Bravoa

Aqava
Aqava
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Birləpəlilər Dəstə: Qulançarçiçəklilər Fəsilə: Qulançarkimilər Yarımfəsilə: Aqavakimilər Cins: Aqava
Beynəlxalq elmi adı
	Agave L., 1753[…];
ITIS	182659
NCBI	39509
EOL	39864112

Aqava (lat. Agave) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin qulançarkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Botaniki xarakteristikası

Gövdəsiz çoxillik bitki olub, qısa ağaclaşmış gövdəsi vardır. Latınca "Agave" adlanır. Ən çox Amerika və Meksikada geniş yayılmışdır. Öz vətənində bitki çox iridir (3 m). Aqavalar ömründə bir dəfə çiçəkləyir. Buna görə də monokarp bitki adlanırlar. Ömrünün 6–10-cu ilində aqavanın mərkəzi yarpaqlarının arasında çiçək oxu əmələ gəlir, inkişaf edərək 10–12 m hündürlüyə qalxır. Saplağın üzərində 4000-ə qədər çiçək olur. Meksikalılar çiçək oxunu dibdən kəsib oradan çıxan şirəni toplayırlar. Bu şirəyə "Akvamil", yəni "bal suyu" deyilir. Gündə hər bitki 5 litrə yaxın şirə verir. Şirəvermə müddəti 8–9 ay davam edir. Bitki məhv olana qədər 1 ton şirə verə bilir. Bu şirədən Meksikalılar "Tekilla" adlı araq hazırlayırlar. Çiçək açdıqdan sonra məhv olan ana bitkinin yanlarında bir neçə bala bitkilər əmələ gəlir ki, onlar da əslində həmin bitkinin ömrünü davam etdirir. Xalq təbabətində onun yarpaqlarından bel ağrılarının, radikulit, lümbaqa və s. xəstəliklərin müalicəsində istifadə olunur. Dünyada bu cinsin 300 növü vardır. MNB-da açıq və örtülü şəraitdə bir çox növləri becərilir.

Sinonimləri

Heterotipik sinonimləri

Cotocapnia Link & Otto
Allibertia Marion ex Baker
Bonapartea Haw.
× Bravanthes Cif. & Giacom.
Bravoa Lex.
Coetocapnia Link & Otto
Delpinoa H.Ross
Ghiesbreghtia Roezl
× Hansara Avent ex J.Spath & J.Moore
Leichtlinia H.Ross
Littaea Tagl.
Manfreda Salisb.
× Mangave D.Klein
Polianthes L.
× Polifreda W.Ritchie & J.T.Lindstr.
Pothos Adans.
Prochnyanthes S.Watson
Pseudobravoa Rose
Robynsia Drapiez
Runyonia Rose
Tuberosa Heist. ex Fabr.
Zetocapnia Link & Otto

