Daşlıçay ilçəsi
Daşlıçay ilçəsi — Ağrı ilinin ilçəsi.
| Daşlıçay ilçəsi | |
|---|---|
| 39°38′00″ şm. e. 43°22′39″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
Tarix
[redaktə | mənbəni redaktə et]Daşlıçay ilçəsi həmçinin Daşlıçay şəhər bələdiyyəsi 6324–6325 saylı qanun əsasında 1954-cü ildə yaradılmışdır.[1]
Ərazi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Ərazisindən Murad çayı keçən il şərqdən Ağrı ilinin Diyadin və Doğubəyazid ilçələri, şimaldan İğdır ilinin Duzluca ilçəsi, qərbdən Ağrı ilinin Ağrı ilçəsi və Hamur ilçəsi, cənubdan isə Van ilinin Ərciş ilçəsi ilə həmsərhəddir. İlçənin sahəsi 798[1][2] km²-dir. İlçənin ən hündür nöqtəsi Aladağın zirvəsi olan Muradbaşı (və ya Qoçbaşı) zirvəsidir (hündürlüyü 3510 metr). İlçə mərkəzi olan Daşlıçay şəhəri ilin mərkəzi olan Ağrı şəhərindən 32 km məsafədə yerləşir.[1]
İqtisadiyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]İlçədə əhali əsasən maldarlıq, qismən isə əkinçiliklə məşğul olur. Ərazisinin çox hissəsi dağlıq olan ilçədə əkinə yararlı sahələr azdır.
Əhali
[redaktə | mənbəni redaktə et]TUİK-in 2011-ci ilə verdiyi rəsmi təxminə əsasən Daşlıçay əhalisi 22 641[3] nəfərdir (11,543[3] nəfər kişi, 11,098[3] nəfər qadın). Bütün ilçə əhalisinin 6 191[3] nəfəri (3,132[3] nəfəri kişi, 3 059[3] nəfəri qadın) Daşlıçay şəhərində, qalan 16 450[3] nəfər (8,411[3] nəfər kişi, 8 039[3] nəfər qadın) əhali isə 36 kənddə yaşamaqdadır. Daşlıçay ilçəsində yalnız bir bələdiyyə mövcuddur: Daşlıçay şəhər bələdiyyəsi (Daşlıçay şəhərini əhatə edir).
Milli tərkib
[redaktə | mənbəni redaktə et]Etiqad baxımından tamamilə müsəlman olan ilçə əhalisini əsasən kürdlər, qismən türklər (azərbaycanlılar) təşkil edirlər. Kürdlər şafi məzhəbindədirlər. İlçədəki azərbaycanlılar şiə-cəfəri və sünni-hənəfi təriqətləri olmaqla iki yerə ayrılır. İlçədə əsasən kəndlərdə yaşayan azərbaycanlıların subetnik qrupu olan qarapapaqlara aid türklər hənəfi məzhəbindədirlər. Şiə-cəfəri azərbaycanlıların əksəriyyəti isə Daşlıçay şəhərində yaşamaqdadır.
- Daşlıçay şəhərinin əhalisinin (6,191[3] nəfər) 60%-ni kürdlər, 40%-ni azərbaycanlılar təşkil edir.[2] Şəhərdəki azərbaycanlıların əksəriyyəti şiə olsa da, az bir qismi (qarapapaq tayfasından 20-25 ailə)[4] sünni-hənəfi təriqətindədirlər.
- Cəfəri məzhəbində olan Azərbaycan türkləri Daşlıçay şəhərində (əhalinin 40%-i), Yuxarıdaşlıçay (əhalinin tamamı), Yassıqaya (əhalinin tamamı) və Bayramyazı (3-5 ailə) kəndlərində, Azərbaycan türklərinin subetnik qrupu olan qarapapaqlar isə Daşlıçay şəhərində (20-25 ailə), İkiyamac (əhalinin tamamı), Keçidverən (əhalinin 95%-i), Yuxarıtoxlu (əhalinin tamamı), Aşağıtoxlu (əhalinin yarısı), Qumlubucaq (əhalinin yarısı) və Çöğürlü (3-5 ailə) kəndlərində yaşamaqdadırlar.
- İlçə ərazisində yaşayan kürd əsilli əhali tayfa quruluşunu qoruyub saxlamışdır:
- Cəlali tayfası: Araz, Aşağıəsən, Yuxarıəsən, Bayramyazı, Boyuncaq, Çöğürlü, Qumlubucaq, Daştəkər və Tanyolu kəndlərində məskunlaşıbdır.
- Plakani tayfası: Aşağıdüzmeydan, Yuxarıdüzmeydan, Aşağıdumanlı, Yuxarıdumanlı, Çökelgə, Gündoğdu, Tanrıverdi, Güneysöyüd, Samanyolu, Yanqaya, Yeltəpə, Yanalyol və Balçiçək kəndlərində məskunlaşmışdır.
- Nezoi tayfası: Yardımçılar, Düzgörən və Tanrıverdi kəndlərində məskunlaşmışdır.
- Kaskan tayfası: Diləkyazı və Qumluca kəndlərində məskunlaşmışdır.
- Şeyx tayfası: Gözucu, Kağnılı və Bayıraltı kəndlərində məskunlaşmışdır.
- Mikali tayfası: Gözucu və Bayıraltı kəndlərində məskunlaşmışdır.
Kəndlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]| No: | Kəndlərin adı[3] | 2011[3] r.t., əhali | Milli çoxluq | Milli azlıq |
|---|---|---|---|---|
| 1. | Alaqoçlu | 846 | 100% kürd | ... |
| 2. | Araz | 203 | 100% kürd | ... |
| 3. | Aşağıdumanlı | 1,229 | 100% kürd | ... |
| 3. | Aşağıdüzmeydan | 482 | 100% kürd | ... |
| 4. | Aşağıəsən | 451 | 100% kürd | ... |
| 5. | Aşağıtoxlu | 434 | 50%[2] azərbaycanlı | 50%[2] kürd |
| 6. | Balçiçək | 154 | 100% kürd | ... |
| 7. | Bayıraltı | 536 | 100% kürd | ... |
| 8. | Bayramyazı | 540 | kürd | 3-5 ailə[4] azərbaycanlı |
| 9. | Boyuncaq | 79 | 100% kürd | ... |
| 10. | Çöğürlü | 747 | kürd | 3-5 ailə[4] azərbaycanlı |
| 11. | Çökelgə | 472 | 100% kürd | ... |
| 12. | Diləkyazı | 256 | 100% kürd | ... |
| 13. | Düzgörən | 654 | 100% kürd | ... |
| 14. | Keçidverən | 602 | 95%[4] azərbaycanlı | 5% kürd |
| 15. | Gözucu | 598 | 100% kürd | ... |
| 16. | Gündoğdu | 104 | 100% kürd | ... |
| 17. | Güneysöyüd | 172 | 100% kürd | ... |
| 18. | İkiyamac | 294 | 100%[4] azərbaycanlı | ... |
| 19. | Kağnılı | 177 | 100% kürd | ... |
| 20. | Qaragöz | 154 | 100% kürd | ... |
| 21. | Qumlubucaq | 421 | 50%[4] azərbaycanlı | 50%[4] kürd |
| 22. | Qumluca | 1,619 | 100% kürd | ... |
| 23. | Samanyolu | 105 | 100% kürd | ... |
| 24. | Tanrıverdi | 199 | 100% kürd | ... |
| 25. | Tanyolu | 725 | 100% kürd | ... |
| 26. | Daştəkər | 356 | 100% kürd | ... |
| 27. | Yanalyol | 202 | 100% kürd | ... |
| 28. | Yanqaya | 21 | 100% kürd | ... |
| 29. | Yardımçılar | 804 | 100% kürd | ... |
| 30. | Yassıqaya | 197 | 100%[2] azərbaycanlı | ... |
| 31. | Yeltəpə | 577 | 100% kürd | ... |
| 32. | Yuxarıdumanlı | 312 | 100% kürd | ... |
| 33. | Yuxarıdüzmeydan | 865 | 100% kürd | ... |
| 34. | Yuxarıəsən | 479 | 100% kürd | ... |
| 35. | Yuxarıdaşlıçay | 200 | 100%[2] azərbaycanlı | ... |
| 36. | Yuxarıtoxlu | 184 | 100%[4] azərbaycanlı | ... |
Xarici keçidlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Taşlıçay Haberleri :Taslicaynet.com Arxivləşdirilib 2012-04-28 at the Wayback Machine
- Taşlıçay Belediyesi :taslicay.bel.tr Arxivləşdirilib 2012-04-19 at the Wayback Machine
- T.C. Taşlıçay Kaymakamlığı :taslicay.gov.tr
- T.C. Yerel Yönetimler Portalı :Ağrı ili, Taşlıçay ilçesi Arxivləşdirilib 2012-05-13 at the Wayback Machine
- T.C. Milli Eğitim Bakanlığı :Taşlıçay İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Arxivləşdirilib 2012-06-13 at the Wayback Machine
- Taşlıçay İlçe Jandarma Komutanlığı :taslicay.gov.tr/ijk Arxivləşdirilib 2011-09-03 at the Wayback Machine
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 1 2 3 T.C. Taşlıçay Kaymakamlığı :Genel Durum Arxivləşdirilib 2014-08-09 at the Wayback Machine
- ↑ 1 2 3 4 5 6 Ağrı-Taşlıçay Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğü:Taşlıçay İlçesi Genel Bilgileri Arxivləşdirilib 2012-03-04 at the Wayback Machine:..Alanı 798 km karedir...İlçe merkez nüfusu %40 Azeri ve Karapapak %60 kürt kökenli vatandaşlarımızdan oluşmaktadır. İlçeye bağlı köylerden, Yukarı Taşlıçay ve Yassıkaya köyleri Azeri, Geçitveren, İkiyamaç, Yukarı Toklu, Kumlubucak ve Aşağı Toklu köylerinin yarısı Karapapak, diğer köylerimiz kürt kökenli vatandaşlarımızdan oluşmaktadır. İlçemizde yaşayan nüfusun tamamı müslüman olup, karapapaklar hanefi, azeriler şii (caferi), kürtler ise şafi mezhebindendir.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Türkiye İstatistik Kurumu :Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi - 2011 veri tabanı[ölü keçid]: Ağrı ili - ilçe, şehir ve köy nüfusları..
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 Terekeme Karapapak Köyleri Kültür ve Sanat Derneği :İLLERİMİZDEKİ TEREKEME KÖYLERİ Arxivləşdirilib 2012-10-01 at the Wayback Machine
