16 (2): 149–165. doi:10.1080/14740338.2017.1270264. PMID 27927037.
24. ^ Jump up to:a b doctorfungus > Antifungal Drug Interactions Archived June 19, 2010, at the Wayback Machine Content Director: Russell E. Lewis, Pharm. D. Retrieved on Jan 23, 2010
25. ^ Jump up to:a b c American Academy of Dermatology (February 2013). "Five Things Physicians and Patients Should Question". Choosing Wisely: an initiative of the ABIM Foundation. American Academy of Dermatology. Retrieved 2013–12–05., which cites
26. Roberts DT, Taylor WD, Boyle J (March 2003). "Guidelines for treatment of onychomycosis". The British Journal of Dermatology. 148 (3): 402–10. doi:10.1046/j.1365–2133.2003.05242.x. PMID 12653730.
27. Mehregan DR, Gee SL (December 1999). "The cost effectiveness of testing for onychomycosis versus empiric treatment of onychodystrophies with oral antifungal agents". Cutis. 64 (6): 407–10. PMID 10626104.

Kimya ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.