Növləri

Agave abisaii A.Vázquez & Nieves
Agave acicularis Trel.
Agave acklinicola Trel.
Agave acuispina Trel.
Agave × ajoensis W.C.Hodgs.
Agave aktites Gentry
Agave albescens Trel.
Agave alboaustralis (E.Solano & Ríos-Gómez) Thiede
Agave albomarginata Gentry
Agave albopilosa I.Cabral, Villarreal & A.E.Estrada
Amerika aqavası (Agave americana L.)
Agave amica (Medik.) Thiede & Govaerts
Agave andreae Sahagún & A.Vázquez
Agave angustiarum Trel.
Agave angustifolia Haw.
Agave anomala Trel.
Agave antillarum Descourt.
Agave apedicellata Thiede & Eggli
Agave applanata K.Koch
Agave arcedianoensis Cházaro, O.M.Valencia & A.Vázquez
Agave arceliensis (Art.Castro, J.G.Zavala & Cruz Durán) Idrees & Z.Yong Zhang
Agave × arizonica Gentry & J.H.Weber
Agave arubensis Hummelinck
Agave asperrima Jacobi
Agave atrovirens Karw. ex Salm-Dyck
Agave attenuata Salm-Dyck
Agave aurea Brandegee
Agave avellanidens Trel.
Agave azurea R.H.Webb & G.D.Starr
Agave bahamana Trel.
Agave bicolor (E.Solano & García-Mend.) Thiede & Eggli
Agave boldinghiana Trel.
Agave bovicornuta Gentry
Agave braceana Trel.
Agave bracteosa S.Watson ex Engelm.
Agave brevipetala Trel.
Agave brevispina Trel.
Agave brittoniana Trel.
Agave brunnea S.Watson
Agave bulbulifera (Castillejos & E.Solano) Thiede
Agave bulliana (Baker) Thiede & Eggli
Agave cacozela Trel.
Agave cajalbanensis A.Álvarez
Agave calciphila G.D.Starr
Agave calodonta A.Berger
Agave caribaeicola Trel.
Agave caymanensis Proctor
Agave cerulata Trel.
Agave chamelensis (E.J.Lott & Verh.-Will.) Thiede & Eggli
Agave chazaroi A.Vázquez & O.M.Valencia
Agave chiapensis Jacobi
Agave chrysantha Peebles
Agave chrysoglossa I.M.Johnst.
Agave cocui Trel.
Agave coetocapnia (M.Roem.) Govaerts & Thiede
Agave collina Greenm.
Agave colorata Gentry
Agave confertiflora Thiede & Eggli
Agave congesta Gentry
Agave convallis Trel.
Agave cremnophila G.D.Starr, Etter & Kristen
Agave cryptica G.D.Starr & T.J.Davis
Agave cundinamarcensis A.Berger
Agave cupreata Trel. & A.Berger
Agave datylio F.A.C.Weber
Agave dealbata É.Morren ex K.Koch
Agave debilis A.Berger
Agave decipiens Baker
Agave delamateri W.C.Hodgs. & Slauson
Agave demeesteriana Jacobi
Agave deserti Engelm.
Agave difformis A.Berger
Agave dissimulans Trel.
Agave doctorensis L.Hern. & Magallán
Agave dolichantha Thiede & Eggli
Agave durangensis Gentry
Agave dussiana Trel.
Agave eggersiana Trel.
Agave ellemeetiana K.Koch
Agave ensifera Jacobi
Agave evadens Trel.
Agave felgeri Gentry
Agave filifera Salm-Dyck
Agave flexispina Trel.
Agave fortiflora Gentry
Agave fourcroydes Lem.
Agave funkiana K.Koch & C.D.Bouché
Agave fusca (Ravenna) Thiede & Eggli
Agave galvaniae (A.Castañeda, S.Franco & García-Mend.) Etter & Kristen
Agave garciae-mendozae Galván & L.Hern.
Agave garciamartinezii Beutelsp. & Najarro
Agave garciaruizii A.Vázquez, Hern.-Vera & Padilla-Lepe
Agave geminiflora (Tagl.) Ker Gawl.
Agave gentryi B.Ullrich
Agave ghiesbreghtii Verschaff.
Agave gigantensis Gentry
Agave gilbertii A.Berger
Agave × glomeruliflora (Engelm.) A.Berger
Agave gomezpompae Cházaro & Jimeno-Sevilla
Agave gracielae Galvan & Zamudio
Agave gracilipes Trel.
Agave gracillima A.Berger
Agave graminifolia (Rose) Govaerts & Thiede
Agave grisea Trel.
Agave guadalajarana Trel.
Agave guadarramae N.C.Jiménez & García-Mend.
Agave guerrerensis (Matuda) G.D.Rowley
Agave guiengola Gentry
Agave guttata Jacobi & C.D.Bouché
Agave gypsicola García-Mend. & D.Sandoval
Agave gypsophila Gentry
Agave harrisii Trel.
Agave hauniensis J.B.Petersen
Agave havardiana Trel.
Agave hiemiflora Gentry
Agave hookeri Jacobi
Agave horrida Lem. ex Jacobi
Agave howardii (Verh.-Will.) Thiede & Eggli
Agave hurteri Trel.
Agave impressa Gentry
Agave inaequidens K.Koch
Agave inaguensis Trel.
Agave indagatorum Trel.
Agave infiernilloensis Etter, Kristen, Rosales & A.Vázquez
Agave intermixta Trel.
Agave involuta (McVaugh) Thiede & Eggli
Agave isthmensis A.García-Mend. & F.Palma
Agave jaiboli Gentry
Agave jaliscana (Rose) A.Berger
Agave jarucoensis A.Álvarez
Agave jimenoi Cházaro & A.Vázquez
Agave justosierrana (García-Mend.) Thiede
Agave karatto Mill.
Agave karwinskii Zucc.
Agave kavandivi García-Mend. & C.Chávez
Agave kerchovei Lem.
Agave kewensis Jacobi
Agave kristenii A.Vázquez & Cházaro
Agave lagunae Trel.
Agave lechuguilla Torr.
Agave × leopoldii W.Watson
Agave lexii García-Mor., J.García-Jim. & Iamonico
Agave littoralis (García-Mend., A.Castañeda & S.Franco) Thiede & Eggli
Agave longibracteata (Verh.-Will.) Thiede & Eggli
Agave longiflora (Rose) G.D.Rowley
Agave longipes Trel.
Agave lophantha Schiede
Agave lyobaa García-Mend. & S.Franco
Agave macroacantha Zucc.
Agave maculata Regel
Agave madrensis Villarreal, Ram.-Gam. & A.E.Estrada
Agave manantlanicola Cuevas & Santana-Michel
Agave mapisaga Trel.
