Araz qarağacı

*Ulmus minor* subsp. minor
Ulmus minor subsp. minor
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superrosids Klad: Rosids Klad: Fabids Dəstə: Gülçiçəklilər Fəsilə: Qarağackimilər Cins: Qarağac Növ: Kiçik qarağac Yarımnöv: Ulmus minor subsp. minor
Beynəlxalq elmi adı
	Ulmus minor subsp. minor;
NCBI	1211621

Ulmus minor subsp. minor (lat. Ulmus minor subsp. minor) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin qarağackimilər fəsiləsinin qarağac cinsinın kiçik qarağac növünə aid bitki yarımnövü.

Təbii yayılması

Yabanı halda Şimali İranda və Qafqazda bitir.

Botaniki təsviri

Hündürlüyü 20 m-ə çatan ağacdır. Zoğları əvvəlcə sıx tüklü olur, sonralar tədricən tüksüzləşir, bozumtul-qonur və ya çılpaq, bəzən parıldayan, qırmızımtıl-qonur, tünd qəhvəyi rəngdədir. Yarpaqları uzunsov, ellipsvari və ya tərs-oval formalı, dərivari, üst tərəfdən çılpaq, parlaq, yaşıl, alt tərəfdən açıq-yaşıl, məxməri tüklüdür. Ayanın kənarı tam və ya enli, küt dişli, qaidəsi ürəkvari və ya zəif pazvari, üçbucaqlı və ya sivridir. Yarpaqların saplağı 0,5–1,5 sm uzunluqdadır. Mart-aprel aylarında çiçəkləyir. Qoza meyvəsi fındıqvari, çanaqcığı keçəvari tükcüklü, üsküyəbənzər olub, uzunluğu 0,5–1 sm-ə çatır, saplaqlar üzərində yerləşir. Meyvələri avqust-sentyabr aylarında yetişir.

Ekologiyası

Qurağlığa davamlı, torpağa az tələbkar bitkidir. İşıq və istisevən, duza, yanğına davamlıdır. Çoxlu növ müxtəlifliyi vardır.

Azərbaycanda yayılması

Kiçik Qafqazın cənubunda, Naxçıvan MR-da, Zəngilan və Qubadlı rayonları ərazisində dəniz səviyyəsindən 500–1100 m yüksəklikdə bitir. Azərbaycanın Qırmızı kitabına daxil edilmişdir.

İstifadəsi

Quru dağ yamaclarının bərkidilməsində mühüm əhəmiyyət kəsb edir.

