Biyarə İslam Əmirliyi

Biyarə İslam Əmirliyi (kürd. میرنشینی ئیسلامیی بیارە) ya Kürdüstan İslam Əmirliyi 2001-ci ildə İraqdan müstəqilliyini elan edən və 2003-cü ildə sona çatan Şəriət qanunları ilə idarə olunan qısa müddətli tanınmamış kürd islam dövləti idi.

Tarix[redaktə | mənbəni redaktə et]

Təməl[redaktə | mənbəni redaktə et]

2001-ci ilin sentyabrında Havraman bölgəsində yerləşən Biyarə rayonunda Ənsarül-İslam adlı kürd sələfi qrupu, Kürdüstan İslam Qrupu və Kürdüstan İslam Hərəkatı ilə yanaşı, paytaxtı Biyarə şəhəri olmaqla Biyarə İslam Əmirliyini qurdu. Ənsarül-İslamın lideri Molla Krekar Əmirliyin əmiri, Virya Salih və Əli Bapir isə onun müavinləri idi. Əmirlik ilk dəfə idi ki, kürd-islam sintezcilari öz məqsədlərinə nail oldular və şəriət əsasında bir kürd dövləti qurdular. Hər tərəfdən faktiki embarqo altında olan ərazi ilə İrandan olan kürd cihadçılar Əmirliyə həyati transsərhəd dəstək verdilər və əraziyə qeyri-qanuni qaçaqmalçılıq şəbəkələri qurdular.[1][2][3][4][5]

İslam Əmirliyi altında həyat[redaktə | mənbəni redaktə et]

Byara İslam Əmirliyindəki Ənsarül-İslam döyüşçüləri həm kürd, həm də müsəlman kimliklərini qəbul edərək dini, mədəni və ənənəvi həyat tərzini müdafiə edirdilər, buna görə də Ənsarül-İslam döyüşçüləri kürd paltarı geyinir və yalnız kürd dilində danışır və öz tərəfdarlarını təşviq edirdilər. eyni şeyi etmək. Həmçinin məlumat verilib ki, Ənsarül-İslam qeyri-müsəlmanlara qarşı qeyri-insani vəhşiliklər edib, sərt şəriət qanunlarını tətbiq edib, onların "qeyri-islam" olduğunu iddia etdikləri hər şeyi məhv edib və sufi dərgahlarını təhqir edib. Human Rights Watch təşkilatı Ənsar əl-İslamı məhbuslara işgəncə verməkdə və əsir götürülmüş peşmərgə, İraq ordusu, ABŞ ordusu və ya hər hansı xarici əsgəri adətən başını kəsməklə edam etməkdə ittiham edib.[6][7][8] İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusu öz sərhədlərində baş verənlərlə bağlı ehtiyatsızlıqlarına görə tənqid edilib.[3]

Yıxılma[redaktə | mənbəni redaktə et]

ABŞ ordusu Ənsarül-İslam bayrağına ayaq basır

mart 30 2003-cü ildə ABŞ-ın "Vikinq çəkic" əməliyyatına başlamasından sonra Əmirlik sona çatdı. Əmirliyin itirilməsindən sonra Ənsar döyüşçüləri İran-İraq sərhəddində toplaşdılar və oradan İran kürd cihadçıları tərəfindən qaçaqmalçılıq yolu ilə İrana gətirildilər. Cihadçılar gizli və sakit bir şəkildə gəldilər və ucqar ərazilərdə yerləşdiriləcəkdilərsə, İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusu buna məhəl qoymadı. İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusu cihadçılara ev sahibliyi edən iranlı kürdlərə xəbərdarlıq edib ki, əgər onlar ictimaiyyət qarşısında görünsələr, həbs edilərək İraqa geri göndəriləcəklər. Bəzi kürd cihadçılar ailələrini özləri ilə İrana gətirdilər; bəziləri səlahiyyətlilər tərəfindən iki qısa həftə həbs olundu, sonra sərbəst buraxıldı və qalmalarına icazə verildi. Bəzi cihadçılar İranda məskunlaşdılar, digərləri isə İraqa qayıtdılar, ya İraq üsyanlarına qoşuldular, ya da adi həyatlarına qayıdıb cihadçı həyat tərzini tərk etdilər.[1][2][3][9][10][11]

2016-cı ilin sonunda, Biyarənın 15 illik yubileyi ətrafında Molla Krekar dedi ki, "Ümid edirəm ki, biz İraqdan ən qısa zamanda ayrılacağıq. Mən bunu ürəkdən dəstəkləyərdim. Biz 1921-ci ildə İraq dövlətinə güclə birləşdirildik. Hər mənada uğursuz dövlət. İraq ilk dəfə təyyarə alanda Kürdüstan Krallığını və Süleymaniyyəni bombaladılar. Əgər Kürdüstanın kiçik bir hissəsi İraqdan ayrılıb müstəqillik elan etsə, mən bunu tam dəstəkləyəcəm. Mavritaniya müstəqillik elan edəndə onlar" Bayraqlarını dalğalandıracaq binaları belə yoxdur, amma yenə də müstəqilliklərini elan ediblər". O, həmçinin bildirib ki, artıq heç bir kürd dövlət məmuru ilə düşmənçiliyi yoxdur və bir çox dostları və ailəsi kürd hökumətindədir. Hoşyar Zebari kürd hökumətinin Krekarla sülh bağladığını təsdiqləyib.[12]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ 1 2 "Komal should 'shed' Islamic label: party leader". www.rudaw.net. 2021-12-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-02-20.
  2. ↑ 1 2 "How ISIS Infiltrated Iranian Kurdistan". iranwire.com. 2022-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-19.
  3. ↑ 1 2 3 "Journey to jihad: Iran's Sunni Kurds fighting a holy war in Idlib". www.rudaw.net. 2022-12-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-02-20.
  4. ↑ "Iraqi political groupings and individuals". middleeastreference.org.uk. 2007-03-05 tarixində arxivləşdirilib.
  5. ↑ Ram, Sunil. "The Enemy of My Enemy: The odd link between Ansar al-Islam, Iraq and Iran" (PDF). The Canadian Institute of Strategic Studies. April 2003. 30 March 2004 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 6 February 2015.
  6. ↑ "Ansar al-Islam in Iraqi Kurdistan (Human Rights Watch Backgrounder, )". www.hrw.org. 2019-05-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-19.
  7. ↑ "Ansar al-Islam in Iraqi Kurdistan". Human Rights Watch. 2010-06-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-01-22.
  8. ↑ Brynjar, Lia. Understanding Jihadi Proto-States – JSTOR. JSTOR 26297412. 2023-02-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-19.
  9. ↑ Masters of Chaos, Chapter 13 p. 7 Arxivləşdirilib 2012-02-14 at the Wayback Machine
  10. ↑ John Pike. "Ansar al Islam (Supporters of Islam)". 2 April 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 March 2015.
  11. ↑ "Radical Islam in Iraqi Kurdistan: The Mouse that Roared?". International Crisis Group. 2014-02-07. 2011-11-21 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-01-22.
  12. ↑ Mahmud Yasin Kurdi. "Time has come to break from Iraq, says radical Kurdish cleric Mulla Krekar". rudaw.net. 29 September 2016. 29 November 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 November 2016.

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]