Agave marcelinoi A.Vázquez & Padilla-Lepe
Agave margaritae Brandegee
Agave maria-patriciae Cházaro & Arzaba
Agave marmorata Roezl
Agave martaelenae A.Vázquez & Padilla-Lepe
Agave maximiliana Baker
Agave mayo A.Vázquez & Rosales
Agave mckelveyana Gentry
Agave megalodonta García-Mend. & D.Sandoval
Agave melanacantha Lem. ex Jacobi
Agave michoacana (M.Cedano, Delgad. & Enciso) Thiede & Eggli
Agave microceps (Kimnach) A.Vázquez & Cházaro
Agave millspaughii Trel.
Agave minor Proctor
Agave missionum Trel.
Agave mitis Mart.
Agave montana Villarreal
Agave montium-sancticaroli García-Mend.
Agave moranii Gentry
Agave multicolor (E.Solano & Dávila) Thiede
Agave multifilifera Gentry
Agave murpheyi Gibson
Agave muxii Zamudio & G.Aguilar-Gut.
Agave nanchititlensis (Matuda) ined.
Agave nashii Trel.
Agave nayaritensis Gentry
Agave neocernua Thiede
Agave neonelsonii Thiede & Eggli
Agave neopringlei Thiede & Eggli
Agave nickelsiae Rol.-Goss.
Agave nizandensis Cutak
Agave nuusaviorum García-Mend.
Agave oaxacana (García-Mend. & E.Solano) Thiede
Agave obscura Schiede ex Schltdl.
Agave ocahui Gentry
Agave occidentalis (Art.Castro & Aarón Rodr.) Thiede & Gideon F.Sm.
Agave offoyana De Smet ex Jacobi
Agave ornithobroma Gentry
Agave oroensis Gentry
Agave ortgiesiana (Baker) Trel.
Agave oteroi G.D.Starr & T.J.Davis
Agave ovatifolia G.D.Starr & Villarreal
Agave pablocarrilloi A.Vázquez, Muñiz-Castro & Padilla-Lepe
Agave pachycentra Trel.
Agave palmeri Engelm.
Agave palustris (Rose) Thiede & Eggli
Agave panamana Trel.
Agave paniculata (L.Hern., R.A.Orellana & Carnevali) Thiede
Agave papyrocarpa Trel.
Agave parrasana A.Berger
Agave parryi Engelm.
Agave parva (Aarón Rodr.) Thiede
Agave parvidentata Trel.
Agave parviflora Torr.
Agave pax Gir.-Cañas
Agave × peacockii Croucher
Agave pedunculifera Trel.
Agave pelona Gentry
Agave pendula Schnittsp.
Agave petiolata Trel.
Agave petrophila A.García-Mend. & E.Martínez
Agave petskinil (R.A.Orellana, L.Hern. & Carnevali) Thiede
Agave phillipsiana W.C.Hodgs.
Agave pintilla S.González, M.González & L.Reséndiz
Agave planifolia S.Watson
Agave platyphylla (Rose) Thiede & Eggli
Agave polianthiflora Gentry
Agave polyacantha Haw.
Agave potatorum Zucc.
Agave potosina B.L.Rob. & Greenm.
Agave potreriana Trel.
Agave pratensis A.Berger
Agave pringlei Engelm. ex Baker
Agave producta Thiede & Eggli
Agave pubescens Regel & Ortgies
Agave × pumila De Smet ex Baker
Agave quilae (Art.Castro & Aarón Rodr.) Thiede & Govaerts
Agave quiotepecensis García-Mend. & S.Franco
Agave revoluta Klotzsch
Agave rhodacantha Trel.
Agave rosalesii A.Vázquez, Thiede, Etter & Kristen
Agave rosei Thiede & Eggli
Agave rovelliana Tod.
Agave rutteniae Hummelinck
Agave rzedowskiana P.Carrillo, Vega & R.Delgad.
Agave salmiana Otto ex Salm-Dyck
Agave salomonii G.D.Starr, T.J.Davis & G.Juárez
Agave sanpedroensis W.C.Hodgs. & Salywon
Agave santana-michelii (Art.Castro, Aarón Rodr. & P.Carrillo) Thiede & Gideon F.Sm.
Agave scabra Ortega
Agave scaposa Gentry
Agave schidigera Lem.
Agave schneideriana A.Berger
Agave schottii Engelm.
Agave sebastiana Greene
Agave seemanniana Jacobi
Agave servandoana A.Vázquez & Padilla-Lepe
Agave shaferi Trel.
Agave shawii Engelm.
Agave shrevei Gentry
Agave sileri (Verh.-Will.) Thiede & Eggli
Agave simplex (Gentry) Salywon & W.C.Hodgs.
Agave singuliflora (S.Watson) A.Berger
Sizal aqavası (Agave sisalana Perrine)
Agave sobolifera Houtt.
Agave sobria Brandegee
Agave sororum A.Vázquez & Cházaro
Agave spicata Cav.
Agave stictata Thiede & Eggli
Agave striata Zucc.
Agave stricta Salm-Dyck
Agave stringens Trel.
Agave subsimplex Trel.
Agave sylvesteriana Gir.-Cañas
Agave tecta Trel.
Agave temacapulinensis A.Vázquez & Cházaro
Agave tenuifolia Zamudio & E.Sánchez
Agave tequilana F.A.C.Weber
Agave thomasiae Trel.
Agave titanota Gentry
Agave toumeyana Trel.
Agave triangularis Jacobi
Agave tubulata Trel.
Agave turneri R.H.Webb & Salazar-Ceseña
Agave umbrophila (García-Mend.) Thiede
Agave underwoodii Trel.
Agave undulata Klotzsch
Agave utahensis Engelm.
Agave valenciana Cházaro & A.Vázquez
Agave variegata Jacobi
Agave vazquezgarciae Cházaro & J.A.Lomelí
Agave venustuliflora (E.Solano, García-Mend. & Ríos-Gómez) Thiede & Gideon F.Sm.
Agave vera-cruz Mill.
Agave verdensis W.C.Hodgs. & Salywon
Agave verhoekiae (García-Mend.) Thiede
Agave vicina Trel.
Agave victoriae-reginae T.Moore
Agave vilmoriniana A.Berger
Agave virginica L.
Agave vivipara L.
Agave vizcainoensis Gentry
Agave wallisii Jacobi
Agave warelliana De Smet ex T.Moore & Mast.
Agave weberi J.F.Cels ex J.Poiss.
Agave wendtii Cházaro
Agave wercklei F.A.C.Weber ex Wercklé
Agave wildingii Tod.
Agave wocomahi Gentry
Agave xylonacantha Salm-Dyck
Agave yavapaiensis W.C.Hodgs. & Salywon
Agave zapopanensis (E.Solano & Ríos-Gómez) Thiede
Agave zebra Gentry

