Azobisisobutyronitril (azobisizoyağ turşusunun dinitrili, AIBN, ДАК) – azo birləşmələri və nitrillər sinfinə aid üzvi maddədir. Radikal polimerləşmənin və digər radikal reaksiyaların tinisiatoru kimi istifadə olunur.
Azobisizobutironitril | |
---|---|
Ümumi | |
Sistematik adı |
2,2′-Azobis(2-metilpropionitril), 2-(azo(1-siyano-1-metiletil))-2-metilpropan nitril |
Kimyəvi formulu | C₈H₁₂N₄[1] |
Molyar kütlə | 164.21 q/mol |
Təsnifatı | |
CAS-da qeyd. nöm. | 78-67-1 |
PubChem | 6547 |
ChEBI | 189360 |
ChemSpider | 6299 |
Molekul kütləsi 164.21 q/mol
Görünüşü ağ kristallar
Azobisisobutyronitril ağ toz olub, metanolda, etanolda həll olur, suda həll olmur.
0 °C-də metanolda həllolma 1,8 q/100 ml, 20 °C-də - 5 q/100 ml, 40 °C-də - 16 q/100 ml-dir. 0 °C-də etanolda həllolma 0,6 q / 100 ml, 20 °C-də - 2 q/100 ml, 40 °C-də - 7 q/100 ml-dir.
Aseton, benzol, toluol, DMSO və DMFA üçün 20 °C-də həllolma 100 q həllediciyə müvafiq olaraq 28, 10, 4.6, 7.2 və 19.8 q bərabərdir.
Qızdırıldıqda, aşagıdakı sxemə uyğun olaraq sərbəst radikallara parçalanır:
Azobisizobutronitril aseton, natrium siyanid və hidrazin sulfatdan 2,2'-siyanohidrazo-bis-propan vasitəsilə alınır [1].
Azobisisobutyronitril yüksək dərəcədə zəhərlidir. Benzoil peroksiddən daha az partlayıcıdır.
[1] Синтезы органических препаратов. Сборник 4. Москва, Иностранная Литература, 1953, стр. 245 [2] А М Торопцева и др. Лабораторный практикум по химии и технологии высокомолеулярных соединений Л.-Химия. 1972. [3] Дж. Дж. Ли Именные реакции. Пер. с англ. М., Бином 2006