Astra

Çayırçiçəyi
Çayırçiçəyi
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superasterids Klad: Asterids Klad: Campanulids Dəstə: Astraçiçəklilər Fəsilə: Mürəkkəbçiçəklilər Yarımfəsilə: Asteroideae Triba: Astereae Yarımtriba: Asterinae Cins: Çayırçiçəyi
Beynəlxalq elmi adı
	Aster L., 1753;
ITIS	35510
NCBI	41479

Çayırçiçəyi, aster (lat. Aster)^[3] — mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.^[4]

Astranı çox vaxt kiçik təpələrdə əkirlər. Belə əkilmə şəraitində bitki daha cəzbedici görünür. Bu bitkinin gülləri ulduz formasında olduğuna görə adı yunancadan "ulduz" sözündən götürülmüşdür. Çoxillik astraların Şimali və Cənubi Amerikada, Avrasiya və Afrikada bitən 500-ə yaxın növü məlumdur. Onların 80 növündən bəzək bağçılığında istifadə olunur və aşağıdakı növlər xüsusilə geniş yayılmışdır: Alp astrasının (A.alpinus) çoxsaylı hamaşçiçəkləri səbətləri ilə fərqlənir. Dilcik formalı çiçəklər bənövşəyi, mavi, ağ rəngli olur. Boru formasında olan çiçəkləri sarıdır. Azərbaycanda Böyük və Kiçik Qafqazın Alp zonasında yabanı halda bitir. İtaliya astrası (A.amellus) — boruşəkilli, dilcikli çiçəkləri bənövşəyi, göy və sarı rəngdədir. Kolşəkilli astranın (A.dumosus) dilcikşəkilli çiçəkləri açıq-bənövşəyi, ağ rəngdə, boruşəkillilər isə sarı rəngdə olur. Çoxillik astraları pöhrələrlə çoxaldırlar. Bunun üçün pöhrələri ehtiyatla bölürlər. Çoxillik astraların əksər növləri zoğlar əmələ gətirir. Bu zoğlar torpağa toxunan hissədən kök atır. Qələm etmək üçün yan zoğlardan istifadə olunur.

Növləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Azərbaycanın dərman bitkiləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Aqeratobənzər çayırçiçəyi (Aster ageratoides Turcz.)
Gözəl çayırçiçəyi (Aster amellus L.)
Zərif çayırçiçəyi (Aster atticus Call.)
Tatar çayırçiçəyi (Aster tataricus L. fil.)

