Böyük Britaniya–Türkiyə münasibətləri

Böyük Britaniya–Türkiyə münasibətləri — Böyük Britaniya və Türkiyə Respublikası arasındakı mövcud ikitərəfli münasibətlər. İki ölkə Birinci Dünya müharibəsi də daxil olmaqla bir neçə dəfə müharibə etmişlər. Bəzi silahlı qarşıdurmalarda dövlətlər (Krım müharibəsi) müttəfiq idilər. Türkiyə ilə İngiltərə arasında yaxşı ikitərəfli münasibətlər mövcuddur[1]. Türkiyə Prezidenti Cövdət Sunay 1967-ci ilin noyabrında Böyük Britaniyaya dövlət səfəri edir[2]. Türkiyənin başqa prezidenti Kənan Evrən də 1988-ci ilin iyul ayında Birləşmiş Krallıqa səfər etmişdir. Böyük Britaniya kraliçası II Elizabet 1971-ci ilin oktyabrında və 2008-ci ilin mayında Türkiyəni ziyarət edir[3]. Hər iki ölkə G20-nin üzvüdür və Böyük Britaniya Türkiyənin Avropa İttifaqına üzv olmasını dəstəkləyir. İndi Böyük Britaniyanın Ankarada[4], Türkiyənin Londonda səfirliyi var[5].

Böyük Britaniya–Türkiyə münasibətləri
Böyük Britaniya və Türkiyə
 Böyük Britaniya  Türkiyə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Ticarət

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Böyük Britaniya Almaniyadan sonra Türkiyədən ikinci ən böyük mal idxalçısıdır. Türkiyə Böyük Britaniyaya ümumi mal həcminin təxminən 8%-i ixrac edir. Hər il təxminən 2.5 milyon ingilis tətilini Türkiyədə keçirir[6]. Üstəlik hər il 100.000 türk Böyük Britaniyanı ziyarət edir[7].

Aİ üzvlüyü

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Böyük Britaniya Türkiyənin Avropa İttifaqına üzv olmasının ən güclü tərəfdarıdır. Aİ ilə Türkiyəni 31 dekabr 1995-ci ildə qüvvəyə minən Gömrük İttifaqı haqqında bir razılaşma bağlayır[8]. Türkiyə 1999-cu ildən bəri Avropa İttifaqına üzv olmaq üçün namizəd ölkədir. 2010-cu ildə BBC-yə Böyük Britaniya Baş naziri Devid Kemeronun Türkiyənin Aİ-na üzv olma danışıqlarının yavaş tempindən narazılığını bildirmişdir[9]. London meri Boris Conson ənənəvi olaraq Türkiyənin Avropa istəklərinin ehtiraslı bir tərəfdarı olmuşdur[10]. Ancaq Britaniyanın Aİ-nı tərk etmək qərarı ilə Consonun da, ölkəsinin də bu mövzuda mövqeyi əhəmiyyəti itirmişdir[11].

Hərbi əməkdaşlıq

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Tereza Meyin 2017-ci ilin yanvar ayında Türkiyəyə səfəri zamanı Böyük Brtaniya müdafiə şirkəti BAE Systems və Türk Aerokosmik Sənayesi nümayəndələri beşinci nəsil türk qırıcı TF-X-in inkişafına kömək məqsədi ilə təxminən 100 milyon funt sterlinq dəyərində bir müqavilə imzalamışlar[12].

Ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Barlas, Dilek, and Şuhnaz Yilmaz. "Managing the transition from Pax Britannica to Pax Americana: Turkey’s relations with Britain and the US in a turbulent era (1929–47)." Turkish Studies (2016): 1-25.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Archived copy". 9 августа 2007 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 iyul 2009.
  2. ↑ "Ceremonies: State visits". Official web site of the British Monarchy. 25 September 2008 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 November 2008.
  3. ↑ "Outward state visits made by the queen since 1952". Official web site of the British Monarchy. 2008-10-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 ноября 2018.
  4. ↑ "Archived copy". 4 may 2008 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 noyabr 2018.
  5. ↑ "Turkish Embassy in London". Embassyhomepage.com. 2021-02-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 noyabr 2018.
  6. ↑ "The World Factbook". Cia.gov. 2017-09-20 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 ноября 2018.
  7. ↑ "Commercial and economic relations between Turkey and the United Kingdom". 2018-11-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-06.
  8. ↑ "Turkey - Trade - European Commission". Ec.europa.eu. 2019-12-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 noyabr 2018.
  9. ↑ "Cameron 'anger' at slow pace of Turkish EU negotiations". BBC News. 2010-07-27. 2018-11-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 ноября 2018.
  10. ↑ "LET TURKEY IN » 16 Nov 2002 » The Spectator Archive". Archive.spectator.co.uk. 2002-11-16. 2018-11-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 noyabr 2018.
  11. ↑ "Boris Johnson dismisses fears that trade will be hit by Brexit". dailymail.co.uk. 2016-05-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 noyabr 2018.
  12. ↑ "Britain, Turkey sign defence deal to develop Turkish fighter jet". Reuters. 27 yanvar 2017. 2017-05-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-06.