İstinadlar

↑ CHASE M. W., REVEAL J. L., FAY M. F., Reveal J. L., Fay M. F. A subfamilial classification for the expanded asparagalean families Amaryllidaceae, Asparagaceae and Xanthorrhoeaceae (ing.). // Botanical Journal of the Linnean Society / M. F. Fay Wiley-Blackwell, Linnean Society of London, OUP, 2009. Vol. 161, Iss. 2. P. 132–136. ISSN 0024-4074; 1095-8339 doi:10.1111/J.1095-8339.2009.00999.X
↑ Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 150. doi:10.5962/BHL.TITLE.746

Həmçinin bax

[_52ab5d71338d4ff0-1] CHASE M. W., REVEAL J. L., FAY M. F., Reveal J. L., Fay M. F. A subfamilial classification for the expanded asparagalean families Amaryllidaceae, Asparagaceae and Xanthorrhoeaceae (ing.). // Botanical Journal of the Linnean Society / M. F. Fay Wiley-Blackwell, Linnean Society of London, OUP, 2009. Vol. 161, Iss. 2. P. 132–136. ISSN 0024-4074; 1095-8339 doi:10.1111/J.1095-8339.2009.00999.X

[_ec19ae3728bde559-2] Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 150. doi:10.5962/BHL.TITLE.746

[1]

[2]