Cotoneaster rotundifolius
Yumruyarpaq dovşanalması (lat. Cotoneaster rotundifolius) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin dovşanalması cinsinə aid bitki növü.
| Yumruyarpaq dovşanalması | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Yarımtriba: Cins: Növ: Yumruyarpaq dovşanalması |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Təbii yayılması
[redaktə | mənbəni redaktə et]Vətəni Şərqi Sibirdir.
Botaniki təsviri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Düz dayanan budaqlı, hündürlüyü 4 m-dək olan koldur. Zoğları boz-qonurdan qaramtıl-qonur rəngli, əvvəlcə tükcüklü, sonradan çılpaqdır. Saplağı 1-3 mm, tükcüklü, yalançı zoğları lansetvari, ucu küt, bəzən itidir. Yarpaqları uzunsov formalı, payızda sıx, yaşıl rəngli, sonra al-qırmızı rəngli olur. Mayın axırları çiçəkləmyə başlayır və iyunun ortalarınadək davam edir. Çiçəklərin diametri təxminən 1 sm, kiçik, çəhrayı, bir saplaqda 5-8 çiçək olur. Çiçək qrupları 1-3 çiçəkli, çiçək altlıqları xətvari-lansetvaridir. Çiçək saplağı 2-4 mm, tükcüklüdür. Ləçəkləri 4-5 mm, ağ və ya qırmızı, enli-yumurtavari və ya əks-yumurtavari, bünövrəsi qısadır. Erkəkcikləri 20-dir. Çiçəkləmədən sonra yumru meyvələri əmələ gəlir. Meyvələri giləmeyvələrə bənzəyir, qırmızı, əks-yumurtavari, diametri 7-9 mm-dir. 4 ildən sonra meyvə verməyə başlayır.
Ekologiyası
[redaktə | mənbəni redaktə et]Soyuğa davamlı, quraqlıqdan və ya əksinə yüksək nəmişlikdən qorxmur. Şəhər mühitinə yararlıdır. İstənilən torpaqda kölgəli ərazilərdə bitə bilər.
Azərbaycanda yayılması
[redaktə | mənbəni redaktə et]Abşeron və yarımadaya yaxın yerlərdə, park və bağlarda istifadə olunur.
İstifadəsi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Payızda sahələrdə canlı hasar və ya dekorativ fiqur kimi istifadə edilir. Yamacların bərkidilməsi üçün istifadəsi məqsədəuyğundur.