Astragalus borudjerdicus

Astragalus caraganae (lat. Astragalus caraganae) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin gəvən cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Kritik təhlükə həddində olanlar" – CR B1ab (i, ii, iii)c(i)+2ab(i, ii, iii)c(i). Azərbaycanın nadir, endemik növüdür. Regional IUCN Statusu — CR B1ab (i, ii, iii)c(i)+2ab(i, ii, iii)c(i).

Astragalus caraganae
Elmi təsnifat
Beynəlxalq elmi adı

Qısa morfoloji təsviri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Çoxsaylı düzduran gövdəli, 20–50 sm hündürlükdə, çoxillik bitkidir. Yarpaqcıqları 16–27 cütdür, uzunsov-ovalvaridir, üzəri çılpaq, alt hissəsi sıx məxməri tükcüklüdür. Yumurtalığı uzunsov, ayaqcıqlıdır. Salxımı qısa, 4–6 seyrək çiçəklidir. Paxlası düzdür, seyrək tükcüklü, buruncuqlu və ikiyuvalıdır.

Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Çiçəkləmə may, meyvəvermə iyun-iyul aylarına təsadüf edir. Kserofit bitkidir. Orta dağ qurşağında, quru daşlı yamaclarda, qayalı ərazilərdə rast gəlinir.

Naxçıvanın dağlıq hissəsi (Şahbuz rayonu — Qarababa, Badamlı, Kükü kəndləri ətrafı və Keçəldağ).

Sayı və tendensiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İtmə təhlükəsi altında olan yeganə lokaliteti mövcuddur, populyasiyanın sayı sürətlə azalır.

Məhdudlaşdırıcı amillər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Populyasiyanın zəif təkrarlanması, ekoloji və antropogen təsirlərdir.

Mühafizə tədbirləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Təbiətdəki vəziyyəti böhran həddə çatmış və nəsli kəsilmə ehtimalı olan növ kimi Zəngəzur Milli ParkıArpaçay Dövlət Təbiət Yasaqlığı ərazisində yayıldığı sahələr xüsusi nəzarət altına alınmalı və təbii populyasiyaları mühafizə olunmalıdır.

Homotipik sinonimləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Tragacantha caraganae (Fisch. & C.A.Mey.) Kuntze

Heterotipik sinonimləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Astragalus borudjerdicus Parsa
  • Astragalus caraganae var. brevicalyx Eig
  • Astragalus nachitschevanicus Rzazade
  • Astragalus peregrinus Fisch. & C.A.Mey. ex Bunge
  • Astragalus warackensis Freyn