Digər növləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Aster acer Roehl.
Aster acris S.G.Gmel.
Aster ageratoides Turcz.
- Aster ageratoides var. firmus (Diels) Hand.-Mazz.
- Aster ageratoides var. grossedentatus (Franch. ex Diels) Kitam.
- Aster ageratoides var. laticorymbus (Vaniot) Hand.-Mazz.
- Aster ageratoides var. ovalifolius Kitam.
- Aster ageratoides var. potaninii (Diels) Kitam.
- Aster ageratoides var. sawadanus Kitam.
- Aster ageratoides var. tenuifolius Kitam.
Aster aitchisonii Boiss.
Aster alatipes Hemsl.
Aster albanicus (Degen) Degen
Aster albescens (DC.) Wall. ex Hand.-Mazz.
Aster alpinoamellus Novopokr. ex Tzvelev
Aster alpinus L.
- Aster alpinus var. serpentimontanus (Tamamsch.) Ling
- Aster alpinus subsp. tolmatschevii (Tamamsch.) Á.Löve & D.Löve
- Aster alpinus subsp. vierhapperi Onno
Aster amellus L.
- Aster amellus subsp. bessarabicus (Bernh. ex Rchb.) Soó
- Aster amellus subsp. ibericus (Steven) V.E.Avet.
Aster ananthocladus Hilliard & B.L.Burtt
Aster andringitrensis Humbert
Aster apinnatifidus (Mat.) Makino
Aster arenarius (Kitam.) Nemoto
Aster argyi H.Lév.
Aster argyropholis Hand.-Mazz.
Aster armerioides (Nutt.) Kuntze
Aster asa-grayi Makino
Aster ascendens Hook.
Aster asteroides (DC.) Kuntze
- Aster asteroides subsp. costei (H.Lév.) Grierson
Aster auriculatus Franch.
Aster baccharoides (Benth.) Steetz
Aster bachtiaricus Mozaff.
Aster bahamensis Britton
Aster bakerianus Burtt Davy ex C.A.Sm.
Aster barbellatus Grierson
Aster baronii Humbert
Aster batangensis Bureau & Franch.
Aster bergianus Harv.
Aster bietii Franch.
Aster bipinnatisectus Ludlow ex Grierson
Aster bojeri Humbert
Aster bowiei Harv.
Aster bracei Britton
Aster brachyphyllus C.C.Chang
Aster brachytrichus Franch.
Aster brevis Hand.-Mazz.
Aster burgessii Britton
Aster capusi Franch.
Aster caricifolius Kunth
Aster chimanimaniensis W.Lippert
Aster chingshuiensis Y.C.Liu & C.H.Ou
Aster cichoriacea (Greene) S.F. Blake
Aster ciliatus Walter
Aster cinerarioides (DC.) Humbert
Aster coahuilensis S.F.Blake
Aster × columbianus Piper (pro sp.)
Aster comptonii W.Lippert
Aster confertifolius Hilliard & B.L.Burtt
Aster curvescens E.S.Burgess
Aster decumbens (Schltr.) G.L.Nesom
Aster diffusus Dryand.
Aster dimorphophyllus Franch. & Sav.
Aster diplostephioides (DC.) C.B.Clarke
Aster divergens [Dryand.]
Aster dumosus Hoffm.
Aster ensifer Bosserdet
Aster erucifolius (Thell.) W.Lippert
Aster falcifolius Hand.-Mazz.
Aster falconeri (C.B.Clarke) Hutch.
Aster fanjingshanicus Y.L.Chen & D.J.Liu
Aster farreri W.W.Sm. & Jeffrey
Aster fastigiatus Fisch.
Aster filipes J.Q.Fu
Aster fischerianus DC.
Aster flaccidus Bunge
Aster formosanus Hayata
Aster fragilis Elliott
Aster fulgidulus Grierson
Aster fuscescens Bur. & Franch.
Aster giraldii Diels
Aster glehnii F.Schmidt
Aster gracilicaulis Y.Ling ex J.Q.Fu
Aster grisebachii Britton
Aster handelii Onno
Aster harrowianus Diels
Aster harveyanus Kuntze
Aster hayatae H.Lév. & Vaniot
Aster heleius Urb.
Aster helenae Merr.
Aster heliopsis Grierson
Aster henryi Hemsl.
Aster hersileoides C.K.Schneid.
Aster × herveyi A. Gray
Aster heterolepis Hand.-Mazz.
Aster himalaicus C.B.Clarke
Aster hispidus Thunb.
- Aster hispidus var. insularis (Makino) Mot.Ito
- Aster hispidus var. koidzumianus (Kitam.) Mot.Ito
- Aster hispidus var. leptocladus (Makino) Mot.Ito
Aster hololachnus Ling
Aster hualiensis S.S.Ying
Aster hunanensis Hand.-Mazz.
Aster hybridus E.H.L.Krause
Aster hypoleucus Hand.-Mazz.
Aster iinumae Kitam. ex Hara
Aster incisus Fisch.
Aster indamellus Grierson
Aster ionoglossus Ling
Aster itsunboshi Kitam.
Aster jeffreyanus Diels
Aster jishouensis W.P.Li & S.X.Liu
Aster juchaihu Z.Y.Zhu & B.Q.Min
Aster kansuensis Farrer
Aster kantoensis Kitam.
Aster kayserianus Schur
Aster komonoensis Makino
Aster koraginensis Kom.
Aster kyobuntensis Nakai
Aster laka C.B.Clarke
Aster langaoensis J.Q.Fu
Aster lasiocladus Hayata
Aster latibracteatus Franch.
Aster latisquamatus (Maxim.) Hand.-Mazz.
Aster lautureanus (Debeaux) Franch.
Aster lavandulifolius Hand.-Mazz.
Aster laxifolius Lindl.
Aster leonis Britton
Aster limonifolius (Less.) B.Fedtsch.
Aster limosus Hemsl.
Aster limprichtii Diels
Aster lindenii Sch.Bip.
Aster lingulatus Franch.
Aster lipskii Kom.
Aster × longulus E. Sheld. (pro sp.)
Aster luzonensis Elmer
Aster lydenburgensis W.Lippert
Aster maackii Regel
Aster × maccallae Rydb. (pro sp.)
Aster madagascariensis (Humbert) Humbert
Aster magnus Y.N.Lee & C.Kim
Aster mangshanensis Y.Ling
Aster marchandii H.Lév.
Aster megalanthus Y.Ling
Aster menziesii Lindl.
