Cichorium perenne

Adi kasnı (lat. Cichorium intybus)[2]kasnı cinsinə aid bitki növü.[3]

Adi kasnı
Elmi təsnifat
Beynəlxalq elmi adı

Qısa morfoloji təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Çoxillik bitkidir. Gövdəsi dikduran, hündürlüyü 20-125 sm, aşağı hissədə tüklü, şırımlı, açıq budaqlıdır. Bəzi bölgələrdə çırtlıq (çırtdıq) adlandırılan bu bitkinin aşağı yarpaqları uzunsov-lansetvari, oyüqlu, lələkvarı bölümlü, hər iki tərəfdən nahamar-tüklüdür. Gövdəyanı yarpaqları seyrək, oturaq, gövdəni bürüyən, yuxarı yarpaqlar xırda, bütöv, lansetvari, ucubizdir. Səbətləri 10 mm yaxın uzunluqda, gövdə yarpaqların qoltuğunda tək-tək və ya dəstəşəklində yerləşir. Çiçəkləri mavi rəngdə, sarğıdan 2-3 dəfə uzundur. Toxumcaları 2-3 mm uzunluqda, tərsyumurtavari, açıq rəngdən qara rəngə kimi; kəkili çox qısa nazik pərdələrdən ibarətdir.[4]

Yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]

BQ bütün rayonlarında arandan orta dağ qurşağına kimi yayılmışır. Kolluqlarda, əkinlərdə, bağlarda, bostanlarda (alaq kimi) və yol kənarlarında bitir.[5]

Sinonim[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • Cichorium balearicum Porta
  • Cichorium byzantinum Clem.
  • Cichorium byzantinum Clementi
  • Cichorium caeruleum Gilib. [Invalid]
  • Cichorium cicorea Dumort.
  • Cichorium commune Pall.
  • Cichorium cosnia Buch.-Ham. [Invalid]
  • Cichorium divaricatum Heldr. ex Nyman
  • Cichorium glabratum C.Presl
  • Cichorium glaucum Hoffmanns. & Link
  • Cichorium hirsutum Gren.
  • Cichorium illyricum borb.
  • Cichorium intybus f. alba Farw.
    • Cichorium intybus subsp. balearica (Porta) Gand.
    • Cichorium intybus subsp. balearicum (Porta) Gand.
    • Cichorium intybus var. callosum (Pomel) Maire
  • Cichorium intybus f. crispum Makino
    • Cichorium intybus var. eglandulosum Freyn & Sint.
    • Cichorium intybus subsp. foliosum (Hegi) Janch.
    • Cichorium intybus var. foliosum Hegi
    • Cichorium intybus var. glabratum (C.Presl) Batt.
    • Cichorium intybus subsp. glabratum (C.Presl) Arcang.
    • Cichorium intybus var. glabratum (C.Presl) Gren. & Godr.
    • Cichorium intybus var. glabrum (C.Presl) Gren. & Godr.
    • Cichorium intybus subsp. glaucum (Hoffmanns. & Link) Tzvelev
    • Cichorium intybus subsp. illyricum (borb.) Jáv.
    • Cichorium intybus subsp. intybus intybus
    • Cichorium intybus var. intybus intybus
  • Cichorium intybus f. intybus
    • Cichorium intybus var. longipes Faure & Maire
    • Cichorium intybus var. radicosum Alef.
  • Cichorium intybus f. rubicunda Farw.
  • Cichorium intybus f. sativum (DC.) Bisch.
    • Cichorium intybus subsp. sativum (Bisch.) Janch.
    • Cichorium intybus var. sativum (Bisch.) Janch.
  • Cichorium intybus f. sylvestre Bisch.
    • Cichorium intybus subsp. sylvestre (Bisch.) Janch.
  • Cichorium officinale Gueldenst. ex Ledeb.
  • Cichorium perenne Stokes [Illegitimate]
  • Cichorium rigidum Salisb. [Illegitimate]
  • Cichorium sylvestre Garsault [Illegitimate]
  • Cichorium sylvestre (Tourn.) Lam. [Illegitimate]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 813.
  2. Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
  3. Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
  4. Validə M. Əlizadə, Naibə P. Mehdiyeva,Vüqar N. Kərimov, Aidə Q. İbrahimova BÖYÜK QAFQAZIN BİTKİLƏRİ (Azərbaycan) Bakı 2019
  5. Флора Азербайджана. Баку: Изд. АН Азерб.ССР, 1950-1961, Т. I-VIII.

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]