Corylus heterophylla
Müxtəlifyarpaq fındıq (lat. Corylus heterophylla) — bitkilər aləminin fıstıqçiçəklilər dəstəsinin tozağacıkimilər fəsiləsinin fındıq cinsinə aid bitki növü.
| Müxtəlifyarpaq fındıq | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Müxtəlifyarpaq fındıq |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
|
||||||||||
| ||||||||||
Təbii yayılması
[redaktə | mənbəni redaktə et]Yaponiya, Koreya, Mərkəzi və Şimal-Şərqi Çində, Keçmiş SSRİ-nin ərazisində, Şərqi Sibirdə, Uzaq Şərqdə yayılmışdır.
Botaniki təsviri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Hündürlüyü 3 m-ə çatan ağac və koldur.Cavan budaqları tükcüklüdür. Yarpaqların uzunluğu 6-8 sm, eni 5-7 sm, yumurtavari, bünövrəsi ürəkşəkilli, üçqanadlı, kənarları qeyri-bərabər dişli, üstü çılpaq, alt tərəfi damarcıqlardan tükcüklüdür. Saplaqların uzunluğu 3 sm-ə qədər tükcüklüdür. Meyvələri budaqların uclarında 23 ədəd, uzunluğu 3 sm-ə qədər olan saplaqlarda yerləşir. Meyvənin qını qozanı tamamilə örtən ikiyarpaqlı və tükcüklüdür. Qının yarpaqları uzunluğunun 1/3-1/6 hissəsinə, təxminən bərabər üçkünc hissələrə bölünmüşdür. Yarpaqlarının bünövrəsində saplaqlı vəziciklər yerləşir. Qozun diametri 12-15 mm, oval, üstü hamar, yeməlidir. Apreldə çiçəkləyir, avqustda meyvə verir. Anemofil, zoo və ornitoxordur. Qidalıdır, meyvəsi qozdur.
Ekologiyası
[redaktə | mənbəni redaktə et]Palıd, tozağacı, şam və qarışıq meşələrin kənarında və kolluqlarda, yamaclarda bitir. Kölgəyədavamlıdır, günəşli yerlərdə sürətlə böyüyür. Üst kök sisteminə görə güclü torpaq qatı tələb etmir.
Azərbaycanda yayılması
[redaktə | mənbəni redaktə et]Zaqatala, Qax, Qəbələ, Oğuz və başqa rayonlarda, cənub bölgəsində mədəni halda rast gəlinir. Dağ yamaclarında sıx kolluqlarda, çox vaxt quru palıd meşələrində bitir.
İstifadəsi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Qida sənayesində geniş istifadə edilir, tərkibində müxtəlif yağlar vardır.Tək əkinlərdə müxtəlif forma verməklə istifadəsi məqsədyönlüdür.