Dalaq arteriyası

Dalaq arteriyası — insan anatomiyasında sol mədə və ümumi qaraciyər arteriyaları ilə birlikdə çolyak gövdəsinin üç əsas qolundan biri. Dalağa, mədəyə və mədəaltı vəziyə qan ötürür.[1] Dalağa gedən əyri yolu ilə tanınır.

Dalaq arteriyası
Dalağın visseral səthi.
Dalağın visseral səthi.
Çölyak arteriyasının hissələri. (Dalaq arteriyası köhnə termindir və mərkəzdə görünür. Dalaq mərkəzdə — sağdadır. Dalaq arteriyasını göstərmək üçün mədə içəriyə çevrilmişdir, ona görə də daha böyük əyrilik diaqramın yuxarı hissəsindədir.)
Çölyak arteriyasının hissələri. (Dalaq arteriyası köhnə termindir və mərkəzdə görünür. Dalaq mərkəzdə — sağdadır. Dalaq arteriyasını göstərmək üçün mədə içəriyə çevrilmişdir, ona görə də daha böyük əyrilik diaqramın yuxarı hissəsindədir.)

Tərkibi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Dalaq arteriyası dalağa çatmazdan əvvəl mədə və mədəaltı vəzi tərəfə budaqlar.

Budaqları Təsviri
Mədəaltı vəzin budaqları böyük pankreas arteriyası və dorsal pankreas arteriyası da daxil olmaqla, mədəaltı vəziyə xidmət edən bir neçə budaq.
Qısa mədə arteriyaları mədə və mədənin dibinin daha böyük əyriliyinin yuxarı hissəsi
Sol qastroepiploik arteriya mədənin daha böyük əyriliyinin ortası
Mədənin arxası mədənin arxası, dalaq arteriyasından yuxarı mədə bölgəsi

Qeyd etmək lazımdır ki, dalaq arteriyasının budaqları mədənin daha böyük əyriliyinin aşağı hissəsinə qədər bütün yollara çatmır. Əvəzində bu sahə qastroduodenal arteriyanın bir qolu olan sağ qastroepiploik arteriya ilə təmin edilir. Bu zaman iki qastroepiploik arteriya bir-biri ilə anastomozlaşır.

Əlaqələri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Dalaq arteriyası dalaq-böyrək bağının təbəqələri arasından keçir. Yolda dalaq arteriyası qaraciyərin portal venasına axan dalaq venası ilə müşayiət olunur.[1][2]

Klinik əhəmiyyəti

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Dalaq arteriyasının yırtılmış anevrizmasından ultrasəsdə görünən sərbəst maye[3]

Dalaq arteriyasının anevrizması (arteriya divarının şişkinlik şəklində qabarması) nadirdir, lakin yenə də qarın aortasının və iliak arteriyaların anevrizmalarından sonra üçüncü ən çox görülən abdominal anevrizmadır. Onlar üçüncü trimestrdə hamilə qadınlarda baş verə bilər. Döl 70–90% arasında ölümlə nəticələnir, ana ölümü isə 50%-dən çox hallarda baş verir. Risk faktorlarına siqaret və hipertoniya daxildir. Yüksək cərrahi riski olan xəstələrin müalicəsi üçün perkutan endovaskulyar müalicə nəzərdə tutula bilər.

Əlavə görüntülər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Yuxarı sağ tərəfdə dalaq arteriyasını göstərən 3D-render edilmiş kompüter tomoqrafiyası.
    Yuxarı sağ tərəfdə dalaq arteriyasını göstərən 3D-render edilmiş kompüter tomoqrafiyası.
  • Çolyak arteriyası və onun budaqları.
    Çolyak arteriyası və onun budaqları.
  • Dalaq arteriyasının və onun budaqlarının paylanmasını göstərən insan dalağının eninə kəsilməsi.
    Dalaq arteriyasının və onun budaqlarının paylanmasını göstərən insan dalağının eninə kəsilməsi.
  • Kiçik qan damarlarının sonunu göstərən dalağın bölməsi.
    Kiçik qan damarlarının sonunu göstərən dalağın bölməsi.
  • Peritonun çıxarılmasından sonra arxa qarın divarı, böyrəklər, mədəaltı vəz və böyük damarlar görünür.
    Peritonun çıxarılmasından sonra arxa qarın divarı, böyrəklər, mədəaltı vəz və böyük damarlar görünür.
  • Mədəaltı vəzi və dalağın ətrafındakı arteriya və damarlar.
    Mədəaltı vəzi və dalağın ətrafındakı arteriya və damarlar.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 "Селезеночная артерия". spina.pro. 2020-02-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-23.
  2. ↑ "Splenic artery". Kenhub (ingilis). 2021-10-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-12.
  3. ↑ "UOTW #46 - Ultrasound of the Week". Ultrasound of the Week. 3 May 2015. 8 May 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 May 2017.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]