Citrus japonica

Yapon kinkanı
Yapon kinkanı
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superrozidlər Klad: Rozidlər Klad: Malvids Dəstə: Sabunağacıçiçəklilər Fəsilə: Sədokimilər Yarımfəsilə: Aurantioideae Cins: Sitrus ???: Yapon kinkanı
Beynəlxalq elmi adı
	Citrus japonica Thunb., 1780;
ITIS	502643
NCBI	76966
EOL	47126196

Yapon kinkanı (lat. Fortunella japonica)

Təbii yayılması

Qədim zamanlardan Çinin cənub-şərq, Asiyanın cənub-şərq subtropik və tropik rayonlarında becərilir.

Botaniki təsviri

Həmişəyaşıl, 2–3 m hündürlüyündə ağac, bəzən koldur. Çox sıx və yığcam çətirlidir. Zoğları və cavan budaqları basıq, üçtilli, kiçik tikanlı, yaşıl, çılpaqdır. Yarpaqları uzunsov-ellipsşəkilli, 4–6 (8) sm uzunluğunda, 15–3 sm enində, dərivarı ucdan küt, alt tərəfdən açıq yaşıl, üzəri vəzilərlə örtülmüşdür. Çiçəkləri ağ, 1–3 ədəd olmaqla yarpaqların qoltuğunda yerləşmişdir. Kasayarpağı 5, ləçəklər 4–6-dır. İyundan oktyabra qədər çiçəkləyir, meyvəsi dekabrdan maya kimi yetişir. Meyvəsi limon rəngində, yumru, 1,5–3 sm diametrində, qabığı hamar, dadı turş-şirin, ətirlidir, 3–7 dilimlidir. Hər dilimdə 2 toxum vardır. Meyvəsi yaş halda qabığı ilə bərabər yeyilir. Toxumları yaşıl rüşeymlidir. Azərbaycanda əksərən fevralda yetişir.

Ekologiyası

Kinkan limon, portağal və mandarin bitkilərinə nisbətən şaxtaya xeyli davamlıdır. Azərbaycanda yayılması: Lənkəran-Astara raoynlarında geniş sahələrdə becərilir.

İstifadəsi

Kal meyvələrindən mürəbbə və konserv hazırlanır. Kinkan kolları bəzək və otaq bitkisi kimi də becərilə bilər.

İstinadlar

"Azərbaycan dendroflorasi" V cild, Baki, "Elm", 2019, 370 səh.

↑ Thunberg C. P., Uppsala K. V. i. Kaempferus illustratus seu Explicatio illarum plantarum, quas Kaempferus in Japonia collegit et in fasciculo quinto Aemonitatum Exoticarum adnotavit, secundum Systema sexuale ad Classes, Ordines, Genera et Species iam redactarum (çd.). // Nova Acta Regiae Societatis Scientiarum Upsaliensis Uppsala: 1780. C. 3. S. 208. ISSN 0029-5000

[_28c7482e795f1ca5-1] Thunberg C. P., Uppsala K. V. i. Kaempferus illustratus seu Explicatio illarum plantarum, quas Kaempferus in Japonia collegit et in fasciculo quinto Aemonitatum Exoticarum adnotavit, secundum Systema sexuale ad Classes, Ordines, Genera et Species iam redactarum (çd.). // Nova Acta Regiae Societatis Scientiarum Upsaliensis Uppsala: 1780. C. 3. S. 208. ISSN 0029-5000

[1]