Sinonimləri

Heterotipik sinonimləri

Ulmus ambigua Beldie
Ulmus anglica Druce
Ulmus angustifolia (Weston) Weston
Ulmus angustifolia var. cornubiensis (Weston) Melville
Ulmus araxina Takht.
Ulmus asperrima Simonk.
Ulmus asymmetrica J.V.Armstr. & P.D.Sell
Ulmus atinia Walker
Ulmus atinia Walker
Ulmus aurea K.Koch
Ulmus berandii Simon-Louis
Ulmus campestris subsp. amplifolia Dippel
Ulmus campestris var. angustifolia Weston
Ulmus campestris var. argenteovariegata Weston
Ulmus campestris lusus aspera Regel
Ulmus campestris var. aurea É.Morren
Ulmus campestris var. australis A.Henry
Ulmus campestris berardii Jacob-Makoy
Ulmus campestris var. betulifolius Loudon
Ulmus campestris var. concavifolia Loudon
Ulmus campestris f. concavifolia (Loudon) Dippel
Ulmus campestris var. cornubiensis Weston
Ulmus campestris var. corylifolia (Host) Lange
Ulmus campestris f. denudata Trautv.
Ulmus campestris subvar. fastigiata-dampieri Wesm.
Ulmus campestris var. fungosa Aiton
Ulmus campestris var. glabra Aiton
Ulmus campestris lusus glabra (Aiton) Regel
Ulmus campestris var. glabra-variegata Dum.Cours.
Ulmus campestris gracilis Späth
Ulmus campestris var. laciniatus L.Mathieu
Ulmus campestris lusus laevis (Spach) Regel
Ulmus campestris f. laevis (Spach) Herder
Ulmus campestris var. laevis Spach
Ulmus campestris var. marginata G.Kirchn.
Ulmus campestris var. microphylla-pendula G.Nicholson
Ulmus campestris var. modiolina Dum.Cours.
Ulmus campestris var. mollis Regel ex Herder
Ulmus campestris f. monumentalis Dippel
Ulmus campestris var. parvifolia Regel ex Herder
Ulmus campestris f. pendula Dippel
Ulmus campestris lusus pendula (Dippel) Asch. & Graebn.
Ulmus campestris var. planifolia Loudon
Ulmus campestris subsp. procera (Salisb.) Maire
Ulmus campestris lusus propendens (C.K.Schneid.) Asch. & Graebn.
Ulmus campestris f. propendens (C.K.Schneid.) Rehder
Ulmus campestris var. punctata Jacob-Makoy
Ulmus campestris f. purpurea Dippel
Ulmus campestris var. rotundifolia (Carrière) Mottet
Ulmus campestris var. sarniensis Loudon
Ulmus campestris f. sarniensis (Loudon) Dippel
Ulmus campestris lusus scabra Regel
Ulmus campestris var. stricta Aiton
Ulmus campestris f. suberosa (Moench) Regel
Ulmus campestris var. suberosa (Moench) Wahlenb.
Ulmus campestris subsp. suberosa Arcang.
Ulmus campestris var. suberosa-pendula Siesm.
Ulmus campestris f. suberosoalata Trautv.
Ulmus campestris f. tortuosa Dippel
Ulmus campestris f. umbraculifera (Trautv.) Dippel
Ulmus campestris var. umbraculifera Trautv.
Ulmus campestris f. variegata (Loudon) Dippel
Ulmus campestris var. viminalis Loudon
Ulmus campestris f. virens Dippel
Ulmus campestris f. vulgaris (Aiton) Herder
Ulmus campestris subsp. vulgaris (Aiton) Dippel
Ulmus campestris var. vulgaris Aiton
Ulmus campestris webbiana J.Lee ex Simon-Louis
Ulmus campestris var. wheatleyi Simon-Louis
Ulmus carpinifolia Suckow
Ulmus carpinifolia Gled.
Ulmus carpinifolia var. cornubiensis (Weston) Rehder
Ulmus carpinifolia var. glandulosa (Lindl.) Melville
Ulmus carpinifolia f. gracilis (Späth) Rehder
Ulmus carpinifolia var. horsholmii Melville
Ulmus carpinifolia var. italica (A.Henry) Rehder
Ulmus carpinifolia f. koopmannii (Lauche ex Späth) Rehder
Ulmus carpinifolia f. pendula (Dippel) Rehder
Ulmus carpinifolia f. propendens (C.K.Schneid.) Rehder
Ulmus carpinifolia f. sarniensis (Loudon) Rehder
Ulmus carpinifolia var. suberosa (Moench) Rehder
Ulmus carpinifolia var. umbraculifera (Trautv.) Rehder
Ulmus carpinifolia var. variegata (Loudon) Rehder
Ulmus carpinifolia f. webbiana (J.Lee ex Simon-Louis) Rehder
Ulmus coritana Melville
Ulmus coritana var. angustifolia Melville
Ulmus coritana var. rotundifolia Melville
Ulmus cornubiensis (Weston) D.A.Webster
Ulmus corylifolia Host
Ulmus cucullata Dippel
Ulmus densa Litv.
Ulmus densa var. bubyriana Litv.
Ulmus discolor Wimm. & Grab.
Ulmus diversifolia Melville
Ulmus elliptica Murr
Ulmus fastigiata Dippel
Ulmus foliacea Gilib. ex C.K.Schneid.
Ulmus foliacea f. crispula Johanss.
Ulmus foliacea f. grandifrons Johanss.
Ulmus foliacea var. pendula (Dippel) Rehder
Ulmus foliacea var. pilosula Johanss.
Ulmus foliacea f. prunifolia Johanss.
Ulmus foliacea var. stricta (Aiton) Rehder
Ulmus foliosa var. wheatleyi (Simon-Louis) Rehder
Ulmus fungosa (Aiton) Dum.Cours.
Ulmus georgica Schchian
Ulmus glabra Mill.
Ulmus glabra var. glandulosa Lindl.
Ulmus glabra var. pendula (Dippel) C.K.Schneid.
Ulmus glabra f. propendens C.K.Schneid.
Ulmus glabra f. purpurascens C.K.Schneid.
Ulmus glabra f. sarniensis (Loudon) C.K.Schneid.
Ulmus glabra f. vanhouttei C.K.Schneid.
Ulmus glabra var. variegata Loudon
Ulmus grossheimii Takht.
Ulmus hispanica Nois.
Ulmus koopmannii Lauche ex Späth
Ulmus major Hohen.
Ulmus microphylla var. pendula Petz. & G.Kirchn.
Ulmus minor subsp. angustifolia (Weston) Stace
Ulmus minor subsp. cornubiensis (Weston) Stace
Ulmus minor var. cornubiensis (Weston) Richens
Ulmus minor var. lockii (Druce) Richens
Ulmus minor subsp. procera (Salisb.) Franco
Ulmus minor var. sarniensis (Loudon) Richens
Ulmus minor subsp. sarniensis (Loudon) Stace
Ulmus minor var. suberosa (Moench) Soó
Ulmus minor f. variegata (Loudon) Geerinck
Ulmus minor var. vulgaris (Aiton) Richens
Ulmus modiolina Dum.Cours.
Ulmus monumentalis Rinz ex Dippel
Ulmus nana Borkh.
Ulmus nemoralis Boiss. ex Planch.
Ulmus nemorosa Borkh.
Ulmus nitens Moench
Ulmus nitens var. italica A.Henry
Ulmus nitens var. pendula (Dippel) A.Henry
Ulmus nitens var. sowerbyi Moss
Ulmus nitens var. stricta (Aiton) A.Henry
Ulmus nitens var. wheatleyi (Simon-Louis) A.Henry
Ulmus nuda Ehrh.
Ulmus planereoides Carrière
Ulmus plotii Druce
Ulmus procera Salisb.
Ulmus procera f. argenteovariegata (Weston) Rehder
Ulmus procera f. aurea (É.Morren) Rehder
Ulmus procera var. australis (A.Henry) Rehder
Ulmus procera var. berandii (Simon-Louis) Rehder
Ulmus procera f. marginata (G.Kirchn.) Rehder
Ulmus procera f. myrtifolia Rehder
Ulmus procera f. purpurascens (C.K.Schneid.) Rehder
Ulmus procera f. vanhouttei (C.K.Schneid.) Rehder
Ulmus procera var. viminalis (Loudon) Rehder
Ulmus pseudocoritana J.V.Armstr. & P.D.Sell
Ulmus pseudosuberosa Błocki
Ulmus purpurea Nois.
Ulmus reticulata Dumort.
Ulmus rosseelsii Dippel
Ulmus rotundifolia Carrière
Ulmus sarniensis (Loudon) H.H.Bancr.
Ulmus sativa Mill.
Ulmus sativa var. lockii Druce
Ulmus scabra subf. viminalis (Loudon) Dippel
Ulmus sowerbyi (Moss) J.V.Armstr. & P.D.Sell
Ulmus sparsa Dumort.
Ulmus stricta (Aiton) Lindl.
Ulmus stricta var. goodyeri Melville
Ulmus stricta var. sarniensis (Loudon) Moss
Ulmus stricta var. wheatleyi (Simon-Louis) Bean
Ulmus suberosa Moench
Ulmus suberosa var. folia-variegata-pendula de Vos
Ulmus suberosa var. grandifolia Roth
Ulmus suberosa var. parvifolia Roth
Ulmus suberosa var. pendula Lavallée
Ulmus suberosa pendula-lombartsii Lombarts
Ulmus suberosa var. pumila Gaudin
Ulmus surculosa Stokes
Ulmus surculosa var. argutifolia Stokes
Ulmus tetrandra Schkuhr
Ulmus tiliifolia Host
Ulmus tortuosa Host
Ulmus uzbekistanica Drobow
Ulmus vanhouttei Pynaert
Ulmus viminalis (Loudon) Bean
Ulmus virens Dippel
Ulmus vulgaris Pall.
Ulmus wheatleyi (Simon-Louis) Druce
Ulmus wyssotzky Kotov