Aster methodorus (Benth.) Govaerts
Aster milanjiensis S.Moore
Aster miquelianus Hara
Aster miser L.
Aster miyagii Koidz.
Aster molliusculus (Lindl. ex DC.) C.B.Clarke
Aster moranensis Kunth
Aster morrisonensis Hayata
Aster motuoensis Y.L.Chen
Aster muliensis Hand.-Mazz.
Aster mutabilis Vell.
Aster nakaoi Kitam.
Aster neo-elegans Grierson
Aster nigrocinctus Ling
Aster nigromontanus Dunn
Aster nitidus C.C.Chang
Aster novopokrovskyi Iljin
Aster nubimontis W.Lippert
Aster okanoganus Piper
Aster oreophilus Franch.
Aster outeniquae Fourc.
Aster ovalifolius Kitam.
Aster ovatus (Franch. & Sav.) Mot.Ito & Soejima
- Aster ovatus var. microcephalus (Miq.) Mot.Ito & Soejima
- Aster ovatus var. ripensis (Makino) Mot.Ito & Soejima
- Aster ovatus var. yezoensis (Kitam. & Hara) Mot.Ito & Soejima
Aster panduratus Nees ex Walp.
Aster paniculatus Muhl.
Aster peduncularis Wall. ex Nees
Aster peglerae Bolus
Aster perfoliatus Oliv.
Aster philippinensis S.Moore
Aster pleiocephalus (Harv.) Hutch.
Aster pluriflorus G.Don
Aster polios C.K.Schneid.
Aster poliothamnus Diels
Aster popovii Botsch.
Aster prainii (J.R.Drumm.) Y.L.Chen
Aster pseudobakeranus W.Lippert
Aster pseudodumosus (Thell.) Bergmans
Aster pseudoglehnii "Y.S.Lim, Hyun & H.Shin"
Aster pujosii Quézel
Aster pycnophyllus Franch. ex Diels
Aster pyrenaeus Desf. ex DC.
Aster quitensis Willd. ex Spreng.
Aster retusus Ludlow
Aster rockianus Hand.-Mazz.
Aster roscidus E.S.Burgess ex Britton & A.Brown
Aster rugulosus Maxim.
Aster ruoqiangensis Y.Wei & C.H.An
Aster salicifolius Lam.
Aster salsuginosus R.Br.
Aster salwinensis Onno
Aster sampsonii (Hance) Hemsl.
Aster sanczirii Kamelin & Gubanov
Aster satsumensis Soejima
Aster sekimotoi Makino
Aster semiamplexicaulis (Makino) Makino ex Koidz.
Aster senecioides Franch.
Aster setchuenensis Franch.
Aster shennongjiaensis W.P.Li & Z.G.Zhang
Aster sibiricus Turcz. ex Torr. & A.Gray
Aster sikkimmensis Hook.f. & Thomson
Aster sikuensis W.W.Sm. & Farrer
Aster silenifolius Turcz.
Aster sinianus Hand.-Mazz.
Aster sohayakiensis Koidz.
Aster souliei Franch.
Aster spathulifolius Maxim.
Aster squamatus (Spreng.) Hieron.
Aster stracheyi Hook.f.
Aster striatus Champ. ex Benth.
Aster subintegerrimus Trautv.
Aster subulatus (Michx.) Hort. ex Michx.
Aster sugimotoi Kitam.
Aster taiwanensis Kitam.
- Aster taiwanensis var. lucens (Kitam.) Kitam.
Aster takasagomontanus Sasaki
Aster taliangshanensis Y.Ling
Aster tansaniensis W.Lippert
Aster taoyuenensis S.S.Ying
Aster tataricus L.f.
Aster techinensis Y.Ling
Aster tenuipes Makino
Aster thomsonii C.B.Clarke
Aster tientschwanensis Hand.-Mazz.
Aster tongolensis Franch.
Aster tricapitatus Vaniot
Aster tricephalus C.B.Clarke
Aster trichoneurus Y.Ling
Aster trinervius Roxb. ex Roxb.
- Aster trinervius var. wattii (C.B.Clarke) Grierson
Aster tsarungensis (Grierson) Y.Ling
Aster turbinatus S.Moore
Aster uchiyamai Nakai
Aster velutinosus Y.Ling
Aster vestitus Franch.
Aster viscidulus (Makino) Makino
- Aster viscidulus var. alpinus (Koidz.) Kitam.
Aster vvedenskyi Bondarenko
Aster willkommii Sch.Bip.
- Aster willkommii subsp. catalaunicus (Willk. & Costa) A.Bolòs
- Aster willkommii subsp. discoideus (Willk.) A.Bolòs
Aster woroschilowii Zdor. & Schapoval
Aster yakushimensis (Kitam.) Soejima & Yahara
Aster yomena Makino
- Aster yomena var. dentatus (Kitam.) Hara
Aster yoshinaganus (Kitam.) Mot.Ito & Soejima
Aster yunnanensis Franch.
- Aster yunnanensis var. angustior Hand.-Mazz.
- Aster yunnanensis var. labrangensis (Hand.-Mazz.) Y.Ling
Aster zayuensis Y.L.Chen
Aster zuluensis W.Lippert

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

Məlumat mənbəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Tofiq Məmmədov (botanik) "Gülçülük ensiklopediyası": Bakı: "Azərbaycan"-2016. http://dendrologiya.az/?page_id=112 Arxivləşdirilib 2019-11-17 at the Wayback Machine

↑ Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 373. doi:10.5962/BHL.TITLE.746
↑ Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 872.
↑ Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
↑ Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.

Çayırçiçəyi The Plant List saytında Arxivləşdirilib 2020-08-05 at the Wayback Machine

İkiləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

[_be163bde8b77c4c0-1] Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 373. doi:10.5962/BHL.TITLE.746

[_6a57cb297fa3d958-2] Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 872.

[3] Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.

[4] Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.

[3]

[4]

[1]

[2]