BuBi

"BuBi" (rəsmi olaraq: MOL BuBi) — Macarıstanın Budapeşt şəhərində velosiped paylaşma şəbəkəsidir. Adı, Budapeşt və Bicikli (macar dilində velosiped) sözlərindən yaradılmış və "baloncuq" mənasını verir. 2019-cu ilin may ayına kimi şəbəkə 143 dok stansiyadan və 1846 velosipeddən ibarət idi.^[1]

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

BuBi layihəsi Budapeşt Bələdiyyəsi tərəfindən 2008-ci ildə yaradılmışdır. Bu layihə üçün kapital qoyuluşu təqribən 900 milyon HUF (təxminən 3 milyon €) təşkil edir. Bu məbləğin 85% -i Avropa Birliyi, qalan 15% -i isə yerli hökumət tərəfindən ödənilir.^[2] Təxminən 250 milyon HUF (təxminən 800.000 €) illik əməliyyat xərcləri ən böyük inteqrasiya edilmiş neft və qaz qrupu olan MOL tərəfindən ödənilir və Macarıstanda bir yanacaqdoldurma məntəqəsi şəbəkəsini idarə edir, buna görə də layihə "MOL Bubi" adlandırılmışdır. Təchizat və proqram təminatı və velosipedləri özündə birləşdirən Nextbike-nin velosiped paylaşma sisteminin həyata keçirildiyi hər yerdən fərqli olaraq Budapeştdə bu sistem Nextbike tərəfindən idarə edilmir. Budapeştdə bu sistem T-Systems və Csepel tərəfindən idarə olunur. Normalda nextbike-nin velosiped paylaşma sisteminin digər tətbiqlərində velosipedlər Nextbike-nin öz istehsal salonuna toplanaraq dünyaya çatdırılır, lakin Budapeştdə velosipedlər Macar velosiped istehsalçısı Csepel tərəfindən istehsal olunur və yığılır.^[3] Buna baxmayaraq, Budapeştdə olan velosipedlər də Varşavadakı, eləcə də velosiped paylaşma sxeminin Nextbike tərəfindən yaradıldığı və istismarı edildiyi bir neçə başqa şəhərdə olduğu kimidir.^[4] 2014-cü ilin aprel ayından etibarən sxem yalnız ilk mərhələ üçün elan edildi. Uğurlu olduğunu halda uzadılmalı idi. Macar Velosipedçilər Klubunun prezidenti Yanos Laszlonun sözlərinə görə, şəbəkə ölçüsü 10000 velosiped şəhərin ehtiyaclarına cavab verməli idi. 2015-ci ilin may ayında velosipedlərin sayı 1100, dok stansiyalarının sayı isə 76 oldu.^[5] 2016-cı ilin sentyabr ayında sistem 112 stansiyaya və 1270 velosipedə qədər uzatıldı. 2018-ci ilin dekabr ayına qədər stansiyaların sayı 1546 velosipedlə 127-yə, 2019-cu ilin mayında 1846 velosipedlə 143-ə yüksəldi.

Şəbəkə[redaktə | mənbəni redaktə et]

MOL BuBi şəbəkəsi 143 dok stansiyasından, 1846 velosipeddən və 24 saat texniki dəstəkdən ibarətdir. Buda tərəfindəki dok stansiyalarının sayının az olması, velosiped sürməyi çətinləşdirən təpələrdən qaynaqlanır. Şəbəkə həm boş, həm də tam yerləşmə stansiyalarının olma riskini minimuma endirmək üçün hazırlanmışdır. Buna nail olmaq üçün stansiyaların ölçüsü gözlənilən həcmlə dəyişir. Üstəlik, bir velosiped dolu bir stansiyaya yerləşdiriləcəksə, dok imkanları olan əlavə stendlər var ki, velosipedlər əlavə edilə bilər. Hər bir velosiped kilidlənmişsə şəbəkə operatorlarına bir xəbərdarlıq göndərən əlavə bir kilidlə təchiz edilmişdir. Sonra operatorlar velosipedlərə müdaxilə edib yenidən paylaya bilərlər. Həm əhatə olunmuş ərazinin ölçüsü, həm də gediş haqqı sistemi 30 dəqiqədən az müddətə davam edən iş vaxtını stimullaşdırır. Buna görə də velosiped doklarının tez-tez olacağı gözlənilir. Düzgün işini davam etdirmək üçün şəbəkə logistikası çox ölçülü velosiped nəqliyyatı vasitələri tərəfindən həyata keçirilir. Ən kiçik hissədə rəsmi velosipedə qoşulmuş qoşquda iki velosiped sürə bilər, bu da velosipedlərin tez bir şəkildə yenidən bölüşdürülməsini təmin edir.